Na Ovaj Dan - 05. Mart
Pogledajte događaje koji su se desili na ovaj dan, 05. marta! Šta se sve nekada dešavalo petog marta, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 1133. - Rođen je engleski kralj Henri Drugi Plantagenet, osnivač dinastije Plantageneta, koji je tokom vladavine od 1154. do smrti 1189. ograničio sudsku vlast Crkve i reformom sudstva znatno ojačao kraljevsku vlast. Prije stupanja na engleski presto, 1150. godine postao je vojvoda od Normandije, 1151. grof od Anžuja, a 1152. vojvoda od Akvitanije.
Započeo je osvajanje Irske i proširio vlast Engleske na zapadne dijelove Francuske, ali je njegovu vladavinu karakterisao i niz sukoba koji su mu poljuljali autoritet. Naredio je 1170. pogubljenje kenterberijskog nadbiskupa Tomasa Beketa, svojevremeno bliskog prijatelja, zbog toga što je odbio da položi zakletvu na kraljeva "Klarendonska pravila" o odnosima crkve i države, protiveći se ograničavanju crkvene vlasti. Oštro se sukobljavao i sa suprugom Elinor od Akvitanije koju je 1174. bacio u tamnicu, i sinovima, budućim kraljevima Ričardom Prvim "Lavlje Srce" i "Džonom Bez Zemlje" , optužujući ih za zavjeru protiv njega.
■ 1496. - Engleski kralj Henri VII primio u službu italijanske pomorce Đovanija i Sebastijana Kabota kako bi za englesku krunu otkrili nove zemlje. Njih dvojica 1497. stigla do Severne Amerike.
■ 1512. - Rođen je Gerardus Merkator, holandsko-flamanski geograf i kartograf, konstruktor poznate Merkatorove projekcije (1569), osnivač nove kartografske škole. Njegovo životno delo, prvi 'Svetski atlas', pojavilo se 1595. godine.
■ 1534. - Umro je italijanski slikar Antonio Alegri da Koređo, koji je obrađivao religiozne i mitološke teme. NJegovo slikarstvo je raznježeno, senzualno i dekorativno, s osjećanjem za odnose svijetlo-tamno, što je uočljivo u najznačajnijim djelima: freskama u crkvi Svetog Jovana u Parmi, slikama "Mistično vjenčanje Svete Katarine", "Jupiter i Antiopa", "Leda", "Bogorodica sa Svetim Đorđem".
■ 1684. - Nemačka, Poljska i Venecija u Lincu formirale Svetu ligu protiv Turske.
■ 1696. - Rođen je slikar Đovani Batista Tijepolo, jedan od poslednjih velikana venecijanskog slikarstva. Njegovi glavni radovi, freske velikih dimenzija, rađene u maniru kasnog rokokoa, nalaze se u nadbiskupskoj palati u Udinama, u palati Labija u Veneciji, u biskupskoj rezidenciji u Vircburgu i u kraljevskoj palati u Madridu.
■ 1770. - U Bostonu došlo do sukoba engleskih vojnika i američkih patriota, tzv. Bostonskog pokolja. Ubijeno je pet demonstranata i taj događaj je ubrzao američki rat za nezavisnost.
■ 1824. - Britanija je službeno objavila rat Burmi, čime je započeo Prvi anglo-burmanski rat.
■ 1827. - Umro je italijanski fizičar Alesandro Volta koji je pronašao elektrofor (1775), galvanski element, bateriju galvanskih elemenata (Voltin stub). Po njemu su mnogi pojmovi u fizici dobili ime - Volt (oznaka V), Voltamper (oznaka VA), Voltin luk.
■ 1827. - Umro je francuski astronom, matematičar i fizičar Pjer Simon Laplas, koji je dokazao nepromjenljivost srednjih udaljenosti planeta od Sunca, izučavao porijeklo velikih nejednakosti Jupitera i Saturna, stabilitet Sunčevog sistema, oblik Zemlje, eliptičnost putanja planeta, plimu i oseku. Dela su mu: "Nebeska mehanika", "Prikaz sistema svijeta", "Analitička teorija vjerovatnoće", "Pregled istorije astronomije".
■ 1832. - U Beogradu počela da radi prva štamparija u Srbiji, prva štampan knjiga bila 'Sabor istine i nauke' Jovana Stejića. Štamparija kupljena u Rusiji i dopremljena u Beograd u maju 1831.
■ 1856. - Londonsko pozorište 'Kovent garden' uništeno u požaru.
■ 1868. - C. H. Gould patentirao je heftalicu u Engleskoj.
■ 1916. - Španski prekookeanski putnički brod 'Princ od Astorije' potonuo za nekoliko minuta pošto je udario u stijenu blizu obale Brazila. Od 588 putnika i članova posade 455 izgubilo život.
■ 1918. - Boljševička Rusija premestila je glavni grad iz Petrograda u Moskvu.
■ 1924. - Computing-Tabulating-Recording Corp postaje IBM.
■ 1933. - Nacionalsocijalistička radnička partija Adolfa Hitlera osvojila većinu u nemačkom Rajhstagu.
■ 1936. - Poleteo je prvi prototip čuvenog britanskog lovačkog aviona Spitfajer.
■ 1945. - Američke trupe u Drugom svetskom ratu ušle u Keln.
■ 1946. - Vinston Čerčil je u svom dugom govoru na Westminster Collegeu u Fultonu (država Misuri - SAD), prvi put upotrebio izraz 'gvozdena zavesa'.
■ 1953. - Sovjetski kompozitor i pijanista Sergej Prokofjev preminuo je u 62. godini. Bio je jedan od najoriginalnijih sovjetskih muzičkih stvaralaca. Završio je Petrogradski konzervatorijum 1914. kao učenik Rimskog-Korsakova i Ljadova. Najznačajnija dela: opere 'Semjon Kotko', 'Rat i mir', baleti 'Romeo i Julija', 'Pepeljuga', kantata 'Aleksandar Nevski'...
■ 1953. - Umro je sovjetski diktator Josif Visarionovič Džugašvili - Staljin. Kao generalni sekretar Komunističke partije od 1922. do smrti bio je neprikosnoveni vladar SSSR-a i lider komunističkog sveta. U partijskim 'čistkama' od 1934. eliminisao je političke protivnike, a svojom politikom doprineo je zaoštravanju međunarodnih odnosa u vreme Hladnog rata i narušio ugled SSSR-a stečen značajnom ulogom u slamanju fašizma u Drugom svetskom ratu. Rezolucijom Informbiroa pokušao je 1948. da Jugoslaviju podredi sovjetskoj kontroli.
■ 1956. - Film 'King Kong' prvi put je prikazan na TV-u.
■ 1959. - Održana 16. dodela 'Zlatnog globusa';
■ 1960. - Predsednik Ahmed Sukarno raspustio parlament Indonezije.
■ 1960. - Alberto Korda snimio je kultnu fotografiju Guerrillero heroico koja prikazuje marksističkog revolucionara Che Guevaru.
■ 1964. - Umro je prvi filmski snimatelj na Balkanu, Milton Manaki koji je 1905. počeo filmskom kamerom da beleži događaje. Poseban dokumentarni značaj ima reportaža o boravku poslednjeg turskog sultana Abdula Hamida II 1911. u Bitolju, snimci rumunskog i grčkog kralja, bugarskog cara, događaji iz vremena mladoturske revolucije, balkanskih ratova, Prvog i Drugog svetskog rata.
■ 1966. - Svi putnici i članovi posade, njih 124, poginuli kada je britanski putnički avion udario u japansku planinu Fudži.
■ 1970. - Ratifikacijom povelja u Moskvi, New Yorku i Londonu, stupio je na snagu sporazum o zabrani upotrebe atomskog oružja.
■ 1975. - Kuvajt nacionalizovao naftnu industriju, uključujući imovinu britanskih naftnih kompanija.
■ 1976. - Britanska funta prvi put je imala vrednost manju od 2 dolara.
■ 1979. - Stephen P. Synott otkrio jupiterov satelit Tebe.
■ 1983. - Na izborima u Australiji laburisti Boba Houka pobedili liberale Malkoma Frejzera.
■ 1984. - Umro je italijanski pevač Tito Gobi, operski bariton svetskog ugleda. Proslavio se ulogom u "Toski" Đakoma Pučinija, u kojoj mu je partner bila Marija Kalas.
■ 1986. - Izašao je prvi broj tabloida 'Today', prvih britanskih nacionalnih novina u boji.
■ 1993. - Minut posle poletanja sa skopskog aerodroma srušio se makedonski putnički avion 'Foker 100'. Poginulo 77 od 97 putnika i članova posade.
■ 1994. - Napravljen je najveći milk-šejk - 1.955 galona, to jest, 8.611 litara. Bio je to, inače, čokoladni šejk.
■ 1995. - U Sankt Petersburgu pronađen je grob ruskog cara Nikolaja i cele carske porodice ubijene za vreme revolucije.
■ 1996. - Predsednik SAD Bil Klinton poslao u Izrael vrhunsku opremu za otkrivanje podmetnutih bombi i grupu tehničkih eksperata kao pomoć u borbi protiv arapskih islamskih terorista.
■ 1998. - U napadu tamilskih pobunjenika, koji su u glavnom gradu Šri Lanke, Kolombu, aktivirali eksploziv u jednom autobusu, poginulo 37, povređeno oko 250 ljudi.
■ 1998. - U sukobima sa srpskim snagama bezbednosti na Kosovu je ubijen Adem Jašari, jedan od glavnih vođa ilegalne Oslobodilačke vojske Kosova.
■ 1999. - Odlukom Međunarodnog arbitražnog tribunala, grad Brčko dobio je status distrikta pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, što je izazvalo oštre proteste u Republici Srpskoj, srpskom entitetu u BiH.
■ 1999. - Visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH Karlos Vestendorp smijenio predsednika Republike Srpske Nikolu Poplašena s obrazloženjem da ugrožava krhki mirovni proces.
■ 2001. - Predsednici Jugoslavije i Republike Srpske Vojislav Koštunica i Mirko Šarović u Banjaluci potpisali Sporazum o uspostavljanju specijalnih i paralelnih veza Jugoslavije i RS.
■ 2003. - Predstavnički dom Kongresa SAD usvojio je Zakon o normalizaciji trgovinskih odnosa SAD sa Srbijom i Crnom Gorom.
■ 2006. - Održana 78. dodela 'Oscara'.
■ 2006. - Bivši predsednik RS Krajine Milan Babić počinio samoubistvo u pritvorskoj jedinici Haškog tribunala.
■ 2013. - Umro je predsednik Venecuele Ugo Čaves, koji je na vlast došao 1998, preživeo puč 2002. i nakon čega još dva puta reizabran. Ugo Čaves ostaće upamćen po konfiskaciji imovine velikih stranih naftnih kompanija, ali pre svega, kao veliki protivnik zapada i okoreli socijalista. Predsednik Srbije Tomislav Nikolić odlikovao ga je posthumno ordenom Republike Srbije na lenti.
■ 2018. - Severni deo Sirije, opustošen ofanzivom na položaje ekstremističke organizacije Islamska država, napustilo je 65.000 ljudi, saopštile su Ujedinjene nacije.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1496. - Engleski kralj Henri VII primio u službu italijanske pomorce Đovanija i Sebastijana Kabota kako bi za englesku krunu otkrili nove zemlje. Njih dvojica 1497. stigla do Severne Amerike.
■ 1512. - Rođen je Gerardus Merkator, holandsko-flamanski geograf i kartograf, konstruktor poznate Merkatorove projekcije (1569), osnivač nove kartografske škole. Njegovo životno delo, prvi 'Svetski atlas', pojavilo se 1595. godine.
■ 1534. - Umro je italijanski slikar Antonio Alegri da Koređo, koji je obrađivao religiozne i mitološke teme. NJegovo slikarstvo je raznježeno, senzualno i dekorativno, s osjećanjem za odnose svijetlo-tamno, što je uočljivo u najznačajnijim djelima: freskama u crkvi Svetog Jovana u Parmi, slikama "Mistično vjenčanje Svete Katarine", "Jupiter i Antiopa", "Leda", "Bogorodica sa Svetim Đorđem".
■ 1684. - Nemačka, Poljska i Venecija u Lincu formirale Svetu ligu protiv Turske.
■ 1696. - Rođen je slikar Đovani Batista Tijepolo, jedan od poslednjih velikana venecijanskog slikarstva. Njegovi glavni radovi, freske velikih dimenzija, rađene u maniru kasnog rokokoa, nalaze se u nadbiskupskoj palati u Udinama, u palati Labija u Veneciji, u biskupskoj rezidenciji u Vircburgu i u kraljevskoj palati u Madridu.
■ 1770. - U Bostonu došlo do sukoba engleskih vojnika i američkih patriota, tzv. Bostonskog pokolja. Ubijeno je pet demonstranata i taj događaj je ubrzao američki rat za nezavisnost.
■ 1824. - Britanija je službeno objavila rat Burmi, čime je započeo Prvi anglo-burmanski rat.
■ 1827. - Umro je italijanski fizičar Alesandro Volta koji je pronašao elektrofor (1775), galvanski element, bateriju galvanskih elemenata (Voltin stub). Po njemu su mnogi pojmovi u fizici dobili ime - Volt (oznaka V), Voltamper (oznaka VA), Voltin luk.
■ 1827. - Umro je francuski astronom, matematičar i fizičar Pjer Simon Laplas, koji je dokazao nepromjenljivost srednjih udaljenosti planeta od Sunca, izučavao porijeklo velikih nejednakosti Jupitera i Saturna, stabilitet Sunčevog sistema, oblik Zemlje, eliptičnost putanja planeta, plimu i oseku. Dela su mu: "Nebeska mehanika", "Prikaz sistema svijeta", "Analitička teorija vjerovatnoće", "Pregled istorije astronomije".
■ 1832. - U Beogradu počela da radi prva štamparija u Srbiji, prva štampan knjiga bila 'Sabor istine i nauke' Jovana Stejića. Štamparija kupljena u Rusiji i dopremljena u Beograd u maju 1831.
■ 1856. - Londonsko pozorište 'Kovent garden' uništeno u požaru.
■ 1868. - C. H. Gould patentirao je heftalicu u Engleskoj.
■ 1916. - Španski prekookeanski putnički brod 'Princ od Astorije' potonuo za nekoliko minuta pošto je udario u stijenu blizu obale Brazila. Od 588 putnika i članova posade 455 izgubilo život.
■ 1918. - Boljševička Rusija premestila je glavni grad iz Petrograda u Moskvu.
■ 1924. - Computing-Tabulating-Recording Corp postaje IBM.
■ 1933. - Nacionalsocijalistička radnička partija Adolfa Hitlera osvojila većinu u nemačkom Rajhstagu.
■ 1936. - Poleteo je prvi prototip čuvenog britanskog lovačkog aviona Spitfajer.
■ 1945. - Američke trupe u Drugom svetskom ratu ušle u Keln.
■ 1953. - Sovjetski kompozitor i pijanista Sergej Prokofjev preminuo je u 62. godini. Bio je jedan od najoriginalnijih sovjetskih muzičkih stvaralaca. Završio je Petrogradski konzervatorijum 1914. kao učenik Rimskog-Korsakova i Ljadova. Najznačajnija dela: opere 'Semjon Kotko', 'Rat i mir', baleti 'Romeo i Julija', 'Pepeljuga', kantata 'Aleksandar Nevski'...
■ 1953. - Umro je sovjetski diktator Josif Visarionovič Džugašvili - Staljin. Kao generalni sekretar Komunističke partije od 1922. do smrti bio je neprikosnoveni vladar SSSR-a i lider komunističkog sveta. U partijskim 'čistkama' od 1934. eliminisao je političke protivnike, a svojom politikom doprineo je zaoštravanju međunarodnih odnosa u vreme Hladnog rata i narušio ugled SSSR-a stečen značajnom ulogom u slamanju fašizma u Drugom svetskom ratu. Rezolucijom Informbiroa pokušao je 1948. da Jugoslaviju podredi sovjetskoj kontroli.
■ 1956. - Film 'King Kong' prvi put je prikazan na TV-u.
■ 1959. - Održana 16. dodela 'Zlatnog globusa';
■ 1960. - Predsednik Ahmed Sukarno raspustio parlament Indonezije.
■ 1960. - Alberto Korda snimio je kultnu fotografiju Guerrillero heroico koja prikazuje marksističkog revolucionara Che Guevaru.
■ 1964. - Umro je prvi filmski snimatelj na Balkanu, Milton Manaki koji je 1905. počeo filmskom kamerom da beleži događaje. Poseban dokumentarni značaj ima reportaža o boravku poslednjeg turskog sultana Abdula Hamida II 1911. u Bitolju, snimci rumunskog i grčkog kralja, bugarskog cara, događaji iz vremena mladoturske revolucije, balkanskih ratova, Prvog i Drugog svetskog rata.
■ 1966. - Svi putnici i članovi posade, njih 124, poginuli kada je britanski putnički avion udario u japansku planinu Fudži.
■ 1970. - Ratifikacijom povelja u Moskvi, New Yorku i Londonu, stupio je na snagu sporazum o zabrani upotrebe atomskog oružja.
■ 1975. - Kuvajt nacionalizovao naftnu industriju, uključujući imovinu britanskih naftnih kompanija.
■ 1976. - Britanska funta prvi put je imala vrednost manju od 2 dolara.
■ 1979. - Stephen P. Synott otkrio jupiterov satelit Tebe.
■ 1983. - Na izborima u Australiji laburisti Boba Houka pobedili liberale Malkoma Frejzera.
■ 1984. - Umro je italijanski pevač Tito Gobi, operski bariton svetskog ugleda. Proslavio se ulogom u "Toski" Đakoma Pučinija, u kojoj mu je partner bila Marija Kalas.
■ 1986. - Izašao je prvi broj tabloida 'Today', prvih britanskih nacionalnih novina u boji.
■ 1993. - Minut posle poletanja sa skopskog aerodroma srušio se makedonski putnički avion 'Foker 100'. Poginulo 77 od 97 putnika i članova posade.
■ 1994. - Napravljen je najveći milk-šejk - 1.955 galona, to jest, 8.611 litara. Bio je to, inače, čokoladni šejk.
■ 1995. - U Sankt Petersburgu pronađen je grob ruskog cara Nikolaja i cele carske porodice ubijene za vreme revolucije.
■ 1996. - Predsednik SAD Bil Klinton poslao u Izrael vrhunsku opremu za otkrivanje podmetnutih bombi i grupu tehničkih eksperata kao pomoć u borbi protiv arapskih islamskih terorista.
■ 1998. - U napadu tamilskih pobunjenika, koji su u glavnom gradu Šri Lanke, Kolombu, aktivirali eksploziv u jednom autobusu, poginulo 37, povređeno oko 250 ljudi.
■ 1998. - U sukobima sa srpskim snagama bezbednosti na Kosovu je ubijen Adem Jašari, jedan od glavnih vođa ilegalne Oslobodilačke vojske Kosova.
■ 1999. - Odlukom Međunarodnog arbitražnog tribunala, grad Brčko dobio je status distrikta pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, što je izazvalo oštre proteste u Republici Srpskoj, srpskom entitetu u BiH.
■ 1999. - Visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH Karlos Vestendorp smijenio predsednika Republike Srpske Nikolu Poplašena s obrazloženjem da ugrožava krhki mirovni proces.
■ 2001. - Predsednici Jugoslavije i Republike Srpske Vojislav Koštunica i Mirko Šarović u Banjaluci potpisali Sporazum o uspostavljanju specijalnih i paralelnih veza Jugoslavije i RS.
■ 2003. - Predstavnički dom Kongresa SAD usvojio je Zakon o normalizaciji trgovinskih odnosa SAD sa Srbijom i Crnom Gorom.
■ 2006. - Održana 78. dodela 'Oscara'.
■ 2006. - Bivši predsednik RS Krajine Milan Babić počinio samoubistvo u pritvorskoj jedinici Haškog tribunala.
■ 2013. - Umro je predsednik Venecuele Ugo Čaves, koji je na vlast došao 1998, preživeo puč 2002. i nakon čega još dva puta reizabran. Ugo Čaves ostaće upamćen po konfiskaciji imovine velikih stranih naftnih kompanija, ali pre svega, kao veliki protivnik zapada i okoreli socijalista. Predsednik Srbije Tomislav Nikolić odlikovao ga je posthumno ordenom Republike Srbije na lenti.
■ 2018. - Severni deo Sirije, opustošen ofanzivom na položaje ekstremističke organizacije Islamska država, napustilo je 65.000 ljudi, saopštile su Ujedinjene nacije.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
