Desilo Se u Ovaj Dan - 02. Jul
Šta se sve događalo i koji važni događaji su se desili na ovaj dan, 02. jula! Šta se sve nekada dešavalo prvog jula, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ 626. - Dogodio se incident kod kapije Xuanwu u kojoj je kineski princ Li Shimin uklonio svoju stariju braću i sebi osigurao presto carske dinastije Tang.
■ 936. - Umro je Henrik I, nemački kralj.
■ 1489. - Rođen je engleski verski reformator Tomas Krenmer. Kao kenterberijski nadbiskup (od 1533) omogućio je kralju Henriju VIII da se proglasi poglavarom engleske državne crkve. U vreme restauracije katolicizma pod Marijom Tjudor spaljen je na lomači. Uveo je bogosluženje na engleskom jeziku i sastavio 'Opšti molitvenik' na engleskom.
■ 1566. - Umro je Nostradamus, francuski astrolog i lični lekar kralja Šarla IX i prorok, poznat po svojoj knjizi 'Proročanstva'.
■ 1631. - U Parizu počela da radi prva u svijetu agencija za zapošljavanje.
■ 1644. - Odigrala se bitka kod Marston Mura, gde su snage parlamenta, predvođene Oliverom Kromvelom, pobedile rojalističke snage kralja Čarlsa I.
■ 1714. - Rođen je Hristof Vilibald Gluk, nemački kompozitor i reformator opere. Dugo je živeo u Parizu, gde su njegova dela izazvala žestoku polemiku. Svojim operama u kojima je propovedao vraćanje helenskoj umetnosti, pripremio je put muzičkoj drami. Dela su: opere 'Alkesta', 'Orfej i Euridika', 'Ifigenija na Tauridi'.
■ 1724. - Rođen je Friedrich Gottlieb Klopstock, nemački književnik.
■ 1753. - Rođen je francuski pronalazač Žan Pjer Fransoa Blanšar, koji je 1785. godine s Džonom Džefrisom prvi preleteo La Manš balonom. Takođe je konstruisao padobran.
■ 1776. - Kongres predstavnika 13 američkih kolonija, pobunjenih protiv Velike Britanije, potpisao 'Deklaraciju nezavisnosti', u kojoj su iznesene demokratske težnje nove nacije, i proglasio nezavisnost SAD. SAD su nezavisnost izvojevale 1781. pobedom nad britanskom kolonijalnom vojskom.
■ 1778. - Umro je francuski filozof i pisac Žan Žak Ruso, čije je delo bilo inspiracija Francuske revolucije i imalo značajan uticaj na evropsku književnost i filozofiju XVIII i XIX veka ('Emil', 'Rasprava o poreklu i osnovama nejednakosti među ljudima', 'Pismo Dalamberu', 'Ispovesti').
■ 1798. - Napoleon Bonaparta zauzeo je Aleksandriju. Nakon nekoliko pobeda nad Mamelucima ušao je u Kairo i nastavio pohod u dolinu Nila i Siriju. Francuska vojska povukla se iz Egipta 1801.
■ 1800. - Parlament Velike Britanije je usvojio Zakon o uniji sa Irskom, kojim će se 1. januara 1801. Velika Britanija i Irska ujediniti u Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske.
■ 1804. - Rođen je američki pisac Natanijel Hotorn, jedan od prvih značajnijih američkih romansijera. U romanima i pripovetkama je prikazao moralno-religioznu puritansku tradiciju i njeno opadanje u Novoj Engleskoj. Pisao je u pesimističnom maniru, pri čemu su ga zaokupljale teme grijeha, prestupa i oholosti. Dela su mu: romani 'Skarletno slovo', 'Kuća sa sedam zabata', 'Blajdelska romansa', 'Mermerni faun', pripovetke 'Dvaput ispričane priče', 'Živopisne priče za decu'.
■ 1807. - Rođen je italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi, vođa oslobodilačkog pokreta za ujedinjenje Italije. Izveo je 1860. godine legendarni pohod na Siciliju i sa hiljadu 'crvenokošuljaša' oslobodio ostrvo, a 7. septembra 1860. trijumfalno ušao u Napulj. Uveo je političke reforme, delio zemlju seljacima, ali je umesto da proglasi republiku dobrovoljno ustupio vlast, smatrajući da će Savojska monarhija ujediniti Italiju. Pokušao je 1862. i 1867. da oslobodi Rim od papske vlasti, ali je oba puta uhapšen. Društvo srpske slovesnosti, preteča Srpske akademije nauka i umetnosti, 1864. godine izabralo ga je za člana.
■ 1819. - Velika Britanija je donela zakon kojim se zabranjuje rad dece ispod devet godina u tekstilnoj industriji, a rad dece mlađe od 16 godina ograničava na 12 časova dnevno.
■ 1826. - Umro je američki državnik Tomas Džeferson, osnivač Demokratske stranke, predsednik SAD od 1801. do 1809. Tokom rata za nezavisnost SAD bio je predsednik odbora koji je pripremio 'Deklaraciju nezavisnosti', proglašenu 4. jula 1776. Pustio je na slobodu sopstvene robove, ali nije uspio da izdejstvuje ukidanje ropstva. Od francuskog cara Napoleona Prvog Bonaparte, koji je bio u novčanim neprilikama, 1803. je kupio Luizijanu.
■ 1831. - Umro je američki državnik Džejms Monro, predsednik SAD od 1817. do 1825, jedan od najaktivnijih političara u američkoj istoriji. Proklamovao je 1823. 'Monroovu doktrinu', s geslom 'Amerika Amerikancima'. Ona je bila izraz težnje mlade severnoameričke industrijske buržoazije da zagospodari tržištem i sirovinskom bazom na američkom kontinentu i s njega potisne uticaj evropskih sila, posebno nameru Svete alijanse da nasilno uguši pobune srednjoameričkih i južnoameričkih kolonija protiv Španije i Portugalije.
■ 1848. - Objavljen 'Komunistički manifest' Karla Marksa i Fridriha Engelsa.
■ 1848. - Umro je francuski pisac i diplomata Fransoa Rene Šatobrijan, sjajan stilista koji je snažno uticao na francusku književnost. Posle ranjavanja u jednoj bici sa pristralicama Francuske revolucije 1792. je emigrirao u Englesku, gde je ostao do 1800. Po povratku na vlast dinastije Burbon 1814. bio je ambasador i šef diplomatije. Povukao se iz politike 1830. posle Julske revolucije i pada kralja Šarla Desetog. Dela su mu: 'Duh hrišćanstva' (čiji su dio kratki romani 'Atala' i 'Rene') poema u prozi 'Mučenici', 'Put iz Pariza u Jerusalim', 'Uspomene s onu stranu groba', politički spisi 'Istorijski, politički i etički eseji o prošlim i sadašnjim revolucijama, razmatranim u odnosu na Francusku revoluciju', 'O Bonaparti i Burbonima'.
■ 1850. - Umro je Robert Pil, britanski premijer (1834-1835, 1841-1846), osnivač Konzervativne partije. Kao ministar unutrašnjih poslova organizovao je 1829. londonsku policiju, a po skraćenici njegovog imena Bob policajci su dobili nadimak Bobi.
■ 1853. - Ruska je vojska napala Tursku, čime je počeo Krimski rat.
■ 1860. - Rusi su osnovali grad Vladivostok na obali Amurskog zaliva, koji je kasnije postao najznačajnija sovjetska luka (pomorska i vazdušna baza) na sovjetskom Dalekom istoku.
■ 1862. - Rođen je William Henry Bragg, engleski fizičar.
■ 1867. - Crna Gora objavila je rat Otomanskom carstvu u srpsko-turskom ratu. Kao učesnici u ratu protiv Turaka, na Berlinskom kongresu 1878. priznata joj je samostalnost i odobren izlaz na Jadransko more dobijanjem gradova Bar i Ulcinj.
■ 1877. - Rođen je Herman Hese, nemački književnik. Pisao je lirske pesme, novele i romane. U početku stvaranja bio je romantičar, a u proznim delima pod uticajem psihoanalize i orijentalne mudrosti. Nacisti su zabranili njegova dela jer se izjašnjavao kao antinacista i antimilitarista. Dela su: 'Petar Kamencind', 'Stepski vuk', 'Demijan', 'Igra lažnih bisera', 'Sidarta'... Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1946. godine.
■ 1881. - U Vašingtonu je izvršen atentat na predsednika SAD Džejmsa Ejbrama Garfilda. Od posledica ranjavanja umro je 19. septembra.
■ 1884. - Osnovana je Narodna banka Srbije čiji je pun naziv u vreme osnivanja glasio Privilegovana narodna banka Kraljevine Srbije.
■ 1892. - Rođen je Boris Hagelin, švedski pronalač i šifrant.
■ 1900. - Grof Ferdinand fon Cepelin izvršio je prvi let vazdušnim brodom - dirižablom nad Bodenskim jezerom u južnoj Nemačkoj. Kasnije je konstruisao nekoliko takvih vazduhoplova koji su po njemu dobili naziv Cepelin.
■ 1900. - Rođen je američki muzičar afričkog porekla Luis - Sačmo Armstrong, najveći trubač u istoriji džeza. Tokom karijere duge više od pola veka proslavio se i kao pevač neponovljivog hrapavog i toplog glasa, a mnogobrojne turneje širom sveta, uključujući Beograd, donele su mu nezvaničnu titulu 'ambasadora dobre volje'. Snimio je i više filmova, u kojima je takođe iskazao raskošni talenat izuzetnog zabavljača.
■ 1903. - Rođen je Olav V, norveški kralj.
■ 1903. - Pušten u rad prvi pacifički telegrafski kabl, postavljen na dno okeana između San Franciska i Manile.
■ 1904. - Rođen je Rene Lacoste, francuski teniser i modni dizajner.
■ 1910. - Umro je italijanski astronom Đovani Virđinio Skjapareli, direktor Milanske opservatorije, koji je otkrio 'kanale' na Marsu i asteroid Hesperiju. Proučavao je i vezu između kometa, meteora i meteorskih rojeva i odredio rotaciju Merkura i Venere.
■ 1914. - Rođen je Juri Vladimirovič Andropov, ruski političar, predsednik SSSR-a.
■ 1915. - U emigraciji, u Parizu umro je meksički general i predsednik (1877-1880 i 1884-1911) Porfirio Dijas.
■ 1918. - Rođen je Slobodan Penezić Krcun učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1923. - Rođena je Wisława Szymborska, poljska književnica i dobitnica Nobelove nagrade za književnost.
■ 1925. - Rođen je kongoanski političar Patris Lumumba, osnivač Kongoanskog nacionalnog pokreta i prvi premijer nezavisnog Konga 1960. Smenjen je u septembru iste godine, a u januaru 1961. ubijen je pod nerazjašnjenim okolnostima. Postao je simbol borbe protiv kolonijalizma afričkih naroda.
■ 1927. - Rođena je italijanska filmska glumica Đina Lolobriđida, prva velika zvezda italijanske kinematografije posle Drugog svetskog rata. Filmovi: 'Fanfan Lala', 'Lepotice noći', 'Hleb, ljubav i mašta', 'Trapez', 'Solomon i kraljica od Sabe', 'Carska Venera', 'Ana iz Bruklina', 'Provincijalka'.
■ 1927. - Helen Vils Mudi postala je prva Amerikanka koja je osvojila Vimbldon.
■ 1929. - Rođena je Imelda Marcos, filipinska političarka.
■ 1930. - Rođen je Carlos Menem, argentinski političar i državnik.
■ 1933. - SSSR sa Čehoslovačkom i Jugoslavijom potpisao 'Konvenciju o definiciji agresora', koja je trebalo da omogući efikasnije otkrivanje agresorskih postupaka radi preuzimanja mera posredstvom Društva naroda. To je bio prvi sporazum Jugoslavije i SSSR.
■ 1934. - Umrla je Poljakinja Marija Kiri, koja je dva puta dobila Nobelovu nagradu. Sa suprugom Pjerom Kirijem je iz rude urana izdvojila nove elemente - radijum i polonijum. Prva je žena koja je stekla akademsku titulu pariske Akademije medicine i postala šef katedre za fiziku na Sorboni. Bila je osnivač i direktor Instituta za radijum u Parizu. S Pjerom je 1903. podelila Nobelovu nagradu za fiziku, a 1911. sama dobila Nobelovu nagradu za hemiju. Posle Pjerove smrti 1906. otkrila je radioaktivnost torijuma. U čast bračnog para Kiri jedna merna jedinica u fizici dobila je naziv 'Kiri'.
■ 1940. - Pogođen torpedom s nemačke podmornice, potonuo je brod 'Arandora star' koji je prevozio nemačke i italijanske zarobljenike u Kanadu. Nastradalo je više od 750 zarobljenika i članova posade.
■ 1941. - Politbiro Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije u Drugom svetskom ratu u Beogradu donio odluku o oružanom otporu protiv nemačkog okupatora.
■ 1946. - Filipini stekli nezavisnost, poslije 47 godina pod upravom SAD.
■ 1949. - Umro je bugarski revolucionar i državnik Georgi Mihajlovič Dimitrov, jedan od osnivača Komunističke partije Bugarske, prvi predsednik bugarske vlade posle Drugog svetskog rata, generalni sekretar Kominterne od 1935. do 1943. Godine 1933. uhapšen je u Berlinu zbog navodnog učešća u paljenju Rajhstaga i na čuvenom 'Lajpciškom procesu' razotkrio da je podmetanje požara bila jedna od nacističkih provokacija kojom je režim pravdao teror nad komunistima i socijalistima. Pod pritiskom svetske javnosti pušten je iz zatvora krajem februara 1934.
■ 1957. - Porinuta je prva podmornica opremljena dirigovanim projektilima.
■ 1961. - Američki pisac Ernest Hemingvej izvršio je samoubistvo. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1954. ('Zbogom oružje', 'Za kim zvona zvone', 'Starac i more').
■ 1964. - Predsednik SAD Lindon Džonson potpisao je 'Zakon o građanskim pravima', kojim je zabranjena rasna diskriminacija.
■ 1966. - Francuska je izvršila prvu od šest proba atomske bombe na pacifičkom atolu.
■ 1972. - Severna i Južna Koreja ugovorom se odrekle upotrebe sile u rešavanju sporova i načelno se saglasile da rade na ponovnom ujedinjenju Koreje mirnim putem, bez mešanja spolja.
■ 1976. - Izraelski komandosi upali na aerodrom 'Entebe' u Ugandi i oslobodili 102 taoca iz francuskog putničkog aviona koje su oteli palestinski teroristi. Službeno je saopšteno da su poginula četiri izraelska vojnika, sedam od deset otmičara i dvadesetak vojnika Ugande koji su pokušali da spreče izraelsku akciju.
■ 1976. - Proglašeno je ujedinjenje Severnog i Južnog Vijetnama u jednu državu sa glavnim gradom Hanojem.
■ 1988. - Štefi Graf pobedila je Martinu Navratilovu u finalu Vimbldona.
■ 1989. - Umro je ruski političar Andrej Andrejevič Gromiko, šef sovjetske diplomatije od 1957. do 1985, kada je postao predsednik Vrhovnog sovjeta SSSR. Na mestu ministra spoljnjih poslova zamenio ga je Eduard Ševardnadze.
■ 1990. - Ne prihvatajući ustavne promene u Srbiji, albanski delegati pokrajinske Skupštine Kosova usvojili su Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije. Skupština Srbije je 5. 7. raspustila pokrajinsku Skupštinu, nakon čega su usledili štrajkovi i protesti kosovskih Albanaca.
■ 1992. - Umro je srpski pisac Borislav Pekić, jedan od najvećih u srpskoj literaturi, romansijer sa izrazitim smislom za suptilno nijansiranje, psihološku i sociološku analizu, prožetu ironičnim odnosom prema svetu. Zbog pripadnosti ilegalnoj organizaciji Savezne demokratske omladine Jugoslavije, posle Drugog svetskog rata proveo je nekoliko godina na robiji. Jedan je od osnivača Demokratske stranke 1989, prve posleratne opozicione partije u Srbiji. Dela su: romani 'Vreme čuda', 'Hodočašće Arsenija Njegovana', 'Uspenje i sunovrat Ikara Gulbekijana', 'Kako upokojiti vampira', 'Zlatno runo', 'Atlantida'...
■ 1994. - Kolumbijski nogometaš Andres Escobar ubijen je zato što je zabio autogol na Svetskom prvenstvu u SAD-u.
■ 1994. - Predsednik Francuske Fransoa Miteran kao prvi strani državnik govorio u parlamentu Južne Afrike, formiranom posle ukidanja režima aparthejda.
■ 1995. - Košarkaška reprezentacija Jugoslavije trijumfalno je obeležila povratak posle suspenzije sportskih sankcija, pobedivši u finalu prvenstva Evrope u Atini ekipu Litvanije rezultatom 96:90 (48:49). Osvajačima zlatne medalje sutradan je u Beogradu priređen nezapamćen doček.
■ 1997. - Američko vasionsko samohodno vozilo 'patfajnder' spušteno na Mars.
■ 1997. - Umro je američki filmski glumac Džejms Stjuart, dobitnik Oskara 1940. za film 'Filadelfijska priča' ('Vrtoglavica', 'Čovek koji je suviše znao', 'Anatomija jednog ubistva').
■ 1999. - Umro je Mario Puzo, autor bestselera 'Kum'.
■ 2000. - Kandidat Narodne partije akcije i Zelene stranke Visente Foks pobedio je na predsedničkim izborima u Meksiku, čime je okončana vladavina Institucionalne revolucionarne partije, koja je bila na vlasti od 1929. godine.
■ 2001. - Prvo usađivanje mehaničkog srca izvršeno je u SAD. Sedmočasovnu operaciju izveli su hirurzi Univerziteta Luizvila Leman Grej i Robert Dauling.
■ 2002. - Američki milioner i avanturista Stiv Foset postao je prvi čovek koji je balonom obišao svet, preletevši 31.380 kilometara.
■ 2006. - Umro je Tihomir Ognjanov bivši jugoslovenski fudbalski reprezentativac.
■ 2007 - Umro je Haj Zaret, jedan od najvećih muzičkih klasika XX veka, koji je napisao tekst pesme 'Unchained Melody' za film 'Unchained'. Tu pesmu su snimili brojni muzičari, među kojima su Elvis Prisli, Lena Horn, 'U2'...
■ 2008. - Umro je akademik Dejan Medaković, doktor istorijskih nauka i najznačajniji istoričar srpske umetnosti za period od 18. do 20. veka. Bio je profesor Filozofskog fakulteta, književnik i naučnik svetskog glasa, čija su dela prevođena na više svetskih jezika.
■ 2008. - Avion 'Erbas A330' kineske aviokompanije 'Sadern čajna erlajns' sletio na međunarodni aerodrom u Tajpeju, što je prvi direktan let između Kine i Tajvana posle 1949. godine.
■ 2008. - Konstantinopoljski sabor Svete Sofije ostaće muzej, odlučio je državni savet Turske, koji je odbio molbu da se poništi vladin ukaz iz 1934. godine i da se ponovo taj pravoslavni hram pretvori u aktivnu džamiju.
■ 2010. - Preminuo je francuski pozorišni i filmski glumac i reditelj Loran Terzijef, poznat po ulogama u filmovima 'Kapo', 'Vanina Vanini', 'Sedam smrtnih grehova', 'Gorki plodovi' 'Utopija', 'Žerminal'.
■ 2011. - Umrla je pozorišna i filmska glumica Olivera Marković. Njen pozorišni opus broji više od 100 uloga, a glumila je i u 63 filma, među kojima su 'Sumnjivo lice', 'Kozara', 'Put oko sveta', 'Nacionalna klasa', 'Balkan ekspres' i 'Sabirni centar'.
■ 2013. - Umro je Dag Engelbart, izumitelj kompjuterskog miša i autor prvih verzija i-mejla, programa za obradu teksta i Interneta.
■ 2016. - Preminuo je Eli Vizel, dobitnik Nobelove nagrade za mir koji je preživeo holokaust i nacistički logor smrti Aušvic. Autor je preko 50 knjiga i širom sveta je držao predavanja o zločinima nacista.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1489. - Rođen je engleski verski reformator Tomas Krenmer. Kao kenterberijski nadbiskup (od 1533) omogućio je kralju Henriju VIII da se proglasi poglavarom engleske državne crkve. U vreme restauracije katolicizma pod Marijom Tjudor spaljen je na lomači. Uveo je bogosluženje na engleskom jeziku i sastavio 'Opšti molitvenik' na engleskom.
■ 1566. - Umro je Nostradamus, francuski astrolog i lični lekar kralja Šarla IX i prorok, poznat po svojoj knjizi 'Proročanstva'.
■ 1631. - U Parizu počela da radi prva u svijetu agencija za zapošljavanje.
■ 1644. - Odigrala se bitka kod Marston Mura, gde su snage parlamenta, predvođene Oliverom Kromvelom, pobedile rojalističke snage kralja Čarlsa I.
■ 1714. - Rođen je Hristof Vilibald Gluk, nemački kompozitor i reformator opere. Dugo je živeo u Parizu, gde su njegova dela izazvala žestoku polemiku. Svojim operama u kojima je propovedao vraćanje helenskoj umetnosti, pripremio je put muzičkoj drami. Dela su: opere 'Alkesta', 'Orfej i Euridika', 'Ifigenija na Tauridi'.
■ 1724. - Rođen je Friedrich Gottlieb Klopstock, nemački književnik.
■ 1753. - Rođen je francuski pronalazač Žan Pjer Fransoa Blanšar, koji je 1785. godine s Džonom Džefrisom prvi preleteo La Manš balonom. Takođe je konstruisao padobran.
■ 1776. - Kongres predstavnika 13 američkih kolonija, pobunjenih protiv Velike Britanije, potpisao 'Deklaraciju nezavisnosti', u kojoj su iznesene demokratske težnje nove nacije, i proglasio nezavisnost SAD. SAD su nezavisnost izvojevale 1781. pobedom nad britanskom kolonijalnom vojskom.
■ 1778. - Umro je francuski filozof i pisac Žan Žak Ruso, čije je delo bilo inspiracija Francuske revolucije i imalo značajan uticaj na evropsku književnost i filozofiju XVIII i XIX veka ('Emil', 'Rasprava o poreklu i osnovama nejednakosti među ljudima', 'Pismo Dalamberu', 'Ispovesti').
■ 1798. - Napoleon Bonaparta zauzeo je Aleksandriju. Nakon nekoliko pobeda nad Mamelucima ušao je u Kairo i nastavio pohod u dolinu Nila i Siriju. Francuska vojska povukla se iz Egipta 1801.
■ 1800. - Parlament Velike Britanije je usvojio Zakon o uniji sa Irskom, kojim će se 1. januara 1801. Velika Britanija i Irska ujediniti u Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske.
■ 1804. - Rođen je američki pisac Natanijel Hotorn, jedan od prvih značajnijih američkih romansijera. U romanima i pripovetkama je prikazao moralno-religioznu puritansku tradiciju i njeno opadanje u Novoj Engleskoj. Pisao je u pesimističnom maniru, pri čemu su ga zaokupljale teme grijeha, prestupa i oholosti. Dela su mu: romani 'Skarletno slovo', 'Kuća sa sedam zabata', 'Blajdelska romansa', 'Mermerni faun', pripovetke 'Dvaput ispričane priče', 'Živopisne priče za decu'.
■ 1807. - Rođen je italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi, vođa oslobodilačkog pokreta za ujedinjenje Italije. Izveo je 1860. godine legendarni pohod na Siciliju i sa hiljadu 'crvenokošuljaša' oslobodio ostrvo, a 7. septembra 1860. trijumfalno ušao u Napulj. Uveo je političke reforme, delio zemlju seljacima, ali je umesto da proglasi republiku dobrovoljno ustupio vlast, smatrajući da će Savojska monarhija ujediniti Italiju. Pokušao je 1862. i 1867. da oslobodi Rim od papske vlasti, ali je oba puta uhapšen. Društvo srpske slovesnosti, preteča Srpske akademije nauka i umetnosti, 1864. godine izabralo ga je za člana.
■ 1819. - Velika Britanija je donela zakon kojim se zabranjuje rad dece ispod devet godina u tekstilnoj industriji, a rad dece mlađe od 16 godina ograničava na 12 časova dnevno.
■ 1826. - Umro je američki državnik Tomas Džeferson, osnivač Demokratske stranke, predsednik SAD od 1801. do 1809. Tokom rata za nezavisnost SAD bio je predsednik odbora koji je pripremio 'Deklaraciju nezavisnosti', proglašenu 4. jula 1776. Pustio je na slobodu sopstvene robove, ali nije uspio da izdejstvuje ukidanje ropstva. Od francuskog cara Napoleona Prvog Bonaparte, koji je bio u novčanim neprilikama, 1803. je kupio Luizijanu.
■ 1831. - Umro je američki državnik Džejms Monro, predsednik SAD od 1817. do 1825, jedan od najaktivnijih političara u američkoj istoriji. Proklamovao je 1823. 'Monroovu doktrinu', s geslom 'Amerika Amerikancima'. Ona je bila izraz težnje mlade severnoameričke industrijske buržoazije da zagospodari tržištem i sirovinskom bazom na američkom kontinentu i s njega potisne uticaj evropskih sila, posebno nameru Svete alijanse da nasilno uguši pobune srednjoameričkih i južnoameričkih kolonija protiv Španije i Portugalije.
■ 1848. - Objavljen 'Komunistički manifest' Karla Marksa i Fridriha Engelsa.
■ 1848. - Umro je francuski pisac i diplomata Fransoa Rene Šatobrijan, sjajan stilista koji je snažno uticao na francusku književnost. Posle ranjavanja u jednoj bici sa pristralicama Francuske revolucije 1792. je emigrirao u Englesku, gde je ostao do 1800. Po povratku na vlast dinastije Burbon 1814. bio je ambasador i šef diplomatije. Povukao se iz politike 1830. posle Julske revolucije i pada kralja Šarla Desetog. Dela su mu: 'Duh hrišćanstva' (čiji su dio kratki romani 'Atala' i 'Rene') poema u prozi 'Mučenici', 'Put iz Pariza u Jerusalim', 'Uspomene s onu stranu groba', politički spisi 'Istorijski, politički i etički eseji o prošlim i sadašnjim revolucijama, razmatranim u odnosu na Francusku revoluciju', 'O Bonaparti i Burbonima'.
■ 1850. - Umro je Robert Pil, britanski premijer (1834-1835, 1841-1846), osnivač Konzervativne partije. Kao ministar unutrašnjih poslova organizovao je 1829. londonsku policiju, a po skraćenici njegovog imena Bob policajci su dobili nadimak Bobi.
■ 1853. - Ruska je vojska napala Tursku, čime je počeo Krimski rat.
■ 1860. - Rusi su osnovali grad Vladivostok na obali Amurskog zaliva, koji je kasnije postao najznačajnija sovjetska luka (pomorska i vazdušna baza) na sovjetskom Dalekom istoku.
■ 1862. - Rođen je William Henry Bragg, engleski fizičar.
■ 1867. - Crna Gora objavila je rat Otomanskom carstvu u srpsko-turskom ratu. Kao učesnici u ratu protiv Turaka, na Berlinskom kongresu 1878. priznata joj je samostalnost i odobren izlaz na Jadransko more dobijanjem gradova Bar i Ulcinj.
■ 1881. - U Vašingtonu je izvršen atentat na predsednika SAD Džejmsa Ejbrama Garfilda. Od posledica ranjavanja umro je 19. septembra.
■ 1884. - Osnovana je Narodna banka Srbije čiji je pun naziv u vreme osnivanja glasio Privilegovana narodna banka Kraljevine Srbije.
■ 1892. - Rođen je Boris Hagelin, švedski pronalač i šifrant.
■ 1900. - Grof Ferdinand fon Cepelin izvršio je prvi let vazdušnim brodom - dirižablom nad Bodenskim jezerom u južnoj Nemačkoj. Kasnije je konstruisao nekoliko takvih vazduhoplova koji su po njemu dobili naziv Cepelin.
■ 1900. - Rođen je američki muzičar afričkog porekla Luis - Sačmo Armstrong, najveći trubač u istoriji džeza. Tokom karijere duge više od pola veka proslavio se i kao pevač neponovljivog hrapavog i toplog glasa, a mnogobrojne turneje širom sveta, uključujući Beograd, donele su mu nezvaničnu titulu 'ambasadora dobre volje'. Snimio je i više filmova, u kojima je takođe iskazao raskošni talenat izuzetnog zabavljača.
■ 1903. - Rođen je Olav V, norveški kralj.
■ 1903. - Pušten u rad prvi pacifički telegrafski kabl, postavljen na dno okeana između San Franciska i Manile.
■ 1904. - Rođen je Rene Lacoste, francuski teniser i modni dizajner.
■ 1910. - Umro je italijanski astronom Đovani Virđinio Skjapareli, direktor Milanske opservatorije, koji je otkrio 'kanale' na Marsu i asteroid Hesperiju. Proučavao je i vezu između kometa, meteora i meteorskih rojeva i odredio rotaciju Merkura i Venere.
■ 1914. - Rođen je Juri Vladimirovič Andropov, ruski političar, predsednik SSSR-a.
■ 1915. - U emigraciji, u Parizu umro je meksički general i predsednik (1877-1880 i 1884-1911) Porfirio Dijas.
■ 1918. - Rođen je Slobodan Penezić Krcun učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.
■ 1923. - Rođena je Wisława Szymborska, poljska književnica i dobitnica Nobelove nagrade za književnost.
■ 1925. - Rođen je kongoanski političar Patris Lumumba, osnivač Kongoanskog nacionalnog pokreta i prvi premijer nezavisnog Konga 1960. Smenjen je u septembru iste godine, a u januaru 1961. ubijen je pod nerazjašnjenim okolnostima. Postao je simbol borbe protiv kolonijalizma afričkih naroda.
■ 1927. - Rođena je italijanska filmska glumica Đina Lolobriđida, prva velika zvezda italijanske kinematografije posle Drugog svetskog rata. Filmovi: 'Fanfan Lala', 'Lepotice noći', 'Hleb, ljubav i mašta', 'Trapez', 'Solomon i kraljica od Sabe', 'Carska Venera', 'Ana iz Bruklina', 'Provincijalka'.
■ 1927. - Helen Vils Mudi postala je prva Amerikanka koja je osvojila Vimbldon.
■ 1929. - Rođena je Imelda Marcos, filipinska političarka.
■ 1930. - Rođen je Carlos Menem, argentinski političar i državnik.
■ 1933. - SSSR sa Čehoslovačkom i Jugoslavijom potpisao 'Konvenciju o definiciji agresora', koja je trebalo da omogući efikasnije otkrivanje agresorskih postupaka radi preuzimanja mera posredstvom Društva naroda. To je bio prvi sporazum Jugoslavije i SSSR.
■ 1934. - Umrla je Poljakinja Marija Kiri, koja je dva puta dobila Nobelovu nagradu. Sa suprugom Pjerom Kirijem je iz rude urana izdvojila nove elemente - radijum i polonijum. Prva je žena koja je stekla akademsku titulu pariske Akademije medicine i postala šef katedre za fiziku na Sorboni. Bila je osnivač i direktor Instituta za radijum u Parizu. S Pjerom je 1903. podelila Nobelovu nagradu za fiziku, a 1911. sama dobila Nobelovu nagradu za hemiju. Posle Pjerove smrti 1906. otkrila je radioaktivnost torijuma. U čast bračnog para Kiri jedna merna jedinica u fizici dobila je naziv 'Kiri'.
■ 1940. - Pogođen torpedom s nemačke podmornice, potonuo je brod 'Arandora star' koji je prevozio nemačke i italijanske zarobljenike u Kanadu. Nastradalo je više od 750 zarobljenika i članova posade.
■ 1941. - Politbiro Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije u Drugom svetskom ratu u Beogradu donio odluku o oružanom otporu protiv nemačkog okupatora.
■ 1946. - Filipini stekli nezavisnost, poslije 47 godina pod upravom SAD.
■ 1949. - Umro je bugarski revolucionar i državnik Georgi Mihajlovič Dimitrov, jedan od osnivača Komunističke partije Bugarske, prvi predsednik bugarske vlade posle Drugog svetskog rata, generalni sekretar Kominterne od 1935. do 1943. Godine 1933. uhapšen je u Berlinu zbog navodnog učešća u paljenju Rajhstaga i na čuvenom 'Lajpciškom procesu' razotkrio da je podmetanje požara bila jedna od nacističkih provokacija kojom je režim pravdao teror nad komunistima i socijalistima. Pod pritiskom svetske javnosti pušten je iz zatvora krajem februara 1934.
■ 1957. - Porinuta je prva podmornica opremljena dirigovanim projektilima.
■ 1961. - Američki pisac Ernest Hemingvej izvršio je samoubistvo. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1954. ('Zbogom oružje', 'Za kim zvona zvone', 'Starac i more').
■ 1964. - Predsednik SAD Lindon Džonson potpisao je 'Zakon o građanskim pravima', kojim je zabranjena rasna diskriminacija.
■ 1966. - Francuska je izvršila prvu od šest proba atomske bombe na pacifičkom atolu.
■ 1972. - Severna i Južna Koreja ugovorom se odrekle upotrebe sile u rešavanju sporova i načelno se saglasile da rade na ponovnom ujedinjenju Koreje mirnim putem, bez mešanja spolja.
■ 1976. - Izraelski komandosi upali na aerodrom 'Entebe' u Ugandi i oslobodili 102 taoca iz francuskog putničkog aviona koje su oteli palestinski teroristi. Službeno je saopšteno da su poginula četiri izraelska vojnika, sedam od deset otmičara i dvadesetak vojnika Ugande koji su pokušali da spreče izraelsku akciju.
■ 1976. - Proglašeno je ujedinjenje Severnog i Južnog Vijetnama u jednu državu sa glavnim gradom Hanojem.
■ 1988. - Štefi Graf pobedila je Martinu Navratilovu u finalu Vimbldona.
■ 1989. - Umro je ruski političar Andrej Andrejevič Gromiko, šef sovjetske diplomatije od 1957. do 1985, kada je postao predsednik Vrhovnog sovjeta SSSR. Na mestu ministra spoljnjih poslova zamenio ga je Eduard Ševardnadze.
■ 1990. - Ne prihvatajući ustavne promene u Srbiji, albanski delegati pokrajinske Skupštine Kosova usvojili su Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije. Skupština Srbije je 5. 7. raspustila pokrajinsku Skupštinu, nakon čega su usledili štrajkovi i protesti kosovskih Albanaca.
■ 1992. - Umro je srpski pisac Borislav Pekić, jedan od najvećih u srpskoj literaturi, romansijer sa izrazitim smislom za suptilno nijansiranje, psihološku i sociološku analizu, prožetu ironičnim odnosom prema svetu. Zbog pripadnosti ilegalnoj organizaciji Savezne demokratske omladine Jugoslavije, posle Drugog svetskog rata proveo je nekoliko godina na robiji. Jedan je od osnivača Demokratske stranke 1989, prve posleratne opozicione partije u Srbiji. Dela su: romani 'Vreme čuda', 'Hodočašće Arsenija Njegovana', 'Uspenje i sunovrat Ikara Gulbekijana', 'Kako upokojiti vampira', 'Zlatno runo', 'Atlantida'...
■ 1994. - Kolumbijski nogometaš Andres Escobar ubijen je zato što je zabio autogol na Svetskom prvenstvu u SAD-u.
■ 1994. - Predsednik Francuske Fransoa Miteran kao prvi strani državnik govorio u parlamentu Južne Afrike, formiranom posle ukidanja režima aparthejda.
■ 1995. - Košarkaška reprezentacija Jugoslavije trijumfalno je obeležila povratak posle suspenzije sportskih sankcija, pobedivši u finalu prvenstva Evrope u Atini ekipu Litvanije rezultatom 96:90 (48:49). Osvajačima zlatne medalje sutradan je u Beogradu priređen nezapamćen doček.
■ 1997. - Američko vasionsko samohodno vozilo 'patfajnder' spušteno na Mars.
■ 1997. - Umro je američki filmski glumac Džejms Stjuart, dobitnik Oskara 1940. za film 'Filadelfijska priča' ('Vrtoglavica', 'Čovek koji je suviše znao', 'Anatomija jednog ubistva').
■ 1999. - Umro je Mario Puzo, autor bestselera 'Kum'.
■ 2000. - Kandidat Narodne partije akcije i Zelene stranke Visente Foks pobedio je na predsedničkim izborima u Meksiku, čime je okončana vladavina Institucionalne revolucionarne partije, koja je bila na vlasti od 1929. godine.
■ 2001. - Prvo usađivanje mehaničkog srca izvršeno je u SAD. Sedmočasovnu operaciju izveli su hirurzi Univerziteta Luizvila Leman Grej i Robert Dauling.
■ 2002. - Američki milioner i avanturista Stiv Foset postao je prvi čovek koji je balonom obišao svet, preletevši 31.380 kilometara.
■ 2006. - Umro je Tihomir Ognjanov bivši jugoslovenski fudbalski reprezentativac.
■ 2007 - Umro je Haj Zaret, jedan od najvećih muzičkih klasika XX veka, koji je napisao tekst pesme 'Unchained Melody' za film 'Unchained'. Tu pesmu su snimili brojni muzičari, među kojima su Elvis Prisli, Lena Horn, 'U2'...
■ 2008. - Umro je akademik Dejan Medaković, doktor istorijskih nauka i najznačajniji istoričar srpske umetnosti za period od 18. do 20. veka. Bio je profesor Filozofskog fakulteta, književnik i naučnik svetskog glasa, čija su dela prevođena na više svetskih jezika.
■ 2008. - Avion 'Erbas A330' kineske aviokompanije 'Sadern čajna erlajns' sletio na međunarodni aerodrom u Tajpeju, što je prvi direktan let između Kine i Tajvana posle 1949. godine.
■ 2008. - Konstantinopoljski sabor Svete Sofije ostaće muzej, odlučio je državni savet Turske, koji je odbio molbu da se poništi vladin ukaz iz 1934. godine i da se ponovo taj pravoslavni hram pretvori u aktivnu džamiju.
■ 2010. - Preminuo je francuski pozorišni i filmski glumac i reditelj Loran Terzijef, poznat po ulogama u filmovima 'Kapo', 'Vanina Vanini', 'Sedam smrtnih grehova', 'Gorki plodovi' 'Utopija', 'Žerminal'.
■ 2011. - Umrla je pozorišna i filmska glumica Olivera Marković. Njen pozorišni opus broji više od 100 uloga, a glumila je i u 63 filma, među kojima su 'Sumnjivo lice', 'Kozara', 'Put oko sveta', 'Nacionalna klasa', 'Balkan ekspres' i 'Sabirni centar'.
■ 2013. - Umro je Dag Engelbart, izumitelj kompjuterskog miša i autor prvih verzija i-mejla, programa za obradu teksta i Interneta.
■ 2016. - Preminuo je Eli Vizel, dobitnik Nobelove nagrade za mir koji je preživeo holokaust i nacistički logor smrti Aušvic. Autor je preko 50 knjiga i širom sveta je držao predavanja o zločinima nacista.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
