Desilo Se u Ovaj Dan - 05. Novembar
Šta se sve događalo i koji važni događaji su se desili na ovaj dan, 05. novembra! Šta se sve nekada dešavalo petog novembra, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 1492. - Kristofor Kolumbo otkrio je kukuruz kod Indijanaca na Kubi.
■ 1511. - Papa Julije II osnovao je Svetu ligu Aragona, Venecije i Papske države sa ciljem da odbrani jedinstvo crkve, ali i da istera Francuze iz Italije.
■ 1630. - Mirovnim sporazumom u Madridu završen je englesko-španski rat u kojem su Španija i njena saveznica Austrija poražene na moru i kopnu. Na strani Engleza borili su se Francuzi i Holanđani.
■ 1713. - Rođen je Denis Diderot, francuski filozof.
■ 1789. - Rođen je William Scoresby, britanski moreplovac i istraživač.
■ 1796. - Pod pritiskom Francuske, Španija je objavila rat Velikoj Britaniji, koji je završen katastrofalnim porazom francusko-španske flote 1805. u bici kod Trafalgara.
■ 1805. - Umro je Čarls Kornvolis, britanski general i državnik.
■ 1829. - Rođen je Chester A. Arthur, američki političar, 21. predsednik SAD-a.
■ 1840. - U prepadu Crnogoraca na njegov logor, gine hercegovački velmoža Smail-aga Čengić, što je događaj kasnije opisan u epu Smrt Smail-age Čengića.
■ 1864. - Rođen je Louis Jean Lumière, francuski hemičar i preduzetnik.
■ 1879. - Umro je Džejms Klark Maksvel, najveći teorijski fizičar XIX veka, profesor u Londonu i Kembridžu. Među njegove najznačajnije radove ubrajaju se istraživanja u oblasti elektromagnetizma u kojima je matematički formulisao Faradejeva otkrića. Rođen je u Kembridžu 1831, istog dana kada je i umro.
■ 1880. - Umro je Jacques Offenbach, nemački kompozitor.
■ 1882. - U Zagrebu je umro srpski filolog Đura Daničić, saradnik Vuka Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa. Posle studija u Požunu (Bratislava), Pešti i Beču, radio je kao bibliotekar Narodne biblioteke u Beogradu, sekretar Društva srpske slovesnosti i profesor Liceja i Velike škole. U prvom radu, 'Rat za srpski jezik i pravopis' (1847), kojim je doprineo brzoj pobedi Vukovih ideja, potpisao se prezimenom Daničin, umesto porodičnim Popović. Vukove i sopstvene poglede na jezik dosledno je sproveo u prevodima s latinskog 'Starog zaveta'. Objavio je više dela iz stare srpske književnosti ('Žitije sv. Save' Teodosija, 'Žitije sv. Simeona i sv. Save' Domentijana, 'Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih' Danila, 'Nikoljsko jevanđelje'). Izdao je 'Rječnik iz književnih starina srpskih' i započeo veliki istorijski 'Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika'. Pomogao je Vuku u prevodu 'Novog zaveta'. Ostala dela: 'Mala srpska gramatika', 'Srpska sintaksa', 'Oblici srpskog jezika', 'Istorija oblika', 'Osnove srpskoga ili hrvatskoga jezika', 'Korijeni', 'Srpski akcenti'.
■ 1883. - Prvi evropski transkontinentalni ekspresni voz 'Orijent ekspres' krenuo je iz Pariza za Istanbul.
■ 1885. - Saborski vritnjak: pravaški zastupnik Josip Gržanić udario bana Khuenu Héderváryju nogom u stražnjicu, revoltiran nezakonitim odvozom Komornih spisa iz zagrebačkog Hrvatskog arhiva u Budimpeštu.
■ 1887. - Rođen je Max Ackerman, nemački slikar.
■ 1888. - Rođen je Ida Rubinstein, ruska plesačica.
■ 1898. - Rođen je Ervin Šinko, hrvatski književnik.
■ 1908. - Austro-Ugarska je anektirala Bosnu i Hercegovinu.
■ 1908. - Bugarski knez, nemački princ Ferdinand Koburg proglasio je nezavisnost Bugarske od Otomanskog carstva, a sebe carem Ferdinandom I.
■ 1909. - U Požarevcu je rođena srpska slikarka Milena Pavlović-Barili, umetnica rafinirane kulture, koja je slikala u nadrealističkom maniru, s posebnim osećanjem za prostor i poetičnu atmosferu. Pod uticajem renesansnih majstora, insistirala je na preciznosti, jasno artikulisanom crtežu, naglašenoj linearnosti. Život je provela između dva sveta - majke Danice i oca Bruna Barilija, italijanskog kompozitora i muzičkog kritičara, odnosno između patrijarhalne Srbije i velikih kulturnih centara Evrope. Završila je Umetničku školu u Beogradu, studirala u Minhenu, živela u Rimu i Parizu. U SAD je otišla 1939, gde je bila ilustrator modnog časopisa 'Vog' i scenograf i kostimograf u njujorškim pozorištima. Posle pada s konja, umrla je u Njujorku, u 36. godini života.
■ 1910. - Portugalija je posle obaranja kralja Manuela II proglašena republikom pod predsednikom Žuakimom Teofilom Fernandešom Bragom.
■ 1911. - Italija je anektirala pokrajine Otomanskog carstva u Libiji - Tripoli i Kirenaiku, i držala ih do 1943, kada su nemačko-italijanske snage u Drugom svetskom ratu potisnute iz Afrike.
■ 1912. - Vudrov Vilson izabran je za 28. američkog predsednika.
■ 1913. - Rođena je je Vivijen Li, engleska filmska i pozorišna glumica. Godine 1939. otišla je u Holivud i za ulogu u filmu 'Prohujalo sa vihorom' dobila nagradu Oskar. Istu nagradu dobila je i 1951. godine za ulogu u filmu 'Tramvaj zvani želja'. Ostali filmovi: 'Bura u čaši vode', 'Požar nad Engleskom', 'Cezar i Kleopatra', 'Ledi Hamilton'...
■ 1914. - Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svetskom ratu je počela austrougarska ofanziva na Srbiju, okončana slomom i bekstvom preko Drine polovinom decembra 1914. Pobede srpske vojske na Ceru i Kolubari prvi su veliki uspesi saveznika nad centralnim silama u Prvom svetskom ratu, a posle ponižavajućeg poraza, Poćorek je penzionisan.
■ 1914. - Britanija je aneksirala Kipar.
■ 1915. - U I svetskom ratu, britanske i francuske trupe iskrcale su se u Solunu, povrijedivši grčku neutralnost.
■ 1915. - Snažnom artiljerijskom vatrom duž celog fronta na Dunavu, Savi i Drini, u Prvom svetskom ratu počela je ofanziva Centralnih sila na Srbiju.
■ 1915. - Rođen je Yitzhak Shamir, izraelski političar i državnik.
■ 1916. - Centralne sile u Prvom svetskom ratu proglasile kraljevinu Poljsku.
■ 1921. - Rođen je Drago Lang, narodni heroj Jugoslavije.
■ 1926. - Posle četvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donet Zakon o zaštiti države kojim je uveden totalitarni fašistički režim.
■ 1928. - U Drezdenu počeo Četvrti kongres Komunističke partije Jugoslavije koji je zaključio da je vreme za revolucionarne prevrate u Evropi u okviru kojih treba izvesti balkansku revoluciju i stvoriti balkansku federaciju. Prihvaćeno je i gledište o socijaldemokratiji kao 'blizancu fašizma' s kojom treba prekinuti svaku saradnju.
■ 1930. - Umro je holandski lekar Kristijan Ajkman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazač uzroka bolesti beri-beri. Nobelovu nagradu je dobio za otkriće vitamina B.
■ 1930. - U Ateni je počeo prvi Balkanski kongres koji je trebao pridonijeti gospodarskoj suradnji balkanskih naroda i rješavanju pitanja manjina.
■ 1930. - Američki književnik Sinkler Luis dobio je Nobelovu nagradu za književnost. Sinkler je napisao više realistično-satiričnih romana u kojima je izvrgao podsmehu zablude i samoobmane savremenog američkog društva, tj. pojedinih društvenih staleža i profesija.
■ 1933. - Umro je Nikolaj Judenič, ruski general.
■ 1936. - Rođen je Vaclav Havel, češki književnik i političar.
■ 1937. - Američki predsednik Franklin D. Roosevelt objavio je kako će SAD napustiti izolacionističku politiku kako bi se suprotstavile ekspanziji 'agresivnih' država.
■ 1938. - Predsednik Čehoslovačke Edvard Beneš podneo je ostavku i otišao u izbeglištvo, nakon što je pod pritiskom Velike Britanije i Francuske prihvatio Minhenski sporazum kojim je Sudetska oblast ustupljena Hitlerovoj Nemačkoj.
■ 1938. - Umrla je Sveta Faustina Kowalska, poljska katolička svetica.
■ 1943. - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu osnovana Telegrafska agencija nove Jugoslavije - Tanjug. Ideju je uoči Drugog zasedanja AVNOJ-a dao Moša Pijade, a prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar. Tanjug je do dolaska u Beograd krajem 1944, sa skromnom opremom, stalno bio u pokretu i oglašavao se iz Drvara, s Visa, iz Valjeva i Aranđelovca, odakle je 20. oktobra 1944. javio da je Beograd oslobođen.
■ 1944. - Umro je francuski hirurg i biolog Aleksis Karel, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1912. Značajan je po otkrićima o transplantaciji tkiva i održavanju živog tkiva van organizma. Takođe je unapredio hirurgiju krvnih sudova.
■ 1945. - Korenica postaje Titova Korenica.
■ 1947. - Rođen je Brian Džonson, je engleski pevač i tekstopisac. Godine 1980. postao je treći pevač australske rock grupe AC/DC nakon smrti pevača Bon Scotta.
■ 1948. - Rođen je Zoran Živković, srpski pisac.
■ 1951. - Rođen je Bob Geldof, irski pevač, član nekadašnje grupe 'Boomtown Rats'.
■ 1954. - Ujedinjeno Kraljevstvo, SAD, FNR Jugoslavija i Italija su potpisale Londonski sporazum o ukidanju Slobodne zone Trsta i dodeli zone B i manjeg dela zone A Jugoslaviji, a većeg dela zone A sa gradom Trstom Italiji.
■ 1955. - Umro je francuski slikar Moris Utrilo, koji je mimo svih slikarskih pravaca i struja izgradio poseban doživljaj ambijenta slikajući pariske vedute, od kojih su najpoznatiji prizori zabitih uličica i trgova Monmartra.
■ 1956. - Britanski padobranci su izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat, a Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.
■ 1960. - Umro je Alfred Kroeber, američki arheolog i antropolog.
■ 1960. - Umro je američki filmski režiser kanadskog porekla Mak Senet, jedan od najznačajnijih autora burlesknih komedija u periodu nemog filma. Promovisao je Čarlija Čaplina.
■ 1964. - U Zapadni Berlin je kroz tajno iskopan tunel ispod Berlinskog zida pobeglo 57 državljana Istočne Nemačke, što je bilo najveće masovno bekstvo od izgradnje zida 1961.
■ 1968. - Republikanac Ričard Nikson na izborima za predsednika SAD pobedio demokratu Hjuberta Hamfrija.
■ 1969. - BBS je emitovao prvu epizodu serije 'Leteći cirkus Monti Pajtona', koja je postala kultna emisija širom sveta.
■ 1969. - SAD lansirale prvi svemirski brod u pravcu Marsa, ali je zbog tehničkih grešaka misija 'Marinera 3' odmah pretrpela neuspeh.
■ 1973. - Umrla je Milunka Savić, srpska heroina Balkanskih i Prvog srpskog rata.
■ 1974. - Pet ljudi je poginulo, a 35 ranjeno u eksploziji bombi koje su irski nacionalisti bacili u dva bara u mestu Gildford u Engleskoj.
■ 1975. - Američko istražno povjerenstvo ustvrdilo je da je američka tajna služba CIA 60-ih godina nekoliko puta pokušala ubiti kubanskog predsednika Fidela Castra.
■ 1982. - Na reci Parana na brazilsko-paragvajskoj granici puštena u rad najveća hidroelektrana na svetu - Itaipu.
■ 1982. - Umro je francuski filmski režiser i glumac ruskog porekla Žak Tati. Filmovi koje je režirao i u kojima je glumio: 'Praznični dan', 'Odmor gospodina Iloa', 'Moj ujak' - za koji je dobio Oskara, 'Saobraćajna gužva' ...
■ 1983. - Lider poljskog pokreta 'Solidarnost' Leh Valensa dobio je Nobelovu nagradu za mir.
■ 1983. - Rođen je Niki Hilton, naslednica Hilton hotelskog lanca, dizajner.
■ 1985. - Košarkaš Cibone Dražen Petrović je upisao čak 112 poena u visokoj pobedi protiv Olimpije (158:77).
■ 1986. - Rođen je Novica Veličković, srpski košarkaš.
■ 1988. - Brazil dobija demokratski Ustav.
■ 1988. - Jogurt revolucija u Novom Sadu kojom su pristalice Slobodana Miloševića srušile partijsko rukovodstvo Vojvodine.
■ 1988. - Čileanci su se na plebiscitu izjasnili protiv predloga da predsedniku Čilea Augustu Pinočeu bude produžen mandat do 1997. godine.
■ 1989. - Nobelova nagrada za mir dodeljena je tibetanskom duhovnom vođi u izbeglištvu Dalaj Lami.
■ 1989. - Umro je američki pijanista, poreklom ruski Jevrejin, Vladimir Horovic, jedan od najvećih majstora klavira XX veka. SSSR je napustio 1925, da bi se prvi put vratio 1986. kada su njegovi koncerti u Moskvi i Lenjingradu propraćeni ovacijama.
■ 1990. - U Njujorku ubijen jevrejski rabin Meir Kahane, koji se zauzimao za izbacivanje svih Arapa iz Izraela.
■ 1991. - Linus Torvalds objavio prvu zvaničnu 0.02 verziju Linux kernela.
■ 1991. - Predsednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović su u Hagu, na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji, odbacili četvrtu verziju Sporazuma za opšte rešenje jugoslovenske krize koju su ponudili međunarodni posrednici.
■ 1991. - Britanski medijski magnat češkog porekla Jan Robert Maksvel nađen je mrtav u Atlantskom okeanu kod Kanarskih ostrva gde je krstario jahtom.
■ 1991. - Hrvatska artiljerija gađala Šid, a sutradan i Apatin, gradove u Srbiji. U prvom napadu na teritoriju Srbije u Šidu su poginula četiri civila i ranjeno 15.
■ 1994. - U Beogradu je umro Milan Mladenović, član popularne rok grupe EKV.
■ 1994. - U Švajcarskoj su pronađena tela 48 pripadnika sekte 'Hram Sunca' koji su izvršili obredno masovno samoubistvo.
■ 1995. - Američki izaslanik za Balkan Ričard Holbruk uspeo je, nakon dva meseca pregovora sa Srbijom i Hrvatskom i liderima zaraćenih strana u Bosni, da postigne sporazum o prekidu vatre, koji je bio uvod u mirovne pregovore u Dejtonu.
■ 1996. - Pakistanski predsednik je smenio premijerku Benazir Buto, pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu.
■ 1996. - Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton ponovo je izabran za predsednika SAD, pobedivši republikanca Boba Dola.
■ 2000. - Demonstracije 5. oktobra 2000. — posle neuspelih pokušaja policije da suzavcem rastera stotine hiljada demonstranata u centru Beograda, koji su protestovali zbog poništavanja predsedničkih izbora, građani su ušli u Saveznu skupštinu, a nešto kasnije i u zgradu državne Radio televizije Srbije. Pod pritiskom masa Slobodan Milošević, desetogodišnji neprikosnoveni lider Srbije i SR Jugoslavije, sledećeg dana je priznao izborni poraz od kandidata Demokratske opozicije Srbije, Vojislava Koštunice.
■ 2000. - Poslednji car Etiopije Hajle Selasije svečano je sahranjen u Sabornoj crkvi Svete Trojice u Adis Abebi, 25 godina pošto je umro pod sumnjivim okolnostima, a potom bio sahranjen na način koji ne dolikuje vladaru. Harizmatični afrički vođa koji je po legendi direktni potomak kralja Solomona i kraljice od Sabe, svrgnut je vojnim udarom 1974, posle 44 godine vladavine.
■ 2001. - Hrvatska policija otvorila na uvid 39.000 dosijea Službe za zaštitu ustavnog poretka - SZUP, koji su nastali praćenjem policijskih neistomišljenika u doba vladavine Hrvatske demokratske zajednice - HDZ.
■ 2001. - Umrla je Emili Šindler, supruga Oskara Šindlera, filantrop.
■ 2001. - U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK kojim su potvrđeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN, čime je otvoren put za učešće Srba na izborima na Kosovu.
■ 2001. - Umro je britanski filmski producent Roj Bolting, poznat po najboljim britanskim filmovima od 1940-tih do 1970-tih godina, kao što su 'Brajton Rok' i 'U redu je, Džek'.
■ 2002. - Održani četvrti Opšti izbori Bosni i Hercegovini.
■ 2004. - U okviru kasarne Topčider, ispred podzemnog vojnog objekta Karaš pod nerazjašnjenim i kontroverznim okolnostima poginula su dvojica gardista Vojske Srbije i Crne Gore: Dragan Jakovljević i Dražen Milovanović.
■ 2004. - Umro je novinar Sergije Lukač. Bio je dugogodišnji urednik i novinar beogradskog nedeljnika NIN i osnivač Katedre za novinarstvo na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, gde je bio redovni profesor do 1985. godine.
■ 2006. - Umro je turski premijer Bulent Edževit koji je na tom položaju bio u pet mandata i čija je politička karijera trajala gotovo pola veka. On je poslao tursku vojsku na Kipar 1974, a za njegovoh mandata Turska je 1999. godine dobila status kandidata za članstvo u EU.
■ 2006. - Bivši irački predsednik Sadam Husein osuđen je na smrt vešanjem, zbog zločina protiv čovečnosti. Bio je na čelu države od 1979. do 2003. Pogubljen je 30. decembra 2006. godine.
■ 2008. - Umro je američki pisac Majkl Krajton autor desetina bestselera među kojima su 'Park iz doba Jure', 'Mreža vremena', 'Plen', 'Koma', 'Izlazeće sunce', 'Stanje straha' i 'Gospodari gena'.
■ 2011. - Umro je Steve Jobs, jedan od osnivača i glavni rukovodilac Apple.
■ 2013. - Indija je lansirala svoju prvu međuplanetarnu sondu Mars Orbiter Mission - Mangalyaan.
■ 2013. - Popisom stanovništva u Bosni i Hercegovini je utvrđeno da ona ima 3.791.662 stanovnika.
■ 2015. - Umro je Hening Mankell, švedski književnik.
■ 2017. - U eksploziji automobila-bombe na istoku Sirije poginulo je 75 osoba, pretežno raseljenih lica; Poginulo je 27 osoba u pucnjavi koja se dogodila u jednoj crkvi u Teksasu (SAD). Napadač je ušao u baptističku crkvu u mestu Saderlend Springs ; i otvorio vatru na vernike okupljene tokom nedeljne mise.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1630. - Mirovnim sporazumom u Madridu završen je englesko-španski rat u kojem su Španija i njena saveznica Austrija poražene na moru i kopnu. Na strani Engleza borili su se Francuzi i Holanđani.
■ 1713. - Rođen je Denis Diderot, francuski filozof.
■ 1789. - Rođen je William Scoresby, britanski moreplovac i istraživač.
■ 1796. - Pod pritiskom Francuske, Španija je objavila rat Velikoj Britaniji, koji je završen katastrofalnim porazom francusko-španske flote 1805. u bici kod Trafalgara.
■ 1805. - Umro je Čarls Kornvolis, britanski general i državnik.
■ 1829. - Rođen je Chester A. Arthur, američki političar, 21. predsednik SAD-a.
■ 1840. - U prepadu Crnogoraca na njegov logor, gine hercegovački velmoža Smail-aga Čengić, što je događaj kasnije opisan u epu Smrt Smail-age Čengića.
■ 1864. - Rođen je Louis Jean Lumière, francuski hemičar i preduzetnik.
■ 1879. - Umro je Džejms Klark Maksvel, najveći teorijski fizičar XIX veka, profesor u Londonu i Kembridžu. Među njegove najznačajnije radove ubrajaju se istraživanja u oblasti elektromagnetizma u kojima je matematički formulisao Faradejeva otkrića. Rođen je u Kembridžu 1831, istog dana kada je i umro.
■ 1880. - Umro je Jacques Offenbach, nemački kompozitor.
■ 1882. - U Zagrebu je umro srpski filolog Đura Daničić, saradnik Vuka Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa. Posle studija u Požunu (Bratislava), Pešti i Beču, radio je kao bibliotekar Narodne biblioteke u Beogradu, sekretar Društva srpske slovesnosti i profesor Liceja i Velike škole. U prvom radu, 'Rat za srpski jezik i pravopis' (1847), kojim je doprineo brzoj pobedi Vukovih ideja, potpisao se prezimenom Daničin, umesto porodičnim Popović. Vukove i sopstvene poglede na jezik dosledno je sproveo u prevodima s latinskog 'Starog zaveta'. Objavio je više dela iz stare srpske književnosti ('Žitije sv. Save' Teodosija, 'Žitije sv. Simeona i sv. Save' Domentijana, 'Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih' Danila, 'Nikoljsko jevanđelje'). Izdao je 'Rječnik iz književnih starina srpskih' i započeo veliki istorijski 'Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika'. Pomogao je Vuku u prevodu 'Novog zaveta'. Ostala dela: 'Mala srpska gramatika', 'Srpska sintaksa', 'Oblici srpskog jezika', 'Istorija oblika', 'Osnove srpskoga ili hrvatskoga jezika', 'Korijeni', 'Srpski akcenti'.
■ 1883. - Prvi evropski transkontinentalni ekspresni voz 'Orijent ekspres' krenuo je iz Pariza za Istanbul.
■ 1885. - Saborski vritnjak: pravaški zastupnik Josip Gržanić udario bana Khuenu Héderváryju nogom u stražnjicu, revoltiran nezakonitim odvozom Komornih spisa iz zagrebačkog Hrvatskog arhiva u Budimpeštu.
■ 1887. - Rođen je Max Ackerman, nemački slikar.
■ 1888. - Rođen je Ida Rubinstein, ruska plesačica.
■ 1898. - Rođen je Ervin Šinko, hrvatski književnik.
■ 1908. - Austro-Ugarska je anektirala Bosnu i Hercegovinu.
■ 1908. - Bugarski knez, nemački princ Ferdinand Koburg proglasio je nezavisnost Bugarske od Otomanskog carstva, a sebe carem Ferdinandom I.
■ 1909. - U Požarevcu je rođena srpska slikarka Milena Pavlović-Barili, umetnica rafinirane kulture, koja je slikala u nadrealističkom maniru, s posebnim osećanjem za prostor i poetičnu atmosferu. Pod uticajem renesansnih majstora, insistirala je na preciznosti, jasno artikulisanom crtežu, naglašenoj linearnosti. Život je provela između dva sveta - majke Danice i oca Bruna Barilija, italijanskog kompozitora i muzičkog kritičara, odnosno između patrijarhalne Srbije i velikih kulturnih centara Evrope. Završila je Umetničku školu u Beogradu, studirala u Minhenu, živela u Rimu i Parizu. U SAD je otišla 1939, gde je bila ilustrator modnog časopisa 'Vog' i scenograf i kostimograf u njujorškim pozorištima. Posle pada s konja, umrla je u Njujorku, u 36. godini života.
■ 1910. - Portugalija je posle obaranja kralja Manuela II proglašena republikom pod predsednikom Žuakimom Teofilom Fernandešom Bragom.
■ 1911. - Italija je anektirala pokrajine Otomanskog carstva u Libiji - Tripoli i Kirenaiku, i držala ih do 1943, kada su nemačko-italijanske snage u Drugom svetskom ratu potisnute iz Afrike.
■ 1912. - Vudrov Vilson izabran je za 28. američkog predsednika.
■ 1913. - Rođena je je Vivijen Li, engleska filmska i pozorišna glumica. Godine 1939. otišla je u Holivud i za ulogu u filmu 'Prohujalo sa vihorom' dobila nagradu Oskar. Istu nagradu dobila je i 1951. godine za ulogu u filmu 'Tramvaj zvani želja'. Ostali filmovi: 'Bura u čaši vode', 'Požar nad Engleskom', 'Cezar i Kleopatra', 'Ledi Hamilton'...
■ 1914. - Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svetskom ratu je počela austrougarska ofanziva na Srbiju, okončana slomom i bekstvom preko Drine polovinom decembra 1914. Pobede srpske vojske na Ceru i Kolubari prvi su veliki uspesi saveznika nad centralnim silama u Prvom svetskom ratu, a posle ponižavajućeg poraza, Poćorek je penzionisan.
■ 1914. - Britanija je aneksirala Kipar.
■ 1915. - U I svetskom ratu, britanske i francuske trupe iskrcale su se u Solunu, povrijedivši grčku neutralnost.
■ 1915. - Rođen je Yitzhak Shamir, izraelski političar i državnik.
■ 1916. - Centralne sile u Prvom svetskom ratu proglasile kraljevinu Poljsku.
■ 1921. - Rođen je Drago Lang, narodni heroj Jugoslavije.
■ 1926. - Posle četvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donet Zakon o zaštiti države kojim je uveden totalitarni fašistički režim.
■ 1928. - U Drezdenu počeo Četvrti kongres Komunističke partije Jugoslavije koji je zaključio da je vreme za revolucionarne prevrate u Evropi u okviru kojih treba izvesti balkansku revoluciju i stvoriti balkansku federaciju. Prihvaćeno je i gledište o socijaldemokratiji kao 'blizancu fašizma' s kojom treba prekinuti svaku saradnju.
■ 1930. - Umro je holandski lekar Kristijan Ajkman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazač uzroka bolesti beri-beri. Nobelovu nagradu je dobio za otkriće vitamina B.
■ 1930. - U Ateni je počeo prvi Balkanski kongres koji je trebao pridonijeti gospodarskoj suradnji balkanskih naroda i rješavanju pitanja manjina.
■ 1930. - Američki književnik Sinkler Luis dobio je Nobelovu nagradu za književnost. Sinkler je napisao više realistično-satiričnih romana u kojima je izvrgao podsmehu zablude i samoobmane savremenog američkog društva, tj. pojedinih društvenih staleža i profesija.
■ 1933. - Umro je Nikolaj Judenič, ruski general.
■ 1936. - Rođen je Vaclav Havel, češki književnik i političar.
■ 1937. - Američki predsednik Franklin D. Roosevelt objavio je kako će SAD napustiti izolacionističku politiku kako bi se suprotstavile ekspanziji 'agresivnih' država.
■ 1938. - Predsednik Čehoslovačke Edvard Beneš podneo je ostavku i otišao u izbeglištvo, nakon što je pod pritiskom Velike Britanije i Francuske prihvatio Minhenski sporazum kojim je Sudetska oblast ustupljena Hitlerovoj Nemačkoj.
■ 1938. - Umrla je Sveta Faustina Kowalska, poljska katolička svetica.
■ 1943. - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu osnovana Telegrafska agencija nove Jugoslavije - Tanjug. Ideju je uoči Drugog zasedanja AVNOJ-a dao Moša Pijade, a prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar. Tanjug je do dolaska u Beograd krajem 1944, sa skromnom opremom, stalno bio u pokretu i oglašavao se iz Drvara, s Visa, iz Valjeva i Aranđelovca, odakle je 20. oktobra 1944. javio da je Beograd oslobođen.
■ 1944. - Umro je francuski hirurg i biolog Aleksis Karel, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1912. Značajan je po otkrićima o transplantaciji tkiva i održavanju živog tkiva van organizma. Takođe je unapredio hirurgiju krvnih sudova.
■ 1945. - Korenica postaje Titova Korenica.
■ 1947. - Rođen je Brian Džonson, je engleski pevač i tekstopisac. Godine 1980. postao je treći pevač australske rock grupe AC/DC nakon smrti pevača Bon Scotta.
■ 1948. - Rođen je Zoran Živković, srpski pisac.
■ 1951. - Rođen je Bob Geldof, irski pevač, član nekadašnje grupe 'Boomtown Rats'.
■ 1954. - Ujedinjeno Kraljevstvo, SAD, FNR Jugoslavija i Italija su potpisale Londonski sporazum o ukidanju Slobodne zone Trsta i dodeli zone B i manjeg dela zone A Jugoslaviji, a većeg dela zone A sa gradom Trstom Italiji.
■ 1955. - Umro je francuski slikar Moris Utrilo, koji je mimo svih slikarskih pravaca i struja izgradio poseban doživljaj ambijenta slikajući pariske vedute, od kojih su najpoznatiji prizori zabitih uličica i trgova Monmartra.
■ 1956. - Britanski padobranci su izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat, a Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.
■ 1960. - Umro je Alfred Kroeber, američki arheolog i antropolog.
■ 1960. - Umro je američki filmski režiser kanadskog porekla Mak Senet, jedan od najznačajnijih autora burlesknih komedija u periodu nemog filma. Promovisao je Čarlija Čaplina.
■ 1964. - U Zapadni Berlin je kroz tajno iskopan tunel ispod Berlinskog zida pobeglo 57 državljana Istočne Nemačke, što je bilo najveće masovno bekstvo od izgradnje zida 1961.
■ 1968. - Republikanac Ričard Nikson na izborima za predsednika SAD pobedio demokratu Hjuberta Hamfrija.
■ 1969. - BBS je emitovao prvu epizodu serije 'Leteći cirkus Monti Pajtona', koja je postala kultna emisija širom sveta.
■ 1969. - SAD lansirale prvi svemirski brod u pravcu Marsa, ali je zbog tehničkih grešaka misija 'Marinera 3' odmah pretrpela neuspeh.
■ 1973. - Umrla je Milunka Savić, srpska heroina Balkanskih i Prvog srpskog rata.
■ 1974. - Pet ljudi je poginulo, a 35 ranjeno u eksploziji bombi koje su irski nacionalisti bacili u dva bara u mestu Gildford u Engleskoj.
■ 1975. - Američko istražno povjerenstvo ustvrdilo je da je američka tajna služba CIA 60-ih godina nekoliko puta pokušala ubiti kubanskog predsednika Fidela Castra.
■ 1982. - Na reci Parana na brazilsko-paragvajskoj granici puštena u rad najveća hidroelektrana na svetu - Itaipu.
■ 1982. - Umro je francuski filmski režiser i glumac ruskog porekla Žak Tati. Filmovi koje je režirao i u kojima je glumio: 'Praznični dan', 'Odmor gospodina Iloa', 'Moj ujak' - za koji je dobio Oskara, 'Saobraćajna gužva' ...
■ 1983. - Lider poljskog pokreta 'Solidarnost' Leh Valensa dobio je Nobelovu nagradu za mir.
■ 1983. - Rođen je Niki Hilton, naslednica Hilton hotelskog lanca, dizajner.
■ 1985. - Košarkaš Cibone Dražen Petrović je upisao čak 112 poena u visokoj pobedi protiv Olimpije (158:77).
■ 1986. - Rođen je Novica Veličković, srpski košarkaš.
■ 1988. - Brazil dobija demokratski Ustav.
■ 1988. - Jogurt revolucija u Novom Sadu kojom su pristalice Slobodana Miloševića srušile partijsko rukovodstvo Vojvodine.
■ 1988. - Čileanci su se na plebiscitu izjasnili protiv predloga da predsedniku Čilea Augustu Pinočeu bude produžen mandat do 1997. godine.
■ 1989. - Nobelova nagrada za mir dodeljena je tibetanskom duhovnom vođi u izbeglištvu Dalaj Lami.
■ 1989. - Umro je američki pijanista, poreklom ruski Jevrejin, Vladimir Horovic, jedan od najvećih majstora klavira XX veka. SSSR je napustio 1925, da bi se prvi put vratio 1986. kada su njegovi koncerti u Moskvi i Lenjingradu propraćeni ovacijama.
■ 1990. - U Njujorku ubijen jevrejski rabin Meir Kahane, koji se zauzimao za izbacivanje svih Arapa iz Izraela.
■ 1991. - Linus Torvalds objavio prvu zvaničnu 0.02 verziju Linux kernela.
■ 1991. - Predsednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović su u Hagu, na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji, odbacili četvrtu verziju Sporazuma za opšte rešenje jugoslovenske krize koju su ponudili međunarodni posrednici.
■ 1991. - Britanski medijski magnat češkog porekla Jan Robert Maksvel nađen je mrtav u Atlantskom okeanu kod Kanarskih ostrva gde je krstario jahtom.
■ 1991. - Hrvatska artiljerija gađala Šid, a sutradan i Apatin, gradove u Srbiji. U prvom napadu na teritoriju Srbije u Šidu su poginula četiri civila i ranjeno 15.
■ 1994. - U Beogradu je umro Milan Mladenović, član popularne rok grupe EKV.
■ 1994. - U Švajcarskoj su pronađena tela 48 pripadnika sekte 'Hram Sunca' koji su izvršili obredno masovno samoubistvo.
■ 1995. - Američki izaslanik za Balkan Ričard Holbruk uspeo je, nakon dva meseca pregovora sa Srbijom i Hrvatskom i liderima zaraćenih strana u Bosni, da postigne sporazum o prekidu vatre, koji je bio uvod u mirovne pregovore u Dejtonu.
■ 1996. - Pakistanski predsednik je smenio premijerku Benazir Buto, pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu.
■ 1996. - Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton ponovo je izabran za predsednika SAD, pobedivši republikanca Boba Dola.
■ 2000. - Demonstracije 5. oktobra 2000. — posle neuspelih pokušaja policije da suzavcem rastera stotine hiljada demonstranata u centru Beograda, koji su protestovali zbog poništavanja predsedničkih izbora, građani su ušli u Saveznu skupštinu, a nešto kasnije i u zgradu državne Radio televizije Srbije. Pod pritiskom masa Slobodan Milošević, desetogodišnji neprikosnoveni lider Srbije i SR Jugoslavije, sledećeg dana je priznao izborni poraz od kandidata Demokratske opozicije Srbije, Vojislava Koštunice.
■ 2000. - Poslednji car Etiopije Hajle Selasije svečano je sahranjen u Sabornoj crkvi Svete Trojice u Adis Abebi, 25 godina pošto je umro pod sumnjivim okolnostima, a potom bio sahranjen na način koji ne dolikuje vladaru. Harizmatični afrički vođa koji je po legendi direktni potomak kralja Solomona i kraljice od Sabe, svrgnut je vojnim udarom 1974, posle 44 godine vladavine.
■ 2001. - Hrvatska policija otvorila na uvid 39.000 dosijea Službe za zaštitu ustavnog poretka - SZUP, koji su nastali praćenjem policijskih neistomišljenika u doba vladavine Hrvatske demokratske zajednice - HDZ.
■ 2001. - Umrla je Emili Šindler, supruga Oskara Šindlera, filantrop.
■ 2001. - U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK kojim su potvrđeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN, čime je otvoren put za učešće Srba na izborima na Kosovu.
■ 2001. - Umro je britanski filmski producent Roj Bolting, poznat po najboljim britanskim filmovima od 1940-tih do 1970-tih godina, kao što su 'Brajton Rok' i 'U redu je, Džek'.
■ 2002. - Održani četvrti Opšti izbori Bosni i Hercegovini.
■ 2004. - U okviru kasarne Topčider, ispred podzemnog vojnog objekta Karaš pod nerazjašnjenim i kontroverznim okolnostima poginula su dvojica gardista Vojske Srbije i Crne Gore: Dragan Jakovljević i Dražen Milovanović.
■ 2004. - Umro je novinar Sergije Lukač. Bio je dugogodišnji urednik i novinar beogradskog nedeljnika NIN i osnivač Katedre za novinarstvo na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, gde je bio redovni profesor do 1985. godine.
■ 2006. - Umro je turski premijer Bulent Edževit koji je na tom položaju bio u pet mandata i čija je politička karijera trajala gotovo pola veka. On je poslao tursku vojsku na Kipar 1974, a za njegovoh mandata Turska je 1999. godine dobila status kandidata za članstvo u EU.
■ 2006. - Bivši irački predsednik Sadam Husein osuđen je na smrt vešanjem, zbog zločina protiv čovečnosti. Bio je na čelu države od 1979. do 2003. Pogubljen je 30. decembra 2006. godine.
■ 2008. - Umro je američki pisac Majkl Krajton autor desetina bestselera među kojima su 'Park iz doba Jure', 'Mreža vremena', 'Plen', 'Koma', 'Izlazeće sunce', 'Stanje straha' i 'Gospodari gena'.
■ 2011. - Umro je Steve Jobs, jedan od osnivača i glavni rukovodilac Apple.
■ 2013. - Indija je lansirala svoju prvu međuplanetarnu sondu Mars Orbiter Mission - Mangalyaan.
■ 2013. - Popisom stanovništva u Bosni i Hercegovini je utvrđeno da ona ima 3.791.662 stanovnika.
■ 2015. - Umro je Hening Mankell, švedski književnik.
■ 2017. - U eksploziji automobila-bombe na istoku Sirije poginulo je 75 osoba, pretežno raseljenih lica; Poginulo je 27 osoba u pucnjavi koja se dogodila u jednoj crkvi u Teksasu (SAD). Napadač je ušao u baptističku crkvu u mestu Saderlend Springs ; i otvorio vatru na vernike okupljene tokom nedeljne mise.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
