Desilo Se u Ovaj Dan - 05. August
Šta se sve događalo i koji važni događaji su se desili na ovaj dan, 05. augusta! Šta se sve nekada dešavalo petog augusta, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 1305. - Vilijam Valas, koji je bio vođa škotskog ustanka, pao je u ruke Engleza, koji su ga posle toga likvidirali.
■ 1403. - U Zadru je okrunjen hrvatsko-ugarski kralj Ladislav Napuljski, poslednji kralj okrunjen na hrvatskom tlu.
■ 1540. - Rođen je Josif Skaliger, francunski istoričar.
■ 1583. - Hemfri Gilbert osnovao prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.
■ 1716. - Austrijski princ Eugen Savojski sa armijom od 40.000 vojnika u bici kod Petrovaradina naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.
■ 1802. - Rođen je Nils Abel, norveški matematičar.
■ 1804. - U noći između 5. i 6. avgusta, na Adi Kale, na Dunavu, srpska potera zarobila je dahije: Aganliju, Kučuk-Aliju, Mula Jusufa i Mehmed-agu Fočića i pogubila ih. Dahije, obesne starešine janičara, osilile su se u Srbiji u drugoj polovini 18. veka. Proterani su iz naših krajeva odlukama Svištovkog mira 1791. godine i otišli u Vidin odmetniku Pazvan Ogulu. Vratili su se početkom 19. veka, ubili beogradskog vezira Hadži Mustafu i zavladali Beogradskim pašalukom, čineći nasilja, osvete i pljačke. U Carigradu se verovalo da su se Srbi zadovoljili njihovim pogubljenjem. Međutim, ustanici su pod vođstvom Karađorđa nastavili otpor turskoj okupaciji.
■ 1824. - Grčka flota pod komandom Konstantina Kanarisa je porazila osmansku flotu u bici kod Samosa.
■ 1827. - Rođen je Deodoro da Fonseca, brazilski političar.
■ 1844. - Rođen je ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio velik uticaj na umetnike svog vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali ga svojim uzorom.
■ 1850. - Rođen je francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratka forma, književnakratke forme. Objavio oko 300 pripovedaka od kojih se velik broj smatra remek-delima svetske književnosti. ('Dunda', 'Toan', 'Na vodi', 'Đerdan').
■ 1858. - Položen prvi transatlantski kabl, kojim je uspostavljena telegrafska veza između Kanade i Velike Britanije. Postavljanje linije trajalo je dugo, jer je na dnu Atlantskog okeana kabl često pucao, a služio je samo do 1. septembra 1858, kad je veza prekinuta.
■ 1876. - Rođen je Dragutin Dimitrijević Apis, generalštabni pukovnik vojske Kraljevine Srbije.
■ 1890. - Rođen je Naum Gabo, ruski vajar.
■ 1892. - Umro je Stefan Anđelić, paroh sremsko-mitrovački.
■ 1895. - Umro je Fridrih Engels. Zajedno sa Karlom Marksom, bio je tvorac naučnog socijalizma i osnivač revolucionarnog radničkog pokreta. Jedan je od autora 'Manifesta komunističke partije' i utemeljivač filozofije poznate kao marksizam. Najznačajnija dela: 'Položaj radničke klase u Engleskoj', 'Nemačka ideologija', 'Anti-Diring' i 'Poreklo porodice, prvatne svojine i države'.
■ 1906. - Rođen je američki filmski režiser Džon Hjuston, jedan od najistaknutijih američkih sineasta XX veka. Snimio je mnoštvo filmova, najviše pustolovnog i kriminalističkog žanra, pri čemu je iskazao realističnost u izrazu i strogost u formi, ali i sklonost sentimentalizmu i romantici. Filmovi: 'Malteški soko', 'Rt Largo', 'Bijasmo stranci', 'Blago Sijera Madre', 'DŽungla na asfaltu', 'Crvena značka za hrabrost', 'Afrička kraljica', 'Mobi Dik', 'Noć iguane', 'Odsjaj u zlatnom oku', 'Grad izobilja', 'Naš čovek iz Australije', 'Sudija za vešanje', 'Eni', 'Ispod vulkana'.
■ 1914. - Crna Gora u Prvom svetskom ratu objavila rat Austro-Ugarskoj, priključivši se tako napadnutoj Srbiji.
■ 1914. - Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile neutralnost u Prvom svetskom ratu.
■ 1914. - Prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, u američkoj državi Ohajo.
■ 1915. - Nemci u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
■ 1930. - Rođen je američki astronaut Nil Armstrong, prvi čovek koji je stupio na tlo Meseca, izašavši 20. jula 1969. iz lunarnog modula 'Orao', lansiranog sa svemirskog broda 'Apolo 11', koji je kružio oko Zemljinog satelita.
■ 1940. - Umro je Frederick Albert Cook, američki istraživač i pisac.
■ 1940. - Letonija ušla u sastav SSSR pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
■ 1941. - Okončana je bitka za Smolensk predajom oko 300.000 sovjetskih vojnika.
■ 1943. - Plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila gradove Orel i Bjelgorod.
■ 1949. - U zemljotresu jačine 6,7 stepeni Rihterove skale u Ekvadoru poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo bez domova.
■ 1960. - Gornja Volta stekla nezavisnost od Francuske.
■ 1962. - Glumica Merlin Monro, pronađena je mrtva u svojoj kući u Los Anđelesu. Posle opsežne istrage, policija je utvrdila da je glumica izvršila samoubistvo, uzimanjem prekomerene doze pilula za spavanje. U vezi sa tim, pojavile su se brojne teorije zavere koje su samoubistvo dovodile u pitanje i sumnjalo se da su u glumičinu smrt umešani Robert i Džon Kenedi, sa kojima je navodno imala ljubavnu aferu. Merlin Monro rođena je 1. juna 1926. kao Norma Džin Mortenson. Najznačajniji filmovi su joj: 'Neki to vole vruće', 'Nijagara', 'Kako se udati za milionera', 'Autobuska stanica', 'Princ i igračica'... Godine 1954. udala se za čuvenog bejzbol igrača Džoa di Madžija, ali ni ovaj brak se nije održao - razveli su se osam meseci kasnije. Godine 1956. udala se za pisca Artura Milera.
■ 1962. - Nelson Mandela bačen u zatvor gde će ostati sve do 1990.
■ 1963. - U Moskvi SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali Sporazum o zabrani nuklearnih proba u atmosferi, vasioni i pod vodom, što je, posle raketne krize u vezi sa Kubom, bio prvi znak popuštanja napetosti u međunarodnim odnosima.
■ 1968. - Rođena je Marine Le Pen, francuska političarka.
■ 1968. - Rođen je Kolin Mekre, škotski automobilist.
■ 1974. - Predsednik SAD Ričard Nikson priznao da je učestvovao u prikrivanju afere 'Votergejt' i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru 'Votergejt'. Podneo ostavku 9. avgusta.
■ 1984. - Umro je britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton koji se proslavio u pozorištu u kreacijama Šekspirovih likova, a potom i na filmu ('Kleopatra', 'Ko se boji Virđinije Vulf?', 'Beket', 'Noć iguane'). U jugoslovenskom filmu 'Sutjeska' igrao je lik Josipa Broza Tita.
■ 1986. - Umro je Himzo Polovina, legenda bosanske sevdalinke.
■ 1994. - Avioni NATO bombardovali položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, pošto su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN na planini Igman.
■ 1995. - Vojska Hrvatske okupirala Knin, glavni grad Republike Srpske Krajine (RSK). Vojna ofanziva je preduzeta uz prećutnu saglasnost SAD i ostalih zapadnih zemalja. Iz RSK - teritorije formalno pod 'zaštitom' mirovnih snaga UN - izbeglo je gotovo svo stanovništvo, oko 200.000 ljudi, a hrvatske snage su tokom agresije i posle njenog završetka počinile mnoštvo ratnih zločina nad srpskim civilima, što je propraćeno krajnje mlakim reagovanjem međunarodne zajednice.
■ 1995. - SAD i Vijetnam uspostavili diplomatske odnose posle višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
■ 1997. - Prilikom pada južnokorejskog putničkog aviona na pacifičko ostrvo Guam preživelo samo 26 od 254 ljudi u avionu.
■ 1998. - Umro je bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954., šef države od 1971. do 1989., kada su ga reformisti u Komunističkoj partiji prisilili da podnese ostavku.
■ 2000. - Umro je britanski glumac Ser Alek Ginis, dobitnik Oskara za film 'Most na reci Kvaj' 1957. godine, i Oskara za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. ('Banda sa Lavender Hila', 'Velika iščekivanja', 'Oliver Tvist', 'Lorens od Arabije', 'Ratovi zvezda').
■ 2001. - Talibanska vlada u Avganistanu zatvorila osam stranih humanitarnih radnika pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.
■ 2003. - Od eksplozije automobila-bombe koju je ispred hotela 'Meriot' u DŽakarti, glavnom gradu Indonezije, aktivirao islamski terorista samoubica ubijeno je 14, a ranjeno oko 150 ljudi.
■ 2005 - Za generalnog guvernera Kanade imenovana je po prvi put u istoriji te zemlje, žena imigrant crne puti Mikele Žan.
■ 2005. - U padu ruskog helikoptera u Sibiru poginulo svih 15 putnika.
■ 2009. - Umro je američki scenarista i holivudski filmski producent Bad Šulberg. Dobitnik je Oskara za scenario filma 'Na dokovima Njujorka' sa Marlon Brandom u glavnoj ulozi.
■ 2010. – U urušenom oknu rudnika bakra San Hose u Čileu ostala su 33 rudara čije je spasavanje trajalo 69 dana, o čemu je snimljen i film.
■ 2011. – Sonda američke agencije NASA Junona, na solarni pogon, poletela je na petogodišnje putovanje ka Jupiteru, najvećoj planeti Sunčevog sistema gde je stigla 4. jula 2016.
■ 2012. - Preminula je Čavela Vargas, kultna meksička pevačica. Rođena je Kostarikanka, Čavela je tek u svojim tridesetim postala profesionalna pevačica. Prkosila je polnim stereotipima, pevajući pohotne 'rančera' pesme, noseći mušku odeću, sa nezaobilaznom cigaretom u jednoj i čašom pića u drugoj ruci. Snimila je 80 albuma, postavši vodeća figura u umetničkim krugovima Meksiko Sitija sredinom XX veka, poznata kao bliska prijateljica slikara Fride Kalo i Dijega Rivere.
■ 2013. – U Turskoj je grupa od 254 oficira, vojnika, advokata, novinara osuđena na doživotni zatvor ili 20 godišnju kaznu zbog pokušaja svrgavanja sa vlasti tadašnjeg premijera Redžepa Tajipa Erdogana 2003, ali je Apelacioni sud presudu poništio 21. aprila 2016. 2016. - U Rio de Janeiru otvorene XXXI olimpijske igre.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1540. - Rođen je Josif Skaliger, francunski istoričar.
■ 1583. - Hemfri Gilbert osnovao prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.
■ 1716. - Austrijski princ Eugen Savojski sa armijom od 40.000 vojnika u bici kod Petrovaradina naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.
■ 1802. - Rođen je Nils Abel, norveški matematičar.
■ 1804. - U noći između 5. i 6. avgusta, na Adi Kale, na Dunavu, srpska potera zarobila je dahije: Aganliju, Kučuk-Aliju, Mula Jusufa i Mehmed-agu Fočića i pogubila ih. Dahije, obesne starešine janičara, osilile su se u Srbiji u drugoj polovini 18. veka. Proterani su iz naših krajeva odlukama Svištovkog mira 1791. godine i otišli u Vidin odmetniku Pazvan Ogulu. Vratili su se početkom 19. veka, ubili beogradskog vezira Hadži Mustafu i zavladali Beogradskim pašalukom, čineći nasilja, osvete i pljačke. U Carigradu se verovalo da su se Srbi zadovoljili njihovim pogubljenjem. Međutim, ustanici su pod vođstvom Karađorđa nastavili otpor turskoj okupaciji.
■ 1824. - Grčka flota pod komandom Konstantina Kanarisa je porazila osmansku flotu u bici kod Samosa.
■ 1827. - Rođen je Deodoro da Fonseca, brazilski političar.
■ 1844. - Rođen je ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio velik uticaj na umetnike svog vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali ga svojim uzorom.
■ 1850. - Rođen je francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratka forma, književnakratke forme. Objavio oko 300 pripovedaka od kojih se velik broj smatra remek-delima svetske književnosti. ('Dunda', 'Toan', 'Na vodi', 'Đerdan').
■ 1858. - Položen prvi transatlantski kabl, kojim je uspostavljena telegrafska veza između Kanade i Velike Britanije. Postavljanje linije trajalo je dugo, jer je na dnu Atlantskog okeana kabl često pucao, a služio je samo do 1. septembra 1858, kad je veza prekinuta.
■ 1876. - Rođen je Dragutin Dimitrijević Apis, generalštabni pukovnik vojske Kraljevine Srbije.
■ 1890. - Rođen je Naum Gabo, ruski vajar.
■ 1892. - Umro je Stefan Anđelić, paroh sremsko-mitrovački.
■ 1895. - Umro je Fridrih Engels. Zajedno sa Karlom Marksom, bio je tvorac naučnog socijalizma i osnivač revolucionarnog radničkog pokreta. Jedan je od autora 'Manifesta komunističke partije' i utemeljivač filozofije poznate kao marksizam. Najznačajnija dela: 'Položaj radničke klase u Engleskoj', 'Nemačka ideologija', 'Anti-Diring' i 'Poreklo porodice, prvatne svojine i države'.
■ 1906. - Rođen je američki filmski režiser Džon Hjuston, jedan od najistaknutijih američkih sineasta XX veka. Snimio je mnoštvo filmova, najviše pustolovnog i kriminalističkog žanra, pri čemu je iskazao realističnost u izrazu i strogost u formi, ali i sklonost sentimentalizmu i romantici. Filmovi: 'Malteški soko', 'Rt Largo', 'Bijasmo stranci', 'Blago Sijera Madre', 'DŽungla na asfaltu', 'Crvena značka za hrabrost', 'Afrička kraljica', 'Mobi Dik', 'Noć iguane', 'Odsjaj u zlatnom oku', 'Grad izobilja', 'Naš čovek iz Australije', 'Sudija za vešanje', 'Eni', 'Ispod vulkana'.
■ 1914. - Crna Gora u Prvom svetskom ratu objavila rat Austro-Ugarskoj, priključivši se tako napadnutoj Srbiji.
■ 1914. - Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile neutralnost u Prvom svetskom ratu.
■ 1914. - Prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, u američkoj državi Ohajo.
■ 1915. - Nemci u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
■ 1930. - Rođen je američki astronaut Nil Armstrong, prvi čovek koji je stupio na tlo Meseca, izašavši 20. jula 1969. iz lunarnog modula 'Orao', lansiranog sa svemirskog broda 'Apolo 11', koji je kružio oko Zemljinog satelita.
■ 1940. - Umro je Frederick Albert Cook, američki istraživač i pisac.
■ 1940. - Letonija ušla u sastav SSSR pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
■ 1941. - Okončana je bitka za Smolensk predajom oko 300.000 sovjetskih vojnika.
■ 1943. - Plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila gradove Orel i Bjelgorod.
■ 1949. - U zemljotresu jačine 6,7 stepeni Rihterove skale u Ekvadoru poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo bez domova.
■ 1960. - Gornja Volta stekla nezavisnost od Francuske.
■ 1962. - Glumica Merlin Monro, pronađena je mrtva u svojoj kući u Los Anđelesu. Posle opsežne istrage, policija je utvrdila da je glumica izvršila samoubistvo, uzimanjem prekomerene doze pilula za spavanje. U vezi sa tim, pojavile su se brojne teorije zavere koje su samoubistvo dovodile u pitanje i sumnjalo se da su u glumičinu smrt umešani Robert i Džon Kenedi, sa kojima je navodno imala ljubavnu aferu. Merlin Monro rođena je 1. juna 1926. kao Norma Džin Mortenson. Najznačajniji filmovi su joj: 'Neki to vole vruće', 'Nijagara', 'Kako se udati za milionera', 'Autobuska stanica', 'Princ i igračica'... Godine 1954. udala se za čuvenog bejzbol igrača Džoa di Madžija, ali ni ovaj brak se nije održao - razveli su se osam meseci kasnije. Godine 1956. udala se za pisca Artura Milera.
■ 1962. - Nelson Mandela bačen u zatvor gde će ostati sve do 1990.
■ 1963. - U Moskvi SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali Sporazum o zabrani nuklearnih proba u atmosferi, vasioni i pod vodom, što je, posle raketne krize u vezi sa Kubom, bio prvi znak popuštanja napetosti u međunarodnim odnosima.
■ 1968. - Rođena je Marine Le Pen, francuska političarka.
■ 1974. - Predsednik SAD Ričard Nikson priznao da je učestvovao u prikrivanju afere 'Votergejt' i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru 'Votergejt'. Podneo ostavku 9. avgusta.
■ 1984. - Umro je britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton koji se proslavio u pozorištu u kreacijama Šekspirovih likova, a potom i na filmu ('Kleopatra', 'Ko se boji Virđinije Vulf?', 'Beket', 'Noć iguane'). U jugoslovenskom filmu 'Sutjeska' igrao je lik Josipa Broza Tita.
■ 1986. - Umro je Himzo Polovina, legenda bosanske sevdalinke.
■ 1994. - Avioni NATO bombardovali položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, pošto su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN na planini Igman.
■ 1995. - Vojska Hrvatske okupirala Knin, glavni grad Republike Srpske Krajine (RSK). Vojna ofanziva je preduzeta uz prećutnu saglasnost SAD i ostalih zapadnih zemalja. Iz RSK - teritorije formalno pod 'zaštitom' mirovnih snaga UN - izbeglo je gotovo svo stanovništvo, oko 200.000 ljudi, a hrvatske snage su tokom agresije i posle njenog završetka počinile mnoštvo ratnih zločina nad srpskim civilima, što je propraćeno krajnje mlakim reagovanjem međunarodne zajednice.
■ 1995. - SAD i Vijetnam uspostavili diplomatske odnose posle višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
■ 1997. - Prilikom pada južnokorejskog putničkog aviona na pacifičko ostrvo Guam preživelo samo 26 od 254 ljudi u avionu.
■ 1998. - Umro je bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954., šef države od 1971. do 1989., kada su ga reformisti u Komunističkoj partiji prisilili da podnese ostavku.
■ 2000. - Umro je britanski glumac Ser Alek Ginis, dobitnik Oskara za film 'Most na reci Kvaj' 1957. godine, i Oskara za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. ('Banda sa Lavender Hila', 'Velika iščekivanja', 'Oliver Tvist', 'Lorens od Arabije', 'Ratovi zvezda').
■ 2001. - Talibanska vlada u Avganistanu zatvorila osam stranih humanitarnih radnika pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.
■ 2003. - Od eksplozije automobila-bombe koju je ispred hotela 'Meriot' u DŽakarti, glavnom gradu Indonezije, aktivirao islamski terorista samoubica ubijeno je 14, a ranjeno oko 150 ljudi.
■ 2005 - Za generalnog guvernera Kanade imenovana je po prvi put u istoriji te zemlje, žena imigrant crne puti Mikele Žan.
■ 2005. - U padu ruskog helikoptera u Sibiru poginulo svih 15 putnika.
■ 2009. - Umro je američki scenarista i holivudski filmski producent Bad Šulberg. Dobitnik je Oskara za scenario filma 'Na dokovima Njujorka' sa Marlon Brandom u glavnoj ulozi.
■ 2010. – U urušenom oknu rudnika bakra San Hose u Čileu ostala su 33 rudara čije je spasavanje trajalo 69 dana, o čemu je snimljen i film.
■ 2011. – Sonda američke agencije NASA Junona, na solarni pogon, poletela je na petogodišnje putovanje ka Jupiteru, najvećoj planeti Sunčevog sistema gde je stigla 4. jula 2016.
■ 2012. - Preminula je Čavela Vargas, kultna meksička pevačica. Rođena je Kostarikanka, Čavela je tek u svojim tridesetim postala profesionalna pevačica. Prkosila je polnim stereotipima, pevajući pohotne 'rančera' pesme, noseći mušku odeću, sa nezaobilaznom cigaretom u jednoj i čašom pića u drugoj ruci. Snimila je 80 albuma, postavši vodeća figura u umetničkim krugovima Meksiko Sitija sredinom XX veka, poznata kao bliska prijateljica slikara Fride Kalo i Dijega Rivere.
■ 2013. – U Turskoj je grupa od 254 oficira, vojnika, advokata, novinara osuđena na doživotni zatvor ili 20 godišnju kaznu zbog pokušaja svrgavanja sa vlasti tadašnjeg premijera Redžepa Tajipa Erdogana 2003, ali je Apelacioni sud presudu poništio 21. aprila 2016. 2016. - U Rio de Janeiru otvorene XXXI olimpijske igre.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
