Na Današnji Dan - 28. Januar
Pogledajte događaje koji su se desili na današnji dan, 28. januara! Šta se sve nekada dešavalo dvadeset osmog januara, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 98. - Trajan nasleđuje svog usvojenog oca Nervu kao rimski imperator, pod njegovom vladavinom Rimsko carstvo će dostići najveće granice.
■ 814. - Umro je Karlo I Veliki, franački kralj od 768. i rimsko-nemački car od 800, kada ga je krunisao papa Lav III. Znatno je proširio kraljevstvo i postao gospodar gotovo cele zapadne i srednje Evrope.
■ 1077. - Ukinuta je ekskomunikacija Hajnriha IV nakon njegovog pokajničkog puta u Kanosu.
■ 1393. - Francuski kralj Šarl VI Ludi je zamalo izbegao smrt kada je tokom jednog bala kostime nekoliko igrača zahvatila vatra.
■ 1457. - Rođen je engleski kralj Henri Sedmi, otac Henrija Osmog i osnivač dinastije Tjudor. Njegovim dolaskom na presto 1485. okončan je četrdesetogodišnji 'Rat dve ruža' - nazvan tako, jer je dinastija Lankastera, s kojom je Henri Sedmi bio u srodstvu, imala u grbu crvenu, a dinastija Jorka belu ružu. Presto je osigurao pobedom u bici kod Bosvorta 1485, u kojoj je poginuo kralj Ričard Treći, a 1486. ujedinio je kuće Lankaster i Jork, oženivši se Elizabetom, sestrom Ričarda Trećeg. Tokom vladavine do smrti 1509. zaveo je režim apsolutizma.
■ 1521. - Sazvan je državni Sabor u Wormsu radi rasprave o Martinu Lutheru i protestantskoj reformaciji u Svetom Rimskom Carstvu.
■ 1540. - Rođen je Ludolf van Ceulen, holandski matematičar.
■ 1547. - Umro je engleski kralj Henri VIII, koji je nakon dolaska na presto 1509. proširio vlast na Vels, Škotsku i Irsku i izgradnjom jake flote postavio temelj budućoj pomorskoj sili. Ženio se šest puta, a nakon sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo je papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarom i utemeljio anglikansku crkvu.
■ 1573. - Počela velika seljačka buna pod vođstvom Matije Gupca. Pobuna u krvi ugušena, a njen vođa zarobljen i posle nekoliko dana umro od posledica mučenja.
■ 1573. - Potpisane su odredbe Varšavske konfederacije, kojim je dozvoljena sloboda veroispovesti u Poljskoj.
■ 1596. - Umro je engleski gusar i admiral Frensis Drejk prvi Englez koji je oplovio svet (1577-1580). Gusarskim napadima na španske brodove doprineo je engleskom osvajanju kolonija, posebno u severnoj Americi, a imao je i značajnu ulogu u pobedi britanske ratne mornarice 1588. nad španskom 'Nepobedivom armadom' u bici u Lamanšu. Preneo je 1586. krompir u Evropu iz Amerike.
■ 1689. - Engleski parlament objavio abdikaciju kralja Džejmsa II. Poslednji vladar iz dinastije Stjuart bio prisiljen na napusti presto zbog pokušaja da vrati katolicizam u Englesku.
■ 1724. - Petar Veliki je osnovao Rusku akademiju nauke i umetnosti u Sankt Petersburgu. Bila je znana kao Sankt Peterzburška akademija nauke do 1917.
■ 1812. - Rođen je rođen srpski državnik Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja i višegodišnji ministar unutrašnjih poslova u ustavobraniteljskim vladama. Autor spoljnopolitičkog programa 'Načertanije'. Sin je trgovca Milutina Savića iz sela Garaši kraj Kragujevca i prezime je uzeo po nazivu rodnog mesta. Karijeru je počeo kao oficir 1837. i bio je prvi starešina vojske kneza Miloša Obrenovića, ali je posle abdiciranja kneza Miloša 1839. morao u izbeglištvo. Po povratku u otadžbinu, od 1843. do 1852. bio je ministar unutrašnjih dela, do 1853. ministar spoljnih poslova, ali je smenjen pod pritiskom Rusije, iako se protivio austrofilskoj politici kneza Aleksandra Karađorđevića i smatrao da Srbija treba da se osloni na Rusiju i Francusku.
■ 1813. - Gordost i predrasuda je prvi put objavljena u Ujedinjenom Kraljevstvu.
■ 1820. - Ruska ekspedicija predvođena Fabijanom Gotlibom fon Belingshauzenom i Mihailom Lazarevom otkriva Antarktik, približivši se antarktičkoj obali.
■ 1841. - Rođen je engleski novinar i istraživač Džon Roulends, poznat kao Henri Morton Stenli, koji se proslavio 1871. spasavanjem škotskog istraživača Dejvida Livingstona, za kojeg se verovalo da se izgubio u Africi. Potom je putovao u Afriku više puta do 1889. i otkrio je Albertovo, Edvardovo i Leopoldovo jezero, planinski masiv Ruvenzori i ispitao veliki dio bazena reke Kongo.
■ 1846. - Na balu u Beču prvi put izveden 'Srpski kvadril', delo koje je Johan Štraus mlađi komponovao po nalogu kneza Miloša Obrenovića.
■ 1855. - Lokomotiva na Panamskoj željeznici napravila je prvi svetski transkontinentalni prelazak.
■ 1857. - Rođen je srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od tvoraca Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, jer je regent Aleksandar Karađorđević ponudio njemu da sastavi vladu umesto vođi radikala Nikoli Pašiću. Izdavao je i uređivao časopis 'Delo' i list 'Odjek'. Dela su: 'O Makedoniji i Makedoncima', 'Srbi i Bugari u Balkanskom ratu', 'Albanski problem i Srbija i Austro-Ugarska', 'Tajna konvencija između Srbije i Austro-Ugarske'.
■ 1871. - Francuska 'Vlada narodne odbrane', koja je formirana u Parizu po svrgavanju Napoleona III i proklamovanja republike, prihvatila kapitulaciju u ratu s Pruskom, u kom je francuska vojska teško poražena.
■ 1878. - U Nju Hejvenu u SAD puštena u rad prva telefonska centrala, dve godine pošto je Aleksander Grejem Bel patentirao telefon.
■ 1884. - Rođen je švajcarski fizičar, balonista i istraživač morskih dubina Ogist Pikar, profesor Univerziteta u Briselu. Proučavao je radioaktivnost, atmosferski elektricitet i kosmičke zrake. Postao je 1931. prvi čovek koji je dospio u stratosferu, popevši se balonom do 15.780 metara, a 1934. do 17.550 metara. Od 1938. spuštao se batiskafom 48 puta u okeanske dubine i do 4.000 metara.
■ 1886. - Umro je srpski pisac i političar Jovan Subotić, pobornik srpskohrvatskog jedinstva i slovenske solidarnosti. U Pešti je doktorirao filozofiju i pravo, a zatim kao advokat i urednik 'Letopisa Matice srpske' učestvovao u političkom životu Ugarske, Hrvatske i Vojvodine. Dela su: zbirke pesama 'Lira', drame 'Herceg Vladislav', 'Nemanja', 'Zvonimir', tragedije 'Miloš Obilić', 'Kraljica Jakinta', ep 'Kralj Dečanski', roman 'Kaluđer', autobiografija 'Život dr Jovana Subotića'.
■ 1887. - Rođen je Artur Rubenštajn, pijanista, jedan od najvećih majstora klavira XX veka. Bio je učenik Brajthaupta i Paderevskog. Priređivao je koncerte po celom svetu i isticao se kao tumač Šopena i savremnih španskih kompozitora.
■ 1889. - Auguste Charlois otkrio asteroid 282 Clorinde.
■ 1906. - Rođen je grčki revolucionar Vafijadis Markos, vođa grčkih partizana i komandant Demokratske armije Grčke u građanskom ratu od 1946. do 1949. Iz Anadolije je, kao i stotine hiljada Grka, emigrirao 1923. zbog terora Turske. Posle nemačke okupacije Grčke u Drugom svetskom ratu pobegao je iz zatvora na ostrvu Gaudos i priključio se pokretu otpora. Početkom 1947. postao je vrhovni komandant Demokratske armije Grčke. Zbog sukoba u rukovodstvu isključen je u novembru 1948. iz Centralnog komiteta Komunističke partije Grčke, posle čega je emigrirao u SSSR, a u zemlju se vratio pred kraj života.
■ 1909. - Američke trupe su napustile Kubu sa izuzetkom baze Gvantanamo gde su se nalazili od kraja Špansko-američkog rata.
■ 1912. - Rođen je američki slikar Džekson Polok, začetnik i najistaknutiji predstavnik apstraktnog eksresionizma. Raskinuo je s tradicionalnim shvatanjem slike, odbacio stalak i slikarsku četkicu i slikao na podu, cedeći boju iz tube i upotrebljavajući materijale i pomagala koja mu se slučajno nađu pri ruci.
■ 1915. - Formirana američka Obalna straža.
■ 1917. - Američke trupe povučene su iz Meksika posle 11 meseci uzaludne potrage za Pančo Vilom, meksičkim revolucionarom optuženim za seriju krvavih napada u Novom Meksiku.
■ 1918. - Pobunjenici su preuzeli kontrolu nad Helsinkijem, prisilivši finski Senat na podzemlje tokom Finskog građanskog rata.
■ 1919. - Izjednačen kalendar u Kraljevini SHS (predratna Srbija i Crna Gora prihvatile gregorijanski kalendar).
■ 1919. - Umro je nemački sociolog, istoričar i književni istoričar Franc Mering, jedan od vođa i teoretičara levog krila nemačke socijaldemokratije i osnivača 'Saveza Spartaka' i Komunističke partije Nemačke. Dela su mu: 'Biografija Karla Marksa', 'Istorija nemačke socijalne demokratije', studija 'Legenda
o Lesingu' ...
■ 1921. - Simbolična grobnica neznanom vojniku postavljena je ispod Slavoluka pobede u Parizu.
■ 1928. - Umro je španski pisac i političar Visente Blasko Ibanjes, kome je svetsku slavu donio roman 'Četiri jahača apokalipse'. Celog života se borio za demokratiju i slobodu otadžbine, a kad je 1923. u Španiji zavedena diktatura, stavio se na čelo borbe za demokratiju i napisao čuvenu brošuru 'Razobličeni Alfonso Trinaesti', koja je odigrala ogromnu ulogu u rušenju monarhije. U mladosti je osnovao uticajni list 'El Pueblo'. Dela su mu: romani 'Među pomorandžama', 'Trska i glib', 'Krovinjara', 'Krv i arena', 'Horda', 'Mrtvi zapovedaju', 'Katedrala', 'Uljez', 'Podrum', 'Mare Nostrum', 'Kolumbo'.
■ 1930. - U Španiji okončana diktatura Migela Prima de Rivere.
■ 1932. - Japan je okupirao Šangaj (Kina).
■ 1935. - Island postao prva zemlja u kojoj je legalizovan pobačaj.
■ 1939. - Veliki engleski pesnik Vilijam Batler Jejts preminuo je u 74. godini. Njegovo pesništvo bilo je kosmopolitsko, sa naročitim osloncem na helensku i vizantijsku simboliku, istovremeno duboko vezano za irsko tlo i keltsku tradiciju, kao i za neposredne aktuelnosti vremena u kojem je živeo. Predstavlja redak spoj sirove snage i visoke intelektualne refleksije, tradicionalnosti i neposredne dnevne angažovanosti, te je i danas uzor mnogim pesnicima mlađe generacije. Rano je došao i do međunaronog priznanja, dobivši Nobelovu nagradu 1923. Osim poezije, veoma su značajni i njegovi pozorišni komadi, u stihu i prozi, sa temama iz keltske mitologije.
■ 1943. - Nemački nacistički vođa Adolf Hitler u Drugom svetskom ratu objavio mobilizaciju svih Nemaca sposobnih za borbu.
■ 1950. - Francuski parlament ratifikovao sporazum prema kojem su Vijetnam, Laos i Kambodža postale nezavisne države u okviru Francuske unije.
■ 1958. - Kompanija Lego je patentirala dizajn svojih kocki, koje su kompitabilne i sa današnjim izdanjima.
■ 1962. - Američki vasionski brod bez posade 'Rendžer 3', umesto da se spusti na Mesec, promašio cilj za 35.200 kilometara.
■ 1965. - Tvrtka General Motors ostvarila najveću godišnju zaradu u istoriji američkih kompanija.
■ 1985. - Supergrupa SAD za Afriku snima hit singl We Are the World da bi sakupila novac za pomoć gladnima u Etiopiji.
■ 1986. - Američki šatl 'Čelendžer' uzleteo je iz Kejp Kanaverala na Floridi i posle 73 sekunde eksplodirao. Milioni ljudi su posmatrali ovu tragediju u direktnom prenosu na televiziji. Nije bilo preživelih. U sedmočlanoj posadi bila je i 37-godišnja učiteljica Christa McAuliffe, koja je trebalo da bude prvi običan građanin SAD-a koji će se naći u kosmosu. Iako se kasnije utvrdilo da je razlog eksplozije bio tehničke prirode, NASA u toku naredne dve godine nije slala astronaute u kosomos.
■ 1994. - Tri italijanska novinara ubijena su u Mostaru, a u Zenici je jedan Britanac ubijen, a dvojica teško ranjeni. Britanci su bili službenici agencije za dostavljanje humanitarne pomoći u Bosni.
■ 1995. - U najkrvavijem sukobu od početka nasilja islamskih ektremista u Egiptu poginulo 14 ekstremista, dva policajca i dva prolaznika koja su se našla u unakrsnoj vatri.
■ 1997. - U Alžiru na prepunoj pijaci u blizini glavnog grada u eksploziji bombe poginulo 15, ranjeno najmanje 30 ljudi.
■ 1998. - U Indiji na smrt osuđeno svih 26 optuženih za učešće u zaveri i ubistvu bivšeg premijera Radživa Gandija.
■ 2002. - U Beogradu održana prva sednica Međudržavne komisije za utvrđivanje granica i pripremu ugovora o državnoj granici između Jugoslavije i Hrvatske.
■ 2002. - U Štokholmu je umrla švedska književnica Astrid Lindgren, tvorac Pipi Duge Čarape. Napisala je više od 100 dela, a njene knjige prodate su u više od 100 miliona primeraka.
■ 2003. - Na opštim izborima u Izraelu pobedila je desničarska partija Likud, čiji je lider izraelski premijer Ariel Šaron.
■ 2003. - U Beogradu je preminuo Miloš Milutinović, jedan od najboljih jugoslovenskih fudbalera svih vremena.
■ 2004. - Predsednik britanske medijske korporacije Bi-Bi-Sija (BBC) Gevin Dejvis podneo je ostavku, a kompanija se izvinila zbog propusta u izveštavnju o naoružanju Iraka pred rat u toj zemlji. Otkaz je dao i novinar BBC Endru Giligan, autor spornih tekstova u kojima se optužuje britanska vlada da je preuveličala opasnost od iračkog naoružanja.
■ 2006. - U Katovicama, u južnoj Poljskoj, srušio se krov dvorane u kojoj se održavala izložba golubova. Poginulo je 60, a povređena je 141 osoba.
■ 2006. - U Novom Sadu u 73. godini preminuo književnik Duško Trifunović.
■ 2007. - Grb i zastava Federacije Bosne i Hercegovine stavljeni izvan snage, s obrazloženjem da ne predstavljaju sva tri bosansko-hercegovačka naroda.
■ 2011. - Umrla je operska diva Margaret Prajs koja je važila za jednu od vodećih soprana sveta. Najpoznatija je po izvođenju Mocartovih složenih kompozicija.
■ 2013. - Sedamdesetpetogodišnja holandska kraljica Beatriks abdicirala je u korist svog sina, prica Vilema-Aleksandera, koji je postao kralj te zemlje 30. aprila.
■ 2014. - Zemljotres jačine 4,2 stepena po Richterovoj skali i s procenjenim intenzitetom u epicentru od 6 stepeni Merkallijeve skale zabilježen je oko 1 sat posle ponoći na području Ivanjske, severno od Banje Luke.
■ 2015. - Probijen tunel Karaula dužine od 902 m koji spaja Sarajevo i Tuzlu.
■ 2016. - Preminuo je Džef Nikols, klavijaturista britanske hard rok i hevi metal grupe Blek sabat.
■ 2017. - Predsednik SAD Donald Tramp doneo je dekret o privremenoj zabrani ulaska u SAD za izbeglice i posetioce iz sedam zemalja sa većinskim muslimanskim stanovništvom (Irak, Iran, Sudan, Libija, Somalija, Jemen i Sirija). Odluka je proizvela lavinu negodovanja u ovim zemljama i širom sveta.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 814. - Umro je Karlo I Veliki, franački kralj od 768. i rimsko-nemački car od 800, kada ga je krunisao papa Lav III. Znatno je proširio kraljevstvo i postao gospodar gotovo cele zapadne i srednje Evrope.
■ 1077. - Ukinuta je ekskomunikacija Hajnriha IV nakon njegovog pokajničkog puta u Kanosu.
■ 1393. - Francuski kralj Šarl VI Ludi je zamalo izbegao smrt kada je tokom jednog bala kostime nekoliko igrača zahvatila vatra.
■ 1457. - Rođen je engleski kralj Henri Sedmi, otac Henrija Osmog i osnivač dinastije Tjudor. Njegovim dolaskom na presto 1485. okončan je četrdesetogodišnji 'Rat dve ruža' - nazvan tako, jer je dinastija Lankastera, s kojom je Henri Sedmi bio u srodstvu, imala u grbu crvenu, a dinastija Jorka belu ružu. Presto je osigurao pobedom u bici kod Bosvorta 1485, u kojoj je poginuo kralj Ričard Treći, a 1486. ujedinio je kuće Lankaster i Jork, oženivši se Elizabetom, sestrom Ričarda Trećeg. Tokom vladavine do smrti 1509. zaveo je režim apsolutizma.
■ 1521. - Sazvan je državni Sabor u Wormsu radi rasprave o Martinu Lutheru i protestantskoj reformaciji u Svetom Rimskom Carstvu.
■ 1540. - Rođen je Ludolf van Ceulen, holandski matematičar.
■ 1547. - Umro je engleski kralj Henri VIII, koji je nakon dolaska na presto 1509. proširio vlast na Vels, Škotsku i Irsku i izgradnjom jake flote postavio temelj budućoj pomorskoj sili. Ženio se šest puta, a nakon sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo je papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarom i utemeljio anglikansku crkvu.
■ 1573. - Počela velika seljačka buna pod vođstvom Matije Gupca. Pobuna u krvi ugušena, a njen vođa zarobljen i posle nekoliko dana umro od posledica mučenja.
■ 1573. - Potpisane su odredbe Varšavske konfederacije, kojim je dozvoljena sloboda veroispovesti u Poljskoj.
■ 1596. - Umro je engleski gusar i admiral Frensis Drejk prvi Englez koji je oplovio svet (1577-1580). Gusarskim napadima na španske brodove doprineo je engleskom osvajanju kolonija, posebno u severnoj Americi, a imao je i značajnu ulogu u pobedi britanske ratne mornarice 1588. nad španskom 'Nepobedivom armadom' u bici u Lamanšu. Preneo je 1586. krompir u Evropu iz Amerike.
■ 1689. - Engleski parlament objavio abdikaciju kralja Džejmsa II. Poslednji vladar iz dinastije Stjuart bio prisiljen na napusti presto zbog pokušaja da vrati katolicizam u Englesku.
■ 1724. - Petar Veliki je osnovao Rusku akademiju nauke i umetnosti u Sankt Petersburgu. Bila je znana kao Sankt Peterzburška akademija nauke do 1917.
■ 1812. - Rođen je rođen srpski državnik Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja i višegodišnji ministar unutrašnjih poslova u ustavobraniteljskim vladama. Autor spoljnopolitičkog programa 'Načertanije'. Sin je trgovca Milutina Savića iz sela Garaši kraj Kragujevca i prezime je uzeo po nazivu rodnog mesta. Karijeru je počeo kao oficir 1837. i bio je prvi starešina vojske kneza Miloša Obrenovića, ali je posle abdiciranja kneza Miloša 1839. morao u izbeglištvo. Po povratku u otadžbinu, od 1843. do 1852. bio je ministar unutrašnjih dela, do 1853. ministar spoljnih poslova, ali je smenjen pod pritiskom Rusije, iako se protivio austrofilskoj politici kneza Aleksandra Karađorđevića i smatrao da Srbija treba da se osloni na Rusiju i Francusku.
■ 1813. - Gordost i predrasuda je prvi put objavljena u Ujedinjenom Kraljevstvu.
■ 1820. - Ruska ekspedicija predvođena Fabijanom Gotlibom fon Belingshauzenom i Mihailom Lazarevom otkriva Antarktik, približivši se antarktičkoj obali.
■ 1841. - Rođen je engleski novinar i istraživač Džon Roulends, poznat kao Henri Morton Stenli, koji se proslavio 1871. spasavanjem škotskog istraživača Dejvida Livingstona, za kojeg se verovalo da se izgubio u Africi. Potom je putovao u Afriku više puta do 1889. i otkrio je Albertovo, Edvardovo i Leopoldovo jezero, planinski masiv Ruvenzori i ispitao veliki dio bazena reke Kongo.
■ 1846. - Na balu u Beču prvi put izveden 'Srpski kvadril', delo koje je Johan Štraus mlađi komponovao po nalogu kneza Miloša Obrenovića.
■ 1857. - Rođen je srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od tvoraca Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, jer je regent Aleksandar Karađorđević ponudio njemu da sastavi vladu umesto vođi radikala Nikoli Pašiću. Izdavao je i uređivao časopis 'Delo' i list 'Odjek'. Dela su: 'O Makedoniji i Makedoncima', 'Srbi i Bugari u Balkanskom ratu', 'Albanski problem i Srbija i Austro-Ugarska', 'Tajna konvencija između Srbije i Austro-Ugarske'.
■ 1871. - Francuska 'Vlada narodne odbrane', koja je formirana u Parizu po svrgavanju Napoleona III i proklamovanja republike, prihvatila kapitulaciju u ratu s Pruskom, u kom je francuska vojska teško poražena.
■ 1878. - U Nju Hejvenu u SAD puštena u rad prva telefonska centrala, dve godine pošto je Aleksander Grejem Bel patentirao telefon.
■ 1884. - Rođen je švajcarski fizičar, balonista i istraživač morskih dubina Ogist Pikar, profesor Univerziteta u Briselu. Proučavao je radioaktivnost, atmosferski elektricitet i kosmičke zrake. Postao je 1931. prvi čovek koji je dospio u stratosferu, popevši se balonom do 15.780 metara, a 1934. do 17.550 metara. Od 1938. spuštao se batiskafom 48 puta u okeanske dubine i do 4.000 metara.
■ 1886. - Umro je srpski pisac i političar Jovan Subotić, pobornik srpskohrvatskog jedinstva i slovenske solidarnosti. U Pešti je doktorirao filozofiju i pravo, a zatim kao advokat i urednik 'Letopisa Matice srpske' učestvovao u političkom životu Ugarske, Hrvatske i Vojvodine. Dela su: zbirke pesama 'Lira', drame 'Herceg Vladislav', 'Nemanja', 'Zvonimir', tragedije 'Miloš Obilić', 'Kraljica Jakinta', ep 'Kralj Dečanski', roman 'Kaluđer', autobiografija 'Život dr Jovana Subotića'.
■ 1887. - Rođen je Artur Rubenštajn, pijanista, jedan od najvećih majstora klavira XX veka. Bio je učenik Brajthaupta i Paderevskog. Priređivao je koncerte po celom svetu i isticao se kao tumač Šopena i savremnih španskih kompozitora.
■ 1906. - Rođen je grčki revolucionar Vafijadis Markos, vođa grčkih partizana i komandant Demokratske armije Grčke u građanskom ratu od 1946. do 1949. Iz Anadolije je, kao i stotine hiljada Grka, emigrirao 1923. zbog terora Turske. Posle nemačke okupacije Grčke u Drugom svetskom ratu pobegao je iz zatvora na ostrvu Gaudos i priključio se pokretu otpora. Početkom 1947. postao je vrhovni komandant Demokratske armije Grčke. Zbog sukoba u rukovodstvu isključen je u novembru 1948. iz Centralnog komiteta Komunističke partije Grčke, posle čega je emigrirao u SSSR, a u zemlju se vratio pred kraj života.
■ 1909. - Američke trupe su napustile Kubu sa izuzetkom baze Gvantanamo gde su se nalazili od kraja Špansko-američkog rata.
■ 1912. - Rođen je američki slikar Džekson Polok, začetnik i najistaknutiji predstavnik apstraktnog eksresionizma. Raskinuo je s tradicionalnim shvatanjem slike, odbacio stalak i slikarsku četkicu i slikao na podu, cedeći boju iz tube i upotrebljavajući materijale i pomagala koja mu se slučajno nađu pri ruci.
■ 1915. - Formirana američka Obalna straža.
■ 1917. - Američke trupe povučene su iz Meksika posle 11 meseci uzaludne potrage za Pančo Vilom, meksičkim revolucionarom optuženim za seriju krvavih napada u Novom Meksiku.
■ 1918. - Pobunjenici su preuzeli kontrolu nad Helsinkijem, prisilivši finski Senat na podzemlje tokom Finskog građanskog rata.
■ 1919. - Izjednačen kalendar u Kraljevini SHS (predratna Srbija i Crna Gora prihvatile gregorijanski kalendar).
■ 1919. - Umro je nemački sociolog, istoričar i književni istoričar Franc Mering, jedan od vođa i teoretičara levog krila nemačke socijaldemokratije i osnivača 'Saveza Spartaka' i Komunističke partije Nemačke. Dela su mu: 'Biografija Karla Marksa', 'Istorija nemačke socijalne demokratije', studija 'Legenda
o Lesingu' ...
■ 1921. - Simbolična grobnica neznanom vojniku postavljena je ispod Slavoluka pobede u Parizu.
■ 1928. - Umro je španski pisac i političar Visente Blasko Ibanjes, kome je svetsku slavu donio roman 'Četiri jahača apokalipse'. Celog života se borio za demokratiju i slobodu otadžbine, a kad je 1923. u Španiji zavedena diktatura, stavio se na čelo borbe za demokratiju i napisao čuvenu brošuru 'Razobličeni Alfonso Trinaesti', koja je odigrala ogromnu ulogu u rušenju monarhije. U mladosti je osnovao uticajni list 'El Pueblo'. Dela su mu: romani 'Među pomorandžama', 'Trska i glib', 'Krovinjara', 'Krv i arena', 'Horda', 'Mrtvi zapovedaju', 'Katedrala', 'Uljez', 'Podrum', 'Mare Nostrum', 'Kolumbo'.
■ 1930. - U Španiji okončana diktatura Migela Prima de Rivere.
■ 1932. - Japan je okupirao Šangaj (Kina).
■ 1935. - Island postao prva zemlja u kojoj je legalizovan pobačaj.
■ 1939. - Veliki engleski pesnik Vilijam Batler Jejts preminuo je u 74. godini. Njegovo pesništvo bilo je kosmopolitsko, sa naročitim osloncem na helensku i vizantijsku simboliku, istovremeno duboko vezano za irsko tlo i keltsku tradiciju, kao i za neposredne aktuelnosti vremena u kojem je živeo. Predstavlja redak spoj sirove snage i visoke intelektualne refleksije, tradicionalnosti i neposredne dnevne angažovanosti, te je i danas uzor mnogim pesnicima mlađe generacije. Rano je došao i do međunaronog priznanja, dobivši Nobelovu nagradu 1923. Osim poezije, veoma su značajni i njegovi pozorišni komadi, u stihu i prozi, sa temama iz keltske mitologije.
■ 1943. - Nemački nacistički vođa Adolf Hitler u Drugom svetskom ratu objavio mobilizaciju svih Nemaca sposobnih za borbu.
■ 1950. - Francuski parlament ratifikovao sporazum prema kojem su Vijetnam, Laos i Kambodža postale nezavisne države u okviru Francuske unije.
■ 1958. - Kompanija Lego je patentirala dizajn svojih kocki, koje su kompitabilne i sa današnjim izdanjima.
■ 1962. - Američki vasionski brod bez posade 'Rendžer 3', umesto da se spusti na Mesec, promašio cilj za 35.200 kilometara.
■ 1965. - Tvrtka General Motors ostvarila najveću godišnju zaradu u istoriji američkih kompanija.
■ 1985. - Supergrupa SAD za Afriku snima hit singl We Are the World da bi sakupila novac za pomoć gladnima u Etiopiji.
■ 1986. - Američki šatl 'Čelendžer' uzleteo je iz Kejp Kanaverala na Floridi i posle 73 sekunde eksplodirao. Milioni ljudi su posmatrali ovu tragediju u direktnom prenosu na televiziji. Nije bilo preživelih. U sedmočlanoj posadi bila je i 37-godišnja učiteljica Christa McAuliffe, koja je trebalo da bude prvi običan građanin SAD-a koji će se naći u kosmosu. Iako se kasnije utvrdilo da je razlog eksplozije bio tehničke prirode, NASA u toku naredne dve godine nije slala astronaute u kosomos.
■ 1994. - Tri italijanska novinara ubijena su u Mostaru, a u Zenici je jedan Britanac ubijen, a dvojica teško ranjeni. Britanci su bili službenici agencije za dostavljanje humanitarne pomoći u Bosni.
■ 1995. - U najkrvavijem sukobu od početka nasilja islamskih ektremista u Egiptu poginulo 14 ekstremista, dva policajca i dva prolaznika koja su se našla u unakrsnoj vatri.
■ 1997. - U Alžiru na prepunoj pijaci u blizini glavnog grada u eksploziji bombe poginulo 15, ranjeno najmanje 30 ljudi.
■ 1998. - U Indiji na smrt osuđeno svih 26 optuženih za učešće u zaveri i ubistvu bivšeg premijera Radživa Gandija.
■ 2002. - U Beogradu održana prva sednica Međudržavne komisije za utvrđivanje granica i pripremu ugovora o državnoj granici između Jugoslavije i Hrvatske.
■ 2002. - U Štokholmu je umrla švedska književnica Astrid Lindgren, tvorac Pipi Duge Čarape. Napisala je više od 100 dela, a njene knjige prodate su u više od 100 miliona primeraka.
■ 2003. - Na opštim izborima u Izraelu pobedila je desničarska partija Likud, čiji je lider izraelski premijer Ariel Šaron.
■ 2004. - Predsednik britanske medijske korporacije Bi-Bi-Sija (BBC) Gevin Dejvis podneo je ostavku, a kompanija se izvinila zbog propusta u izveštavnju o naoružanju Iraka pred rat u toj zemlji. Otkaz je dao i novinar BBC Endru Giligan, autor spornih tekstova u kojima se optužuje britanska vlada da je preuveličala opasnost od iračkog naoružanja.
■ 2006. - U Katovicama, u južnoj Poljskoj, srušio se krov dvorane u kojoj se održavala izložba golubova. Poginulo je 60, a povređena je 141 osoba.
■ 2006. - U Novom Sadu u 73. godini preminuo književnik Duško Trifunović.
■ 2007. - Grb i zastava Federacije Bosne i Hercegovine stavljeni izvan snage, s obrazloženjem da ne predstavljaju sva tri bosansko-hercegovačka naroda.
■ 2011. - Umrla je operska diva Margaret Prajs koja je važila za jednu od vodećih soprana sveta. Najpoznatija je po izvođenju Mocartovih složenih kompozicija.
■ 2013. - Sedamdesetpetogodišnja holandska kraljica Beatriks abdicirala je u korist svog sina, prica Vilema-Aleksandera, koji je postao kralj te zemlje 30. aprila.
■ 2014. - Zemljotres jačine 4,2 stepena po Richterovoj skali i s procenjenim intenzitetom u epicentru od 6 stepeni Merkallijeve skale zabilježen je oko 1 sat posle ponoći na području Ivanjske, severno od Banje Luke.
■ 2015. - Probijen tunel Karaula dužine od 902 m koji spaja Sarajevo i Tuzlu.
■ 2016. - Preminuo je Džef Nikols, klavijaturista britanske hard rok i hevi metal grupe Blek sabat.
■ 2017. - Predsednik SAD Donald Tramp doneo je dekret o privremenoj zabrani ulaska u SAD za izbeglice i posetioce iz sedam zemalja sa većinskim muslimanskim stanovništvom (Irak, Iran, Sudan, Libija, Somalija, Jemen i Sirija). Odluka je proizvela lavinu negodovanja u ovim zemljama i širom sveta.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
