Dogodilo Se Danas - 04. Maj
Šta se sve događalo i koji događaji su se desili na ovaj dan, 04. maja! Šta se sve nekada dešavalo četvrtog maja, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 1471. - Pobedom pristalica dinastije Jork u bici kod Tuksberija nad vojskom dinastije Lankaster u 'Ratu dve ruže' engleski kralj Edvard IV vratio krunu, zbacivši sa prestola Henrija VI.
■ 1493. - Papa Aleksandar VI, Španac, izdao edikt o podeli Novog sveta između Španije i Portugalije, prema kojem sve novootkrivene zemlje zapadno od Azora treba da pripadnu Španiji.
■ 1626. - Holandski kolonijalist Peter Minuit kupio je Manhattan od Indijanaca Algonkuina za 24 dolara i to u odeći i dugmadi.
■ 1715. - U Francuskim manufakturama izrađen je prvi kišobran na sklapanje.
■ 1731. - Rođen je Bartolomeo Cristofori di Francesco, italijanski graditelj muzičkih instrumenata. Smatra se izumiteljem klavira.
■ 1780. - U Epsomu u Engleskoj održane prve konjičke trke.
■ 1814. - Stara francuska dinastija Burbon vraća se na presto.
■ 1825. - Rođen je Engleski biolog i filozof Tomas Henri Haksli, pobornik teorije evolucije Čarlsa Darvina, autor dela 'Mesto čoveka u prirodi', 'Evolucija i etika', 'Nauka i kultura' i 'Priručnik komparativne anatomije kičmenjaka'.
■ 1827. - Rođen je Engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je, u avgustu 1858, video afričko jezero Viktorija i tvrdio da je ono izvorište Nila. Prethodno je u januaru iste godine s Ričardom Bartonom, koji je predvodio ekspediciju, otkrio jezero Tanganjika.
■ 1869. - Umro je srpski pisac i političar Jovan Hadžić, poznat i kao Miloš Svetić, prvi predsednik Matice srpske, protivnik Vuka Karadžića - za razliku od Vuka, branio je etimološki pravopisni princip i negirao fonetski. Smatrao je da književni jezik valja obogatiti slavjanoserbskim jezikom. Bio je advokat, direktor gimnazije u Novom Sadu, a radio je i na izradi Građanskog zakonika Srbije. Uređivao je 'Serbski letopis' i 'Golubicu' i pokrenuo časopis 'Ogledalo serbsko'. Pisao je poeziju u pseudoklasičarskom stilu i prevodio grčke i rimske pisce Homera, Horacija i Vergilija i nemačke pisce, uključujući Johana Volfganga Getea.
■ 1878. - Fonograf, mašina za beleženje i reprodukciju glasa i zvuka preko ploče, koju je godinu dana ranije otkrio Edison, predstavljena je javnosti.
■ 1881. - Otto von Bismarck je u Nemačkom parlamentu najavio svoj program državnog socijalizma prema kojemu 1883. godine se donosi zakon o zdravstvenom, a 1889. o mirovinskom osiguranju.
■ 1885. - Umro je srpski knez Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. U vreme vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića donet je Građanski zakonik i reformisano je sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garantije velikih sila i objavljeno je 'Načertanije' Ilije Garašanina (spoljnopolitički program). Posle svrgavanja kneza Mihaila Obrenovića, na presto su kneza Aleksandra Karađorđevića 1842. doveli ustavobranitelji. Zbog suprotstavljanja njihovom Savetu i vezivanja za Austriju, kajmakamska struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića.
■ 1886. - U eksploziji bombe koja je bačena na policajce koji su pokušavali da rasteraju skup radnika u Čikagu, poginulo je osam osoba, a ranjeno 60.
■ 1891. - U Beogradu je osnovana Železnička zadruga, i to radi kreditiranja osoblja Srpskih državnih železnica. Zadruga se održala i dosad, uprkos nizu ratova i promena sistema.
■ 1903. - Vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta Goce Delčev poginuo je u borbi s Turcima.
■ 1919. - Počele demonstracije kineskih studenata protiv odluke Versajske mirovne konferencije da nemački posedi u provinciji Šantung budu predati Japanu. Demonstracije 'Pokret 4. maja' prerasle u nacionalni pokret, koji je pokrenuo preko 10 miliona ljudi.
■ 1924. - Otvorene ljetne olimpijske igre u Parizu.
■ 1928. - Rođen je egipatski državnik Hosni Mubarak, predsednik Egipta od 1981, posle ubistva Anvara el Sadata.
■ 1929. - Rođena je Odri Hepbern, američka glumica i ambasador dobre volje UNICEF-a. Dobitnik 'Oskara“ za film 'Praznik u Rimu'.
■ 1932. - Al Kapone je osuđen za utaju poreza i poslat u zatvor u Atlanti.
■ 1938. - Daglas Hajd postao prvi predsednik Irske na osnovu novog Ustava, kojim je proklamovana njena nezavisnost.
■ 1953. - Ernest Hemingvej dobio je Pulicerovu nagradu za roman 'Starac i more'.
■ 1957. - U Amsterdamu je osnovana fondacija Ane Frank.
■ 1959. - Održana je prva dodela Gremi nagrada. Dobitnici su bili Perry Como i Ella Fitzgerald.
■ 1970. - Američka Nacionalna garda ubila četiri i ranila 11 studenata Univerziteta 'Kent' u državi Ohajo, koji su demonstrirali protiv Vijetnamskog rata.
■ 1979. - Vođa konzervativaca Margaret Tačer posle pobede nad laburistima na parlamentarnim izborima postala je prva žena-premijer u istoriji Velike Britanije.
■ 1980. - Umro je doživotni predsednik SFRJ i Saveza komunista Jugoslavije Josip Broz (Tito), koji je neograničenom ličnom vlašću upravljao Jugoslavijom 35 godina. Rođen je u Kumrovcu 1892. godine, kao austrougarski feldvebel (kaplar) učestvovao je u Prvom svetskom ratu, a 1915. je zarobljen na Istočnom frontu. Član Komunističke partije Jugoslavije postao je 1920, a 1937. njen generalni sekretar, i to voljom sovjetskog boljševičkog diktatora Josifa Staljina. Kao vođa KPJ, vodio je u Drugom svetskom ratu ustanak protiv Nemaca od 1941, a 1943. je uspeo da izoluje rivalski četnički pokret kojem su saveznici uskratili podršku. Odoleo je snažnom Staljinovom pritisku 1948, čime je zadivio svet, ali se pri tom obračunao s pristalicama Moskve tipično staljinističkim metodama. Jedan je od osnivača i istaknutih lidera pokreta nesvrstanih. Proglašen je Ustavom iz 1974. za doživotnog predsednika i iste godine za šefa SKJ bez ograničenja mandata.
■ 1982. - Argentinska armija u Foklandskom ratu raketom potopila britanski razarač 'Šefild', usmrtivši 20 ljudi.
■ 1990. - Letonija objavljuje tokom svoje pevanjske revolucije, obnovu svoje nezavisnosti od Sovjetskog Saveza nakon oko 50 godina u njemu.
■ 1994. - Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija potpisali sporazum o početku primene ograničene palestinske autonomije u Gazi i Jerihonu.
■ 1994. - Emitovanjem prvog servisa vesti Beogradska nezavisna novinska agencija, Beta, počela rad.
■ 1996. - Lider konzervativaca Hose Marija Asnar postao premijer Španije, čime je okončana trinaestogodišnja vladavina socijalista.
■ 1999. - U vazdušnoj bici protiv četiri aviona NATO pakta na nebu iznad Valjeva u avionu 'Mig 29' poginuo pilot potpukovnik Milenko Pavlović, komandant 204. lovačkog avijacijskog puka VJ u Batajnici. Na radio-vezi zabilježene su njegove poslednje reči u neravnopravnoj borbi: 'Imam ih, imaju i oni mene'... Posmrtno je unapređen u čin pukovnika.
■ 2001. - Podignuta optužnica protiv Radomira Markovića, koji je u vreme režima Slobodana Miloševića bio načelnik Državne bezbednosti Srbije. Po optužnici za odavanje državne tajne, Marković 6.7.2001. osuđen na godinu dana zatvora, a po tužbi za umešanost u ubistvo četiri funkcionera Srpskog pokreta obnove na Ibarskoj magistrali, u oktobru 1999, 30.1.2003. osuđen na sedam godina zatvora.
■ 2001. - SAD glasanjem izbačene iz Komisije za ljudska prava pri Ujedinjenim nacijama, što je prvi put u istoriji te međunarodne organizacije.
■ 2004. - Vlada italijanskog premijera Silvija Berluskonija je sa 1.060 dana postala najdugovečnija vlada Italije od II svetskog rata.
■ 2005. - U aukcijskoj kući Kristi skulptura Konstantina Brankuzija 'Ptica u prostoru' prodata je za 27.450.000 američkih dolara, što je rekordna cena jedne skulpture.
■ 2009. - Rikardo Martineli, multimilioner, vlasnik najvećeg lanca supermarketa u Panami, pobedio je na predsedničkim izborima u toj centralnoameričkoj zemlji.
■ 2014. - Novinska agencija Beta obeležila je dve decenije rada. Betu je osnovala grupa od osam beogradskih novinara. Kompanija Beta Pres jedna je od vodećih medijskih kuća u Srbiji i regionu. Obuhvata Novinsku agenciju Beta, radio Sto plus u Novom Pazaru, portal Eurakiv Srbija i Medijski centar Beta.
■ 2016. - Bugarski parlament izglasao je novu vladu desnog centra i izabrao Bojka Borisova (57) za premijera po treći put.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1626. - Holandski kolonijalist Peter Minuit kupio je Manhattan od Indijanaca Algonkuina za 24 dolara i to u odeći i dugmadi.
■ 1715. - U Francuskim manufakturama izrađen je prvi kišobran na sklapanje.
■ 1731. - Rođen je Bartolomeo Cristofori di Francesco, italijanski graditelj muzičkih instrumenata. Smatra se izumiteljem klavira.
■ 1780. - U Epsomu u Engleskoj održane prve konjičke trke.
■ 1814. - Stara francuska dinastija Burbon vraća se na presto.
■ 1825. - Rođen je Engleski biolog i filozof Tomas Henri Haksli, pobornik teorije evolucije Čarlsa Darvina, autor dela 'Mesto čoveka u prirodi', 'Evolucija i etika', 'Nauka i kultura' i 'Priručnik komparativne anatomije kičmenjaka'.
■ 1827. - Rođen je Engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je, u avgustu 1858, video afričko jezero Viktorija i tvrdio da je ono izvorište Nila. Prethodno je u januaru iste godine s Ričardom Bartonom, koji je predvodio ekspediciju, otkrio jezero Tanganjika.
■ 1869. - Umro je srpski pisac i političar Jovan Hadžić, poznat i kao Miloš Svetić, prvi predsednik Matice srpske, protivnik Vuka Karadžića - za razliku od Vuka, branio je etimološki pravopisni princip i negirao fonetski. Smatrao je da književni jezik valja obogatiti slavjanoserbskim jezikom. Bio je advokat, direktor gimnazije u Novom Sadu, a radio je i na izradi Građanskog zakonika Srbije. Uređivao je 'Serbski letopis' i 'Golubicu' i pokrenuo časopis 'Ogledalo serbsko'. Pisao je poeziju u pseudoklasičarskom stilu i prevodio grčke i rimske pisce Homera, Horacija i Vergilija i nemačke pisce, uključujući Johana Volfganga Getea.
■ 1878. - Fonograf, mašina za beleženje i reprodukciju glasa i zvuka preko ploče, koju je godinu dana ranije otkrio Edison, predstavljena je javnosti.
■ 1881. - Otto von Bismarck je u Nemačkom parlamentu najavio svoj program državnog socijalizma prema kojemu 1883. godine se donosi zakon o zdravstvenom, a 1889. o mirovinskom osiguranju.
■ 1885. - Umro je srpski knez Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. U vreme vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića donet je Građanski zakonik i reformisano je sudstvo, a Srbiji su 1856. na Pariskom kongresu date garantije velikih sila i objavljeno je 'Načertanije' Ilije Garašanina (spoljnopolitički program). Posle svrgavanja kneza Mihaila Obrenovića, na presto su kneza Aleksandra Karađorđevića 1842. doveli ustavobranitelji. Zbog suprotstavljanja njihovom Savetu i vezivanja za Austriju, kajmakamska struja ustavobranitelja zbacila ga je 1858. na Svetoandrejskoj skupštini i vratila na presto kneza Miloša Obrenovića.
■ 1886. - U eksploziji bombe koja je bačena na policajce koji su pokušavali da rasteraju skup radnika u Čikagu, poginulo je osam osoba, a ranjeno 60.
■ 1891. - U Beogradu je osnovana Železnička zadruga, i to radi kreditiranja osoblja Srpskih državnih železnica. Zadruga se održala i dosad, uprkos nizu ratova i promena sistema.
■ 1903. - Vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta Goce Delčev poginuo je u borbi s Turcima.
■ 1919. - Počele demonstracije kineskih studenata protiv odluke Versajske mirovne konferencije da nemački posedi u provinciji Šantung budu predati Japanu. Demonstracije 'Pokret 4. maja' prerasle u nacionalni pokret, koji je pokrenuo preko 10 miliona ljudi.
■ 1924. - Otvorene ljetne olimpijske igre u Parizu.
■ 1928. - Rođen je egipatski državnik Hosni Mubarak, predsednik Egipta od 1981, posle ubistva Anvara el Sadata.
■ 1929. - Rođena je Odri Hepbern, američka glumica i ambasador dobre volje UNICEF-a. Dobitnik 'Oskara“ za film 'Praznik u Rimu'.
■ 1932. - Al Kapone je osuđen za utaju poreza i poslat u zatvor u Atlanti.
■ 1938. - Daglas Hajd postao prvi predsednik Irske na osnovu novog Ustava, kojim je proklamovana njena nezavisnost.
■ 1953. - Ernest Hemingvej dobio je Pulicerovu nagradu za roman 'Starac i more'.
■ 1957. - U Amsterdamu je osnovana fondacija Ane Frank.
■ 1959. - Održana je prva dodela Gremi nagrada. Dobitnici su bili Perry Como i Ella Fitzgerald.
■ 1970. - Američka Nacionalna garda ubila četiri i ranila 11 studenata Univerziteta 'Kent' u državi Ohajo, koji su demonstrirali protiv Vijetnamskog rata.
■ 1979. - Vođa konzervativaca Margaret Tačer posle pobede nad laburistima na parlamentarnim izborima postala je prva žena-premijer u istoriji Velike Britanije.
■ 1980. - Umro je doživotni predsednik SFRJ i Saveza komunista Jugoslavije Josip Broz (Tito), koji je neograničenom ličnom vlašću upravljao Jugoslavijom 35 godina. Rođen je u Kumrovcu 1892. godine, kao austrougarski feldvebel (kaplar) učestvovao je u Prvom svetskom ratu, a 1915. je zarobljen na Istočnom frontu. Član Komunističke partije Jugoslavije postao je 1920, a 1937. njen generalni sekretar, i to voljom sovjetskog boljševičkog diktatora Josifa Staljina. Kao vođa KPJ, vodio je u Drugom svetskom ratu ustanak protiv Nemaca od 1941, a 1943. je uspeo da izoluje rivalski četnički pokret kojem su saveznici uskratili podršku. Odoleo je snažnom Staljinovom pritisku 1948, čime je zadivio svet, ali se pri tom obračunao s pristalicama Moskve tipično staljinističkim metodama. Jedan je od osnivača i istaknutih lidera pokreta nesvrstanih. Proglašen je Ustavom iz 1974. za doživotnog predsednika i iste godine za šefa SKJ bez ograničenja mandata.
■ 1982. - Argentinska armija u Foklandskom ratu raketom potopila britanski razarač 'Šefild', usmrtivši 20 ljudi.
■ 1990. - Letonija objavljuje tokom svoje pevanjske revolucije, obnovu svoje nezavisnosti od Sovjetskog Saveza nakon oko 50 godina u njemu.
■ 1994. - Emitovanjem prvog servisa vesti Beogradska nezavisna novinska agencija, Beta, počela rad.
■ 1996. - Lider konzervativaca Hose Marija Asnar postao premijer Španije, čime je okončana trinaestogodišnja vladavina socijalista.
■ 1999. - U vazdušnoj bici protiv četiri aviona NATO pakta na nebu iznad Valjeva u avionu 'Mig 29' poginuo pilot potpukovnik Milenko Pavlović, komandant 204. lovačkog avijacijskog puka VJ u Batajnici. Na radio-vezi zabilježene su njegove poslednje reči u neravnopravnoj borbi: 'Imam ih, imaju i oni mene'... Posmrtno je unapređen u čin pukovnika.
■ 2001. - Podignuta optužnica protiv Radomira Markovića, koji je u vreme režima Slobodana Miloševića bio načelnik Državne bezbednosti Srbije. Po optužnici za odavanje državne tajne, Marković 6.7.2001. osuđen na godinu dana zatvora, a po tužbi za umešanost u ubistvo četiri funkcionera Srpskog pokreta obnove na Ibarskoj magistrali, u oktobru 1999, 30.1.2003. osuđen na sedam godina zatvora.
■ 2001. - SAD glasanjem izbačene iz Komisije za ljudska prava pri Ujedinjenim nacijama, što je prvi put u istoriji te međunarodne organizacije.
■ 2004. - Vlada italijanskog premijera Silvija Berluskonija je sa 1.060 dana postala najdugovečnija vlada Italije od II svetskog rata.
■ 2005. - U aukcijskoj kući Kristi skulptura Konstantina Brankuzija 'Ptica u prostoru' prodata je za 27.450.000 američkih dolara, što je rekordna cena jedne skulpture.
■ 2009. - Rikardo Martineli, multimilioner, vlasnik najvećeg lanca supermarketa u Panami, pobedio je na predsedničkim izborima u toj centralnoameričkoj zemlji.
■ 2014. - Novinska agencija Beta obeležila je dve decenije rada. Betu je osnovala grupa od osam beogradskih novinara. Kompanija Beta Pres jedna je od vodećih medijskih kuća u Srbiji i regionu. Obuhvata Novinsku agenciju Beta, radio Sto plus u Novom Pazaru, portal Eurakiv Srbija i Medijski centar Beta.
■ 2016. - Bugarski parlament izglasao je novu vladu desnog centra i izabrao Bojka Borisova (57) za premijera po treći put.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
