Desilo Se u Ovaj Dan - 15. Novembar
Šta se sve događalo i koji važni događaji su se desili na ovaj dan, 15. novembra! Šta se sve nekada dešavalo petnaestog novembra, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 533. - Rimski vojskovođa Belizar osvaja Kartagu i ukida Vandalsko kraljevstvo.
■ 1492. - Kristofor Kolumbo stavio je prvu napomenu o duvanu u svoj dnevnik. Duvan je inače tek u XVI veku prenesen iz Amerike u Evropu, a potom i na ostale kontinente.
■ 1529. - Završena prva opsada Beča povlačenjem turske vojske sultana Sulejmana Veličanstvenog.
■ 1542. - Rođen je Akbar Veliki, mongulski vladar.
■ 1552. - Ivan Grozni anektira Kazanski kanat.
■ 1564. - Umro je Andreas Vesalius, flamanski lekar i anatom.
■ 1577. - Engleski gusar i admiral Frensis Drejk počeo je svoj put oko sveta, postavši posle trogodišnjeg putovanja prvi Englez kome je to uspelo. Tokom putovanja je obišao obale Afrike i Amerike, izvodeći usput gusarske napade na španske brodove, što je doprinelo engleskom kolonijalnom širenju, posebno u severnoj Americi.
■ 1581. - Pod pokroviteljstvom Katarine Mediči u Parizu izvedena prva celovečernja baletska predstava, pa se taj dan uzima kao datum nastanka baleta.
■ 1582. - U Španiji, Portugaliji i papskim državama u Italiji počela primena gregorijanskog kalendara, tako što je eliminisano 10 dana, a 5. oktobar 1582. postao 15. oktobar.
■ 1605. - Umro je Akbar Veliki, mogulski vladar.
■ 1608. - Rođen je Evangelista Torricelli, italijanski fizičar i matematičar.
■ 1630. - Umro je Johan Kepler, nemački astronom, matematičar i fizičar. Sa svoja tri zakona o kretanju planeta Kepler je konačno utvrdio valjanost heliocentričnog sistema i postavio temelje novoj astronomiji. Anticipirajući infinitezimalnu metodu, izračunao je površinu i zapreminu geometrijskih tela koja do tada nisu bila proučavana.
■ 1708. - Rođen je engleski državnik Vilijam Pit - Stariji, vođa vigovaca. Bio je britanski premijer od 1756. do 1761. i od 1766. do 1768, čija je agresivna spoljna politika preobrazila Veliku Britaniju u najveću svetsku kolonijalnu silu i Francusku gotovo lišila kolonija. Kao šef diplomatije i rata provodio je politiku kolonijalne ekspanzije i pokrenuo je 1756. Sedmogodišnji rat, posle kojeg je Francuska 1763. morala da Kanadu ustupi Velikoj Britaniji i da se povuče iz Indije.
■ 1738. - Rođen je engleski astronom nemačkog porekla Frederik Vilijam Heršel, koji je 1781. otkrio Uran, sedmu planetu Sunčevog sistema. Najpre je bio muzičar, ali ga je astronomija toliko fascinirala da je sam brusio ogledala i konstruisao teleskope. Posle otkrića Urana postao je član, a potom i predsednik Londonskog kraljevskog društva. Otkrio je i dva Uranova i dva Saturnova satelita. Proučavanje maglina, dvojnih i mnogostrukih zvezda, Mlečnog puta i Sunčevog sistema donelo mu je naziv tvorca zvezdane - stelarne astronomije.
■ 1787. - Umro je nemački kompozitor Kristof Vilibald Gluk, kompozitor i dirigent na bečkom dvoru carice Marije Terezije. Napisao je stotinjak opera, od kojih je sačuvano oko 40, nekoliko baleta, simfonija, uvertira i oda. Dela su mu: 'Orfej i Euridika', 'Alčesta', 'Paris i Helena', 'Armida', 'Ifigenija na Tauridi', 'Ifigenija na Aulidi' ...
■ 1791. - Rođen je srpski pisac Sima Milutinović Sarajlija, preteča srpskih romantičara i autor dela nacionalno-romantičarske egzaltacije, koji je nadimak dobio po mestu rođenja. Školovao se u Beogradu, Zemunu, Segedinu, Sremskim Karlovcima. Borio se u ustancima Srbije za nezavisnost, a u Cetinju je od 1827. bio sekretar vladike Petra I Petrovića Njegoša i vaspitač i pesnički učitelj njegovog sinovca Rada, kasnije Petra II Petrovića Njegoša.
■ 1809. - Rođen je Aleksej Kolcov, ruski pesnik.
■ 1814. - Rođen je Mihail Jurjevič Ljermontov, ruski književnik.
■ 1817. - Umro je Tadeuš Košćuško, poljski nacionalni junak.
■ 1834. - Srpski knez Miloš Obrenović je ukazom o Velikoj školi u Kragujevcu naložio 'popečitelju prosveštenija' da 'novi i shodni poredak uvede, kako bi se u njoj i one nauke predavale koje se u prosveštenijim evropejskim carstvima i po školama, takozvanim gimnazijama, predaju'. Tu gimnaziju pohađali su mnogi srpski pisci i umetnici - Radoje Domanović, Jovan Ilić, Svetozar Marković, Sreten Popović, Vojislav Ilić, Dobrica Milutinović.
■ 1844. - Rođen je Fridrih Niče, nemački filozof, profesor klasične filologije. Osnovu njegovog filozofskog učenja predstavlja ideja o natčoveku. Dela su mu više pesničkog nego naučnog karaktera, a neko vreme je, naročito početkom 20. veka, uticao na književno stvaranje u većini evropskih zemalja. Dela su: 'Tako je govorio Zaratustra', 'Ecce Homo', 'Rođen jeje tragedije', 'Volja za moć', 'Ljudsko, suviše ljudsko'...
■ 1846. - Rođen je srpski pisac Jovan Grčić Milenko, sledbenik Branka Radičevića, romantičarski pesnik poznat kao 'fruškogorski slavuj'. Sebi je dodao ime Milenko, po devojci Mileni u koju je bio zaljubljen. Gimnaziju je učio u Novom Sadu, Segedinu i Požunu (današnja Bratislava), počeo studije medicine u Beču, ali se razboleo od tuberkuloze i u 29. godini umro u rodnom Čereviću u Sremu. U lirskim pesmama, lakih melodičnih stihova, izrazio je neposredan doživljaj prirode. U osećanjima je romantičarski čedan i sentimentalan, ali je napisao i više tzv. prostih pesama, po kojima se smatra pretečom realizma u srpskoj poeziji. U Beču je 1896. objavio 'Pesme'. Pisao je i pripovetke i prevodio Fridriha Šilera, Johana Volfganga Getea i Hajnriha Hajnea.
■ 1881. - Objavljen je prvi američki ribolovački časopis - 'American Angler'.
■ 1889. - Brazilski car Pedro II abdicirao je prilikom proglašenja republike.
■ 1893. - Rođen je Carol II, rumunski kralj.
■ 1894. - Pod optužbom za veleizdaju u Parizu uhapšen francuski oficir Alfred Drajfus, čime je počela burna afera koja je godinama potresala društveni i politički život Francuske. Bez dokaza osuđen na doživotnu robiju, ali je posle velikog negodovanja javnosti i angažovanog istupa pisca Emila Zole otkriven pravi krivac, a Drajfus rehabilitovan.
■ 1906. - Rođen je Viktorija Spivi, američka pevačica i tekstopisac.
■ 1914. - Rođen je jugoslovenski general srpskog porekla Petar Drapšin, učesnik Španskog građanskog rata, jedan od organizatora ustanka u Drugom svetskom ratu u Hercegovini protiv nemačkih okupatora, narodni heroj. Bio je komandant 12. divizije, Šestog udarnog korpusa i Četvrte armije i Prve tenkovske armije. Vojničke sposobnosti ispoljio je naročito u oslobađanju Istre i Trsta. Krajem 1945, nesrećnim slučajem smrtno je ranjen.
■ 1914. - Rođen je Mohammed Sahir, afganistanski šah 1933-1973.
■ 1915. - Rođen je Jitzhak Shamir, izraelski političar i državnik.
■ 1916. - Umro je poljski pisac Henrik Sjenkjevič, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905, koji je svetsku literarnu slavu stekao istorijskim romanima. Dela su mu: romani 'Kvo vadis', 'Ognjem i mačem', 'Potop', 'Pan Volodijovski', 'Bez dogme', 'Porodica Polanjeckih', 'Kroz pustinju i prašumu' ...
■ 1917. - U Francuskoj je pogubljena Mata Hari (pravo ime Margaretha Geertruida Zelle), igračica i kurtizana, poreklom Holanđanka, upamćena kao nemačka špijunka za vreme Prvog svetskog rata.
■ 1920. - Rođen je Henri Verneuil, francuski režiser.
■ 1923. - Rođen je Italo Calvino, talijanski književnik.
■ 1923. - Galopirajuća inflacija u Nemačkoj dostigla je vrhunac. Četiri triliona maraka je menjano za jedan američki dolar.
■ 1926. - Rođen je Michel Foucault, francuski filozof.
■ 1928. - Nemački dirižabl 'Grof Cepelin' obavio prvi komercijalan let preko Atlantika.
■ 1929. - Rođen je Milorad Pavić, srpski pisac.
■ 1934. - Rođen je Slobodan Aligrudić, srpski glumac.
■ 1941. - Kraljevački oktobar - Nemačka masovna odmazda nad nedužnim stanovnicima Kraljeva.
■ 1942. - U ilegalnoj štampariji u Novom Sadu, za vreme Drugog svetskog rata, štampan je prvi broj 'Slobodne Vojvodine'. List je kasnije štampan povremeno u Surduku, a posle sloma okupatora, počeo je da izlazi kao dnevni list u Novom Sadu. Od 1. januara 1952. naziv mu je promenjen u 'Dnevnik'.
■ 1944. - Poginula Anka Matić Grozda, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1945. - Umro je Pjer Laval, premijer 'Višijevske Francuske'.
■ 1946. - Ubio se Herman Gering, nacistički lider.
■ 1946. - Ugovorom potpisanim u Lingđatiju Holandija priznala Indoneziju, ali samo na teritoriji Jave, Sumatre i Madure. Holandija je, suprotno ugovoru, 1947. i 1948. pokušala oružjem da nametne vlast, ali je na konferenciji u Hagu 1949. definitivno priznala nezavisnost Indonezije, koja je bila njena kolonija od 1816.
■ 1948. - Rođen je Chris de Burgh, irski pop-pevač.
■ 1949. - U Mađarskoj pogubljeni Laslo Rajk, Tibor Sonji i Andraš Salai . Na montiranom sudskom procesu oni su osuđeni na smrt kao 'buržoaski revizionisti i titoisti'. Posmrtno rehabilitovani 1956. kao žrtve kulta ličnosti.
■ 1951. - Početak emitiranja I Love Lucy, jedne od najpopularnijih TV-serija svih vremena.
■ 1952. - Rođen je Vahid Halilhodžić, legendarni jugoslovenski i bosansko - hercegovački fudbaler i trener.
■ 1954. - Umro je američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Barimor, koji se kao dete proslavio glumeći Olivera Tvista, a pred kraj života je kao težak invalid, sedeći u stolici, odigrao više izvanrednih karakternih uloga. Filmovi su mu: 'Grand hotel', 'Ostrvo Largo', 'Dama s kamelijama', 'Raspučin i carica'...
■ 1959. - Rođena je Sarah Ferguson, bivša supruga britanskog princa Andrewa, vojvode od Yorka.
■ 1964. - Nikita Hruščov smenjen sa mesta prvog sekretara Sovjetske komunističke partije, na njegovo mesto došao Leonid Brežnjev. Novi premijer postao Aleksej Kosigin.
■ 1964. - Umro je Cole Porter, američki kompozitor.
■ 1970. - Rođen je Biljana Srbljanović, srpska književnica.
■ 1972. - Umro je Viktor Bubanj, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik avijacije JNA i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1976. - Umro je srpski glumac Milivoje Živanović, prvak Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Karijeru je počeo u putujućem pozorištu Udruženja glumaca, a zalaganjem Branislava Nušića postao je stalni član Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. Kasnije je prešao u Skoplje, a 1932. ostvario je dugogodišnji san - primljen je u Narodno pozorište u Beogradu. Kad je 1947. osnovano Jugoslovensko dramsko pozorište, koje je okupilo veliki deo glumačke elite, našao se u novom ansamblu. Za izuzetne glumačke kreacije dobio je niz priznanja, uključujući 'Zlatnu medalju Stanislavskog', koju mu je dodelio Moskovski hudožestveni teatar na čijim je daskama često gostovao.
■ 1978. - Prilikom pada u Šri Lanki islandskog putničkog aviona 'DC-8', koji je iz Meke prevozio indonezijske muslimanske hodočasnike, poginulo svih 175 putnika i osam članova posade.
■ 1983. - Nezavisnost proglasila 'Turska Republika Severni Kipar', koju je priznala jedino Ankara.
■ 1989. - Umro je srpski pisac Danilo Kiš, jedan od najvećih u srpskoj literaturi, u čijim je delima sažeta sva gorčina surovog XX veka. Pisao je negovanim stilom, s moderno shvaćenom fabulom. Diplomirao je svetsku književnost na Beogradskom univerzitetu.
■ 1991. - Skupština BiH donela Akt o reafirmaciji suverenosti Republike Bosne i Hercegovine. Tim činom odlučeno je da se povuku predstavnici BiH iz rada saveznih organa dok se ne postigne dogovor između svih republika koje sačinjavaju Jugoslaviju. Na to su pristali predstavnici SDA i HDZ, dok su predstavnici SDS-a odbili delovati po donesenom aktu.
■ 1993. - Nobelovu nagradu za mir dobili predsednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela za doprinos okončanju režima aparthejda u Južnoj Africi.
■ 1997. - Kongoanski pobunjenici ušli u glavni grad Brazavil i zbacili predsednika Paskala Lisubu. Posle četvoromesečnog građanskog rata, na vlast se vratio bivši predsednik Denis Sasu Ngueso.
■ 1998. - Na osnovu dogovora predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i izaslanika SAD Ričarda Holbruka, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilo Perišić i komandant NATO Vesli Klark potpisali sporazum o uspostavljanju vazdušne posmatračke misije na Kosovu.
■ 2000. - Evropski parlament usvojio rezoluciju, kojom od Turske traži da javno prizna da je pre 85 godina počinila genocid nad Jermenima i povuče svoje trupe sa severnog Kipra. Turska je odbacila ovu rezoluciju.
■ 2000. - Ubedljivom pobedom na parlamentarnim izborima Liberalna demokratija Slovenije Janeza Drnovšeka vratila se na vlast. Time okončana šestomesečna vladavina desnice na čelu sa Andrejem Bajukom.
■ 2003. - Kina je u svemir lansirala Shenzhou 5, svoju prvu svemirsku letelicu s ljudskom posadom, a u njoj se nalazi astronaut Yang Liwei.
■ 2008. - U Srbiji prvi put pušten u rad IPTV. Provajder je Telekom Srbija
■ 2009. - Njegova svetost patrijarh srpski Pavle preminuo je u 10:45 na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu, gde se lečio dve godine. Patrijarh srpski Pavle bio je poglavar Srpske pravoslavne crkve. Njegovo puno ime i titula glasi Njegova svetost Arhiepiskop pećki, Mitropolit beogradsko-karlovački, Patrijarh srpski G. Pavle. Rođen je 11. septembra 1914. godine kao Gojko Stojčević u selu Kućanci, srez Donji Miholjac (tada u Austrougarskoj, a sada u Hrvatskoj), u zemljoradničkoj porodici. Gimnaziju je završio u Beogradu, šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski fakultet u Beogradu. Godine 1990, 3. decembra, izabran je za patrijarha Srpske pravoslavne crkve. Novi 44. patrijarh SPC tada je rekao: 'Moje su snage slabe, to svi znate. Ja se u njih ne nadam. Nadam se u vašu pomoć, kažem i ponavljam, u pomoć Božju kojom me je On i do sada držao. Neka bude Bogu na slavu i na korist Njegovoj crkvi i našem napaćenom narodu u ova teška vremena. Mi nemamo nikakav program patrijaršijske delatnosti, naš program je Jevanđelje Hristovo.'
■ 2010. U Alpama, kroz masiv Gotthard, u Švajcarskoj, probijen je najduži željeznički tunel na svijetu od 57 kilometara. Probijanje tunela počelo je 1993, a izgradnja je procijenjena na sedam milijardi eura. Službeno je otvoren 1. juna 2016. godine.
■ 2013. - Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine prvi se put u istoriji plasirala na Svetsko prvenstvo u fudbalu.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1529. - Završena prva opsada Beča povlačenjem turske vojske sultana Sulejmana Veličanstvenog.
■ 1542. - Rođen je Akbar Veliki, mongulski vladar.
■ 1552. - Ivan Grozni anektira Kazanski kanat.
■ 1564. - Umro je Andreas Vesalius, flamanski lekar i anatom.
■ 1577. - Engleski gusar i admiral Frensis Drejk počeo je svoj put oko sveta, postavši posle trogodišnjeg putovanja prvi Englez kome je to uspelo. Tokom putovanja je obišao obale Afrike i Amerike, izvodeći usput gusarske napade na španske brodove, što je doprinelo engleskom kolonijalnom širenju, posebno u severnoj Americi.
■ 1581. - Pod pokroviteljstvom Katarine Mediči u Parizu izvedena prva celovečernja baletska predstava, pa se taj dan uzima kao datum nastanka baleta.
■ 1582. - U Španiji, Portugaliji i papskim državama u Italiji počela primena gregorijanskog kalendara, tako što je eliminisano 10 dana, a 5. oktobar 1582. postao 15. oktobar.
■ 1605. - Umro je Akbar Veliki, mogulski vladar.
■ 1608. - Rođen je Evangelista Torricelli, italijanski fizičar i matematičar.
■ 1630. - Umro je Johan Kepler, nemački astronom, matematičar i fizičar. Sa svoja tri zakona o kretanju planeta Kepler je konačno utvrdio valjanost heliocentričnog sistema i postavio temelje novoj astronomiji. Anticipirajući infinitezimalnu metodu, izračunao je površinu i zapreminu geometrijskih tela koja do tada nisu bila proučavana.
■ 1708. - Rođen je engleski državnik Vilijam Pit - Stariji, vođa vigovaca. Bio je britanski premijer od 1756. do 1761. i od 1766. do 1768, čija je agresivna spoljna politika preobrazila Veliku Britaniju u najveću svetsku kolonijalnu silu i Francusku gotovo lišila kolonija. Kao šef diplomatije i rata provodio je politiku kolonijalne ekspanzije i pokrenuo je 1756. Sedmogodišnji rat, posle kojeg je Francuska 1763. morala da Kanadu ustupi Velikoj Britaniji i da se povuče iz Indije.
■ 1738. - Rođen je engleski astronom nemačkog porekla Frederik Vilijam Heršel, koji je 1781. otkrio Uran, sedmu planetu Sunčevog sistema. Najpre je bio muzičar, ali ga je astronomija toliko fascinirala da je sam brusio ogledala i konstruisao teleskope. Posle otkrića Urana postao je član, a potom i predsednik Londonskog kraljevskog društva. Otkrio je i dva Uranova i dva Saturnova satelita. Proučavanje maglina, dvojnih i mnogostrukih zvezda, Mlečnog puta i Sunčevog sistema donelo mu je naziv tvorca zvezdane - stelarne astronomije.
■ 1787. - Umro je nemački kompozitor Kristof Vilibald Gluk, kompozitor i dirigent na bečkom dvoru carice Marije Terezije. Napisao je stotinjak opera, od kojih je sačuvano oko 40, nekoliko baleta, simfonija, uvertira i oda. Dela su mu: 'Orfej i Euridika', 'Alčesta', 'Paris i Helena', 'Armida', 'Ifigenija na Tauridi', 'Ifigenija na Aulidi' ...
■ 1791. - Rođen je srpski pisac Sima Milutinović Sarajlija, preteča srpskih romantičara i autor dela nacionalno-romantičarske egzaltacije, koji je nadimak dobio po mestu rođenja. Školovao se u Beogradu, Zemunu, Segedinu, Sremskim Karlovcima. Borio se u ustancima Srbije za nezavisnost, a u Cetinju je od 1827. bio sekretar vladike Petra I Petrovića Njegoša i vaspitač i pesnički učitelj njegovog sinovca Rada, kasnije Petra II Petrovića Njegoša.
■ 1809. - Rođen je Aleksej Kolcov, ruski pesnik.
■ 1814. - Rođen je Mihail Jurjevič Ljermontov, ruski književnik.
■ 1817. - Umro je Tadeuš Košćuško, poljski nacionalni junak.
■ 1834. - Srpski knez Miloš Obrenović je ukazom o Velikoj školi u Kragujevcu naložio 'popečitelju prosveštenija' da 'novi i shodni poredak uvede, kako bi se u njoj i one nauke predavale koje se u prosveštenijim evropejskim carstvima i po školama, takozvanim gimnazijama, predaju'. Tu gimnaziju pohađali su mnogi srpski pisci i umetnici - Radoje Domanović, Jovan Ilić, Svetozar Marković, Sreten Popović, Vojislav Ilić, Dobrica Milutinović.
■ 1844. - Rođen je Fridrih Niče, nemački filozof, profesor klasične filologije. Osnovu njegovog filozofskog učenja predstavlja ideja o natčoveku. Dela su mu više pesničkog nego naučnog karaktera, a neko vreme je, naročito početkom 20. veka, uticao na književno stvaranje u većini evropskih zemalja. Dela su: 'Tako je govorio Zaratustra', 'Ecce Homo', 'Rođen jeje tragedije', 'Volja za moć', 'Ljudsko, suviše ljudsko'...
■ 1846. - Rođen je srpski pisac Jovan Grčić Milenko, sledbenik Branka Radičevića, romantičarski pesnik poznat kao 'fruškogorski slavuj'. Sebi je dodao ime Milenko, po devojci Mileni u koju je bio zaljubljen. Gimnaziju je učio u Novom Sadu, Segedinu i Požunu (današnja Bratislava), počeo studije medicine u Beču, ali se razboleo od tuberkuloze i u 29. godini umro u rodnom Čereviću u Sremu. U lirskim pesmama, lakih melodičnih stihova, izrazio je neposredan doživljaj prirode. U osećanjima je romantičarski čedan i sentimentalan, ali je napisao i više tzv. prostih pesama, po kojima se smatra pretečom realizma u srpskoj poeziji. U Beču je 1896. objavio 'Pesme'. Pisao je i pripovetke i prevodio Fridriha Šilera, Johana Volfganga Getea i Hajnriha Hajnea.
■ 1889. - Brazilski car Pedro II abdicirao je prilikom proglašenja republike.
■ 1893. - Rođen je Carol II, rumunski kralj.
■ 1894. - Pod optužbom za veleizdaju u Parizu uhapšen francuski oficir Alfred Drajfus, čime je počela burna afera koja je godinama potresala društveni i politički život Francuske. Bez dokaza osuđen na doživotnu robiju, ali je posle velikog negodovanja javnosti i angažovanog istupa pisca Emila Zole otkriven pravi krivac, a Drajfus rehabilitovan.
■ 1906. - Rođen je Viktorija Spivi, američka pevačica i tekstopisac.
■ 1914. - Rođen je jugoslovenski general srpskog porekla Petar Drapšin, učesnik Španskog građanskog rata, jedan od organizatora ustanka u Drugom svetskom ratu u Hercegovini protiv nemačkih okupatora, narodni heroj. Bio je komandant 12. divizije, Šestog udarnog korpusa i Četvrte armije i Prve tenkovske armije. Vojničke sposobnosti ispoljio je naročito u oslobađanju Istre i Trsta. Krajem 1945, nesrećnim slučajem smrtno je ranjen.
■ 1914. - Rođen je Mohammed Sahir, afganistanski šah 1933-1973.
■ 1915. - Rođen je Jitzhak Shamir, izraelski političar i državnik.
■ 1916. - Umro je poljski pisac Henrik Sjenkjevič, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905, koji je svetsku literarnu slavu stekao istorijskim romanima. Dela su mu: romani 'Kvo vadis', 'Ognjem i mačem', 'Potop', 'Pan Volodijovski', 'Bez dogme', 'Porodica Polanjeckih', 'Kroz pustinju i prašumu' ...
■ 1917. - U Francuskoj je pogubljena Mata Hari (pravo ime Margaretha Geertruida Zelle), igračica i kurtizana, poreklom Holanđanka, upamćena kao nemačka špijunka za vreme Prvog svetskog rata.
■ 1920. - Rođen je Henri Verneuil, francuski režiser.
■ 1923. - Rođen je Italo Calvino, talijanski književnik.
■ 1923. - Galopirajuća inflacija u Nemačkoj dostigla je vrhunac. Četiri triliona maraka je menjano za jedan američki dolar.
■ 1926. - Rođen je Michel Foucault, francuski filozof.
■ 1928. - Nemački dirižabl 'Grof Cepelin' obavio prvi komercijalan let preko Atlantika.
■ 1929. - Rođen je Milorad Pavić, srpski pisac.
■ 1934. - Rođen je Slobodan Aligrudić, srpski glumac.
■ 1941. - Kraljevački oktobar - Nemačka masovna odmazda nad nedužnim stanovnicima Kraljeva.
■ 1942. - U ilegalnoj štampariji u Novom Sadu, za vreme Drugog svetskog rata, štampan je prvi broj 'Slobodne Vojvodine'. List je kasnije štampan povremeno u Surduku, a posle sloma okupatora, počeo je da izlazi kao dnevni list u Novom Sadu. Od 1. januara 1952. naziv mu je promenjen u 'Dnevnik'.
■ 1944. - Poginula Anka Matić Grozda, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1945. - Umro je Pjer Laval, premijer 'Višijevske Francuske'.
■ 1946. - Ubio se Herman Gering, nacistički lider.
■ 1946. - Ugovorom potpisanim u Lingđatiju Holandija priznala Indoneziju, ali samo na teritoriji Jave, Sumatre i Madure. Holandija je, suprotno ugovoru, 1947. i 1948. pokušala oružjem da nametne vlast, ali je na konferenciji u Hagu 1949. definitivno priznala nezavisnost Indonezije, koja je bila njena kolonija od 1816.
■ 1948. - Rođen je Chris de Burgh, irski pop-pevač.
■ 1949. - U Mađarskoj pogubljeni Laslo Rajk, Tibor Sonji i Andraš Salai . Na montiranom sudskom procesu oni su osuđeni na smrt kao 'buržoaski revizionisti i titoisti'. Posmrtno rehabilitovani 1956. kao žrtve kulta ličnosti.
■ 1951. - Početak emitiranja I Love Lucy, jedne od najpopularnijih TV-serija svih vremena.
■ 1952. - Rođen je Vahid Halilhodžić, legendarni jugoslovenski i bosansko - hercegovački fudbaler i trener.
■ 1954. - Umro je američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Barimor, koji se kao dete proslavio glumeći Olivera Tvista, a pred kraj života je kao težak invalid, sedeći u stolici, odigrao više izvanrednih karakternih uloga. Filmovi su mu: 'Grand hotel', 'Ostrvo Largo', 'Dama s kamelijama', 'Raspučin i carica'...
■ 1959. - Rođena je Sarah Ferguson, bivša supruga britanskog princa Andrewa, vojvode od Yorka.
■ 1964. - Nikita Hruščov smenjen sa mesta prvog sekretara Sovjetske komunističke partije, na njegovo mesto došao Leonid Brežnjev. Novi premijer postao Aleksej Kosigin.
■ 1964. - Umro je Cole Porter, američki kompozitor.
■ 1970. - Rođen je Biljana Srbljanović, srpska književnica.
■ 1972. - Umro je Viktor Bubanj, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik avijacije JNA i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1976. - Umro je srpski glumac Milivoje Živanović, prvak Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Karijeru je počeo u putujućem pozorištu Udruženja glumaca, a zalaganjem Branislava Nušića postao je stalni član Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. Kasnije je prešao u Skoplje, a 1932. ostvario je dugogodišnji san - primljen je u Narodno pozorište u Beogradu. Kad je 1947. osnovano Jugoslovensko dramsko pozorište, koje je okupilo veliki deo glumačke elite, našao se u novom ansamblu. Za izuzetne glumačke kreacije dobio je niz priznanja, uključujući 'Zlatnu medalju Stanislavskog', koju mu je dodelio Moskovski hudožestveni teatar na čijim je daskama često gostovao.
■ 1978. - Prilikom pada u Šri Lanki islandskog putničkog aviona 'DC-8', koji je iz Meke prevozio indonezijske muslimanske hodočasnike, poginulo svih 175 putnika i osam članova posade.
■ 1983. - Nezavisnost proglasila 'Turska Republika Severni Kipar', koju je priznala jedino Ankara.
■ 1989. - Umro je srpski pisac Danilo Kiš, jedan od najvećih u srpskoj literaturi, u čijim je delima sažeta sva gorčina surovog XX veka. Pisao je negovanim stilom, s moderno shvaćenom fabulom. Diplomirao je svetsku književnost na Beogradskom univerzitetu.
■ 1991. - Skupština BiH donela Akt o reafirmaciji suverenosti Republike Bosne i Hercegovine. Tim činom odlučeno je da se povuku predstavnici BiH iz rada saveznih organa dok se ne postigne dogovor između svih republika koje sačinjavaju Jugoslaviju. Na to su pristali predstavnici SDA i HDZ, dok su predstavnici SDS-a odbili delovati po donesenom aktu.
■ 1993. - Nobelovu nagradu za mir dobili predsednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela za doprinos okončanju režima aparthejda u Južnoj Africi.
■ 1997. - Kongoanski pobunjenici ušli u glavni grad Brazavil i zbacili predsednika Paskala Lisubu. Posle četvoromesečnog građanskog rata, na vlast se vratio bivši predsednik Denis Sasu Ngueso.
■ 1998. - Na osnovu dogovora predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i izaslanika SAD Ričarda Holbruka, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilo Perišić i komandant NATO Vesli Klark potpisali sporazum o uspostavljanju vazdušne posmatračke misije na Kosovu.
■ 2000. - Evropski parlament usvojio rezoluciju, kojom od Turske traži da javno prizna da je pre 85 godina počinila genocid nad Jermenima i povuče svoje trupe sa severnog Kipra. Turska je odbacila ovu rezoluciju.
■ 2000. - Ubedljivom pobedom na parlamentarnim izborima Liberalna demokratija Slovenije Janeza Drnovšeka vratila se na vlast. Time okončana šestomesečna vladavina desnice na čelu sa Andrejem Bajukom.
■ 2003. - Kina je u svemir lansirala Shenzhou 5, svoju prvu svemirsku letelicu s ljudskom posadom, a u njoj se nalazi astronaut Yang Liwei.
■ 2008. - U Srbiji prvi put pušten u rad IPTV. Provajder je Telekom Srbija
■ 2009. - Njegova svetost patrijarh srpski Pavle preminuo je u 10:45 na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu, gde se lečio dve godine. Patrijarh srpski Pavle bio je poglavar Srpske pravoslavne crkve. Njegovo puno ime i titula glasi Njegova svetost Arhiepiskop pećki, Mitropolit beogradsko-karlovački, Patrijarh srpski G. Pavle. Rođen je 11. septembra 1914. godine kao Gojko Stojčević u selu Kućanci, srez Donji Miholjac (tada u Austrougarskoj, a sada u Hrvatskoj), u zemljoradničkoj porodici. Gimnaziju je završio u Beogradu, šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski fakultet u Beogradu. Godine 1990, 3. decembra, izabran je za patrijarha Srpske pravoslavne crkve. Novi 44. patrijarh SPC tada je rekao: 'Moje su snage slabe, to svi znate. Ja se u njih ne nadam. Nadam se u vašu pomoć, kažem i ponavljam, u pomoć Božju kojom me je On i do sada držao. Neka bude Bogu na slavu i na korist Njegovoj crkvi i našem napaćenom narodu u ova teška vremena. Mi nemamo nikakav program patrijaršijske delatnosti, naš program je Jevanđelje Hristovo.'
■ 2010. U Alpama, kroz masiv Gotthard, u Švajcarskoj, probijen je najduži željeznički tunel na svijetu od 57 kilometara. Probijanje tunela počelo je 1993, a izgradnja je procijenjena na sedam milijardi eura. Službeno je otvoren 1. juna 2016. godine.
■ 2013. - Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine prvi se put u istoriji plasirala na Svetsko prvenstvo u fudbalu.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
