Desilo Se Na Današnji Dan - 28. Jun
Šta se sve događalo i koji događaji su se desili na ovaj dan, 28. juna! Šta se sve nekada dešavalo dvadeset osmog juna, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ - Danas je narodni i crkveni praznik Vidovdan, čiji naziv potiče od svetog Vida, koji je, prema predanju, bio čudotvorac i iscelitelj, naročito u lečenju očiju. Od Kosovske bitke, na Vidovdan 1389, obeležava se i kao dan svetog velikomučenika cara Lazara i ostalih srpskih mučenika. Zbog toga se tog dana ne peva, ne igra i ne veseli. Predanje kaže da kukavica koja se oglasi u proleće prestaje da kuka posle Vidovdana.
■ 548. - Umrla je Teodora, bizantska carica, supruga cara Justinijana I.
■ 1098. - Krstaši u Prvom krstaškom ratu pobedili Turke u bici kod Antiohije.
■ 1174. - Umro je Andrej Bogoljubski, staroruski vladar.
■ 1389. - Kosovska bitka je vođena na hrišćanski praznik Vidovdan, nedaleko od Prištine, između srpskih i osmanskih snaga. Srpske snage je predvodio knez Lazar Hrebeljanović i među njima su bile i snage njegovih srodnika i saveznika, dok se na čelu turske vojske nalazio sultan Murat I sa sinovima Jakubom i Bajazitom. Poginuo je Miloš Obilić, junak iz srpske epske poezije koji je, prema predaji, ubio turskog sultana Murata I.
■ 1476. - Rođen je papa Pavle IV.
■ 1478. - Rođen je Ivan, princ od Asturije.
■ 1491. - Rođen je engleski Henri VIII. Ženio se 6 puta, a posle sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarem i utemeljio Anglikansku crkvu.
■ 1519. - Karlo V izabran za cara Svetog rimskog carstva.
■ 1568. - Umro je Primož Trubar, slovenski protestanski duhovnik, spisatelj i prevodilac.
■ 1577. - Rođen je Peter Paul Rubens, flamanski slikar, jedan od najvećih majstora baroknog stila. Slike su mu pune dramatičnosti, patosa, čulnosti, raskoši kostima i sjaja boja. Svestran kao retko koji slikar, Rubens je radio istorijske, mitološke, alegorijske i religijske kompozicije, seoske i galantne scene, portrete i pejzaže. Najznačajnija dela: 'Skidanje s krsta' (u katedrali u Amsterdamu), 'Probadanje kopljem' (u muzeju u Anversu, rodnom mestu ovog umetnika), 'Čudo sv. Injasija' (u muzeju u Beču) 'Otmica kćeri Leukipovih' i 'Bitka amazonki' (u Pinakoteci u Minhenu), 'Krunisanje Marije Mediči' (u Luvru), 'Helena Furman', 'Umetnik, njegova žena Helena Furman i njihova deca'.
■ 1629. - Mirom u Aleu okončana je pobuna hugenota - protestanata u Francuskoj, ali time nisu okončani njihovi progoni, koji su imali vrhunac u 'Vartolomejskoj noći' 1572. kada je po naređenju Katarine Mediči ubijeno preko 20.000 njihovih pristalica. Punu ravnopravnost sa katolicima oni su stekli tek nakon Francuske revolucije.
■ 1635. - Gvadelup postao francuska kolonija.
■ 1651. - Počela Berestečka bitka između Poljaka i udruženih kozaka i krimskih Tatara.
■ 1712. - U Ženevi je rođen francuski filozof Žan-Žak Ruso, čije je delo uticalo na Francusku revoluciju i na evropsku književnost i filozofiju XVIII i XIX veka ('Emil - ili o vaspitanju', 'Rasprava o poreklu i osnovama nejednakosti među ljudima', 'Pismo Dalamberu', 'Ispovesti').
■ 1727. - Rođen je Petar Želalić, kapetan Crnogorske (Bokeljske) mornarice.
■ 1836. - Umro je američki državnik DŽejms Medison, "otac američkog ustava", predsednik SAD od 1809. do 1817. Sa Aleksanderom Hamiltonom i Džonom Džejom napisao je "Federalističke spise" radi pridobijanja podrške za ratifikaciju ustava koji je umjesto konfederacije učvrstio uniju federalnih država SAD.
■ 1838. - Krunisana britanska kraljica Viktorija Prva Aleksandrina, godinu dana pošto je nasledila presto. Tokom njene vladavine do 1901, često nazivane "viktorijanskim vijekom", moć britanske imperije i njeno kolonijalno carstvo su doživeli vrhunac.
■ 1848. - Antoine Joseph Sax patentirao je saksofon, duvački instrument sa jednojezičnim piskom.
■ 1867. - Rođen je italijanski pisac Luiđi Pirandelo, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1934, jedan od najzačajnijih dramskih pisaca 20. veka ('Šest lica traže pisca', 'Đakomino', 'Henrik IV').
■ 1873. - Rođen je Alexis Carrel, francuski hirurg i biolog, čije je delo imalo značajnu ulogu u razvoju metoda transplantacije tkiva. Dobitnik Dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1912.
■ 1874. - Umro je srpski državnik Ilija Garašanin, čije je delo 'Načertanije', objavljeno 1844, predviđalo oslobađanje svih Južnih Slovena i stvaranje velike jugoslovenske države pod vođstvom Srbije. Zalagao se i za Savez balkanskih naroda koji bi se zajedno oduprli Otomanskom carstvu. Sin je trgovca Milutina Savića iz sela Garaši kod Kragujevca i prezime je uzeo prema nazivu rodnog mesta. Karijeru je počeo kao oficir 1837. i bio prvi starešina vojske kneza Miloša Obrenovića, ali je posle abdiciranja kneza Miloša 1839, morao u izbeglištvo. Po povratku u otadžbinu, od 1843. do 1852. bio je ministar unutrašnjih dela, do 1853. ministar spoljnih poslova, ali je smenjen pod pritiskom Rusije, iako se protivio austrofilskoj politici kneza Aleksandra Karađorđevića i smatrao da Srbija treba da se osloni na Rusiju i Francusku.
■ 1881. - Potpisana Tajna konvencija između Kneževine Srbije i Austrougarske monarhije. Tim dokumentom Srbija je postala zavisna od Austrije, ali je od nje dobila međunarodno priznanje da postane kraljevina.
■ 1902. - Kongres SAD ovlastio predsednika Teodora Ruzvelta da za 40 miliona dolara otkupi prava francuske panamske kompanije i od Kolumbije preuzme stalni nadzor nad zonom Panamskog kanala u kolumbijskoj pokrajini Panami. Posle pobune podstaknute iz SAD, 3. novembra 1903. je osnovana država Panama koju je prvi priznao Vašington i poslije samo 15 dana zaključio ugovor kojim je za deset miliona dolara kupio široku zonu u području Panamskog zemljouza.
■ 1910. - Umro je Petar Ubavkić, srpski vajar.
■ 1914. - U Sarajevu je srpski nacionalni revolucionar iz organizacije 'Mlada Bosna', Gavrilo Princip, ubio austrougarskog nadvojvodu, prestolonaslednika Franca Ferdinanda, velikog pobornika rata protiv Srba i Srbije. Austrougarska je iskoristila taj događaj da Srbiji postavi ultimatum, optužujući je da stoji iza atentata. Pošto je Srbija odbacila ponižavajući ultimatum, Austrougarska joj je objavila rat i napala je, čime je kresnula varnicu Prvog svetskog rata. Prethodno je na Ferdinanda bacio bombu Nedeljko Čabrinović, ali je promašio. Atentatori su pohvatani i osuđeni - Veljko Čubrilović i Danilo Ilić na smrt, a Princip, Čabrinović i Trifko Grabež, budući maloletnici, na 20 godina robije, ali su ubrzo umrli pod torturom u tamnici u Terezinu u Češkoj, ne dočekavši raspad Austrougarske i oslobođenje Bosne i Hercegovine od okupacije.
■ 1914. - Rođen je Dušan Petrović Šane, jugoslovenski političar i narodni heroj.
■ 1919. - Potpisan Versajski mirovni ugovor između Nemačke i saveznika, kojim je formalno završen prvi svetski rat. Nemačka je morala priznati krivicu za izbijanje Prvog svetskog rata, izgubila sve kolonije, te prema kojem je morala plaćati golemu ratnu odštetu.
■ 1921. - Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izglasala je Vidovdanski ustav, kojim je učvršćena vlast kralja. Skupština je u bitnim pitanjima potčinjena monarhu, a država je proglašena 'ustavnom, parlamentarnom i naslednom monarhijom' s dinastijom Karađorđević. Ustav je važio do 1929, kada ga je kralj Aleksandar ukinuo i zaveo tzv. Šestojanuarsku diktaturu.
■ 1921. - Rođen je Narasima Rao, predsednik vlade Indije.
■ 1921. - Rođen je Dušan Kanazir, akademik SANU.
■ 1926. - Rođen je Mel Brooks, američki glumac, režiser, scenarist i producent.
■ 1935. - Predsednik Frenklin Delano Ruzvelt naredio izgradnju trezora zlatnih rezervi SAD u Fort Noksu u Kentakiju.
■ 1937. - Otkriven spomenik oslobodicioma Niša.
■ 1939. - Američka vazduhoplovna kompanija 'Pan Ameriken' otvorila je prvi putnički let preko Atlantika. Karta u jednom pravcu stajala je 375 dolara, a povratna 675.
■ 1940. - Sovjetske trupe zaposele rumunske oblasti Besarabiju i Bukovinu.
■ 1942. - Počela je bitka za Staljingrad, najkrvaviji okršaj u ljudskoj povijesti i jedna od prekretnica 2. svetskog rata.
■ 1946. - Enrico de Nicola postao je prvi predsednik Italije.
■ 1948. - U Bukureštu objavljena "Rezolucija o stanju u KPJ", kojom je sovjetski vođa Josif Visarionovič Staljin, posredstvom Informacionog biroa komunističkih partija /Iformbiro ili Kominform/, želio da podvrgne Jugoslaviju svom diktatu. Rezolucijom, koja je obilovala klevetama na račun jugoslovenskog rukovodstva, pozvane su "zdrave snage" da zbace čelnike nove Jugoslavije. Potom se politički, ekonomski, pa i vojni pritisak Staljina neprestano pojačavao, ali je naišao na odlučan otpor.
■ 1950. - Pušten je u saobraćaj put Beograd-Zagreb, dug 400 kilometara, nazvan autoput bratstvo-jedinstvo, u čijoj su izgradnji učestvovale i dobrovoljne omladinske radne brigade iz cele zemlje. Nasilnim otcepljenjem Hrvatske od Jugoslavije, saobraćaj na putu prekinut je 1992.
■ 1950. - Severnokorejske trupe zauzele Seul, a snage Južne Koreje odbačene su južno od rijeke Han.
■ 1950. - Fudbalska reprezentacija SAD pobedila reprezentaciju Engleske s rezultatom 1:0 na Svetskom fudbalskom kupu u Brazilu.
■ 1956. - U poljskom gradu Poznanj ugušena pobuna radnika, uz veliki broj žrtava. To je bio jedan od prvih izraza krize u istočnoevropskim zemljama posle Staljinove smrti.
■ 1960. - Osnovan Univerzitet u Novom Sadu, koji je počeo da radi u jesen 1960.
■ 1970. - Trupe SAD počele da se povlače iz Kambodže.
■ 1975. - Umro je Rod Serling, američki scenarista i autor serije Zona sumraka.
■ 1976. - Sejšelska ostrva u Indijskom okeanu posle 160 godina stekla nezavisnost od Velike Britanije.
■ 1977. - Umro je srpski slikar Ivan Tabaković, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od najznačajnijih predstavnika srpskog modernog slikarstva. Studirao je u Budimpešti, Zagrebu i Minhenu.
■ 1981. - U eksploziji bombe u sedištu Islamske republikanske partije poginule 74 osobe, među njima i lider partije i predsednik Vrhovnog suda Irana, ajatolah Mohamed Hosein Behešti.
■ 1989. - Na Gazimestanu na Kosovu obeležena 600. godišnjica Kosovske bitke. Centralan događaj na skupu, kom je prisustvovalo oko milion ljudi, bio govor tadašnjeg predsednika Srbije Slobodana Miloševića.
■ 1992. - Prva generacija regruta Vojske Republike Srpske BiH, na praznik Vojske - Vidovdan, u Han Pijesku položila svečanu zakletvu.
■ 1992. - Umro je Mihail Talj, svetski prvak u šahu.
■ 1992. - U organizaciji opozicionog Demokratskog pokreta Srbije, ispred zgrade Skupštine Jugoslavije počeo tzv. Vidovdanski sabor.
■ 1993. - Predstavnici Republike Srpske i Hrvatske Zajednice Herceg-Bosne (HZHB) na pregovorima u Ženevi prihvatili vojni dokument preuzet iz Vens-Ovenovog mirovnog plana za bivšu BiH.
■ 1993. - Grčka proterala u Albaniju hiljade ilegalnih imigranata posle odluke Tirane da protera jednog grčkog pravoslavnog sveštenika.
■ 1995. - Na vojnom poligonu kod Slunja na privremeno okupiranom području Republike Hrvatske formiran je Korpus specijalnih namena Vojske SAO Krajine.
■ 1995. - Japan i SAD postigli sporazum o trgovini automobilima, izbegavši u poslednjem trenutku najavljene američke sankcije protiv japanske automobilske industrije i mogući trgovinski rat.
■ 1996. - Ruske trupe počele povlačenje iz Čečenije.
■ 1996. - Predsednik Turske Sulejman Demirel mandat za sastav vlade poverio vođi islamističke Partije blagostanja Nedžmetinu Erbakanu, koji je posle 73 godine postao prvi islamistički premijer Turske.
■ 1997. - Kubanski i argentinski forenzičari našli šest kostura u blizu bolivijskog grada Valgranda. Kasnije utvrđeno da su među njima i posmrtni ostaci legendarnog vođe gerile Ernesta Če Gevare.
■ 1997. - Boks meč između slavnih Mikea Tysona i Evandera Holyfielda završio je diskvalifikacijom 'Željeznog Mikea' jer je grizao za uši svog protivnika, pri čemu je i otkinuo jedan deo desnog Evanderovog uha.
■ 2001. - Bivši predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević izručen Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, kao prvi šef države koji je predat međunarodnom sudu.
■ 2003. - Predsedništvo Saveza logoraša Republike Srpske donelo odluku da Savez logoraša podnese Međunarodnom sudu pravde u Hagu tužbu protiv Federacije BiH i Hrvatske za genocid i etničko čišćenje nad srpskim narodom, te pojedinačne tužbe protiv pojedinih lica iz Federacije BiH i Hrvatske.
■ 2003. - Meksiko Španiji izručio bivšeg argentinskog pomorskog oficira Rikarda Miguela Kavala, optuženog za genocid i terorizam tokom tzv. prljavog rata, protiv levičarske gerile (1976-1983).
■ 2004. - SAD su predale vlast Iračanima, dva dana pre roka i sedam meseci pre izbora, nakon čega su lideri privremenih iračkih vlasti položili zakletvu.
■ 2004. - Ruske snage tokom višečasovne akcije zauzele veći deo regiona Ingušetije na granici sa Čečenijom i ubile lidera pobunjeničke grupe Magomeda Jevlojeva.
■ 2006. - Crna Gora postala 192. članica UN-a nakon što je Opšta skupština UN-a jednoglasno odobrila rezoluciju kojom se odobrava primanje Crne Gore u članstvo UN-a.
■ 2006. - Umro je Slobodan Janković, srpski košarkaš.
■ 2006. - Vrhovni sud Srbije potvrdio Miloradu Ulemeku Legiji kaznu zatvora od 40 godina za ubistvo Ivana Stambolića i pokušaj ubistva Vuka Draškovića u Budvi, dok je ostaloj sedmorici optuženih policajaca potvrđena kazna u ukupnom trajanju od 207 godina zatvora.
■ 2010. - Umro je Robert Byrd, američki političar poznat po dugovečnosti službe u Senatu.
■ 2011. - Francuskinja Kristin Lagard izabrana je za generalnu direktorku Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) nakon ostavke Dominika Stros-Kana, kao prva žena na čelu te važne međunarodne institucije.
■ 2012. - Predsednik Srbije Tomislav Nikolić poverio je mandat za formiranje vlade lideru koalicije okupljenje oko Socijalističke partije Srbije Ivici Dačiću.
■ 2013. - Šefovi država ili vlada Evropske unije (EU) odlučili da započnu pregovori o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju između EU i Kosova. Sporazum potpisuje EU, a ne zemlje članice, budući da pet zemalja EU nije priznalo nezavisnost Kosova.
■ 2013. - Evropski savet je odlučio da se otvore pristupni pregovori sa Srbijom.
■ 2014. - Soul pevač i tekstopisac Bobi Vomak, autor hitova mnogih muzičara XX veka, umro je u 71. godini. Njegove pesme su i 'It's All Over Now', koju su izvodili Rolingstonsi, kao i 'Lookin for Love'.
■ 2016. - U samoubilačkom terorističkom napadu na međunarodnom terminalu aerodroma 'Ataturk' u Istanbulu poginula je 41 osoba i povređeno 239.
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ 1098. - Krstaši u Prvom krstaškom ratu pobedili Turke u bici kod Antiohije.
■ 1174. - Umro je Andrej Bogoljubski, staroruski vladar.
■ 1389. - Kosovska bitka je vođena na hrišćanski praznik Vidovdan, nedaleko od Prištine, između srpskih i osmanskih snaga. Srpske snage je predvodio knez Lazar Hrebeljanović i među njima su bile i snage njegovih srodnika i saveznika, dok se na čelu turske vojske nalazio sultan Murat I sa sinovima Jakubom i Bajazitom. Poginuo je Miloš Obilić, junak iz srpske epske poezije koji je, prema predaji, ubio turskog sultana Murata I.
■ 1476. - Rođen je papa Pavle IV.
■ 1478. - Rođen je Ivan, princ od Asturije.
■ 1491. - Rođen je engleski Henri VIII. Ženio se 6 puta, a posle sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarem i utemeljio Anglikansku crkvu.
■ 1519. - Karlo V izabran za cara Svetog rimskog carstva.
■ 1568. - Umro je Primož Trubar, slovenski protestanski duhovnik, spisatelj i prevodilac.
■ 1577. - Rođen je Peter Paul Rubens, flamanski slikar, jedan od najvećih majstora baroknog stila. Slike su mu pune dramatičnosti, patosa, čulnosti, raskoši kostima i sjaja boja. Svestran kao retko koji slikar, Rubens je radio istorijske, mitološke, alegorijske i religijske kompozicije, seoske i galantne scene, portrete i pejzaže. Najznačajnija dela: 'Skidanje s krsta' (u katedrali u Amsterdamu), 'Probadanje kopljem' (u muzeju u Anversu, rodnom mestu ovog umetnika), 'Čudo sv. Injasija' (u muzeju u Beču) 'Otmica kćeri Leukipovih' i 'Bitka amazonki' (u Pinakoteci u Minhenu), 'Krunisanje Marije Mediči' (u Luvru), 'Helena Furman', 'Umetnik, njegova žena Helena Furman i njihova deca'.
■ 1629. - Mirom u Aleu okončana je pobuna hugenota - protestanata u Francuskoj, ali time nisu okončani njihovi progoni, koji su imali vrhunac u 'Vartolomejskoj noći' 1572. kada je po naređenju Katarine Mediči ubijeno preko 20.000 njihovih pristalica. Punu ravnopravnost sa katolicima oni su stekli tek nakon Francuske revolucije.
■ 1635. - Gvadelup postao francuska kolonija.
■ 1651. - Počela Berestečka bitka između Poljaka i udruženih kozaka i krimskih Tatara.
■ 1712. - U Ženevi je rođen francuski filozof Žan-Žak Ruso, čije je delo uticalo na Francusku revoluciju i na evropsku književnost i filozofiju XVIII i XIX veka ('Emil - ili o vaspitanju', 'Rasprava o poreklu i osnovama nejednakosti među ljudima', 'Pismo Dalamberu', 'Ispovesti').
■ 1727. - Rođen je Petar Želalić, kapetan Crnogorske (Bokeljske) mornarice.
■ 1836. - Umro je američki državnik DŽejms Medison, "otac američkog ustava", predsednik SAD od 1809. do 1817. Sa Aleksanderom Hamiltonom i Džonom Džejom napisao je "Federalističke spise" radi pridobijanja podrške za ratifikaciju ustava koji je umjesto konfederacije učvrstio uniju federalnih država SAD.
■ 1838. - Krunisana britanska kraljica Viktorija Prva Aleksandrina, godinu dana pošto je nasledila presto. Tokom njene vladavine do 1901, često nazivane "viktorijanskim vijekom", moć britanske imperije i njeno kolonijalno carstvo su doživeli vrhunac.
■ 1848. - Antoine Joseph Sax patentirao je saksofon, duvački instrument sa jednojezičnim piskom.
■ 1867. - Rođen je italijanski pisac Luiđi Pirandelo, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1934, jedan od najzačajnijih dramskih pisaca 20. veka ('Šest lica traže pisca', 'Đakomino', 'Henrik IV').
■ 1873. - Rođen je Alexis Carrel, francuski hirurg i biolog, čije je delo imalo značajnu ulogu u razvoju metoda transplantacije tkiva. Dobitnik Dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1912.
■ 1874. - Umro je srpski državnik Ilija Garašanin, čije je delo 'Načertanije', objavljeno 1844, predviđalo oslobađanje svih Južnih Slovena i stvaranje velike jugoslovenske države pod vođstvom Srbije. Zalagao se i za Savez balkanskih naroda koji bi se zajedno oduprli Otomanskom carstvu. Sin je trgovca Milutina Savića iz sela Garaši kod Kragujevca i prezime je uzeo prema nazivu rodnog mesta. Karijeru je počeo kao oficir 1837. i bio prvi starešina vojske kneza Miloša Obrenovića, ali je posle abdiciranja kneza Miloša 1839, morao u izbeglištvo. Po povratku u otadžbinu, od 1843. do 1852. bio je ministar unutrašnjih dela, do 1853. ministar spoljnih poslova, ali je smenjen pod pritiskom Rusije, iako se protivio austrofilskoj politici kneza Aleksandra Karađorđevića i smatrao da Srbija treba da se osloni na Rusiju i Francusku.
■ 1881. - Potpisana Tajna konvencija između Kneževine Srbije i Austrougarske monarhije. Tim dokumentom Srbija je postala zavisna od Austrije, ali je od nje dobila međunarodno priznanje da postane kraljevina.
■ 1902. - Kongres SAD ovlastio predsednika Teodora Ruzvelta da za 40 miliona dolara otkupi prava francuske panamske kompanije i od Kolumbije preuzme stalni nadzor nad zonom Panamskog kanala u kolumbijskoj pokrajini Panami. Posle pobune podstaknute iz SAD, 3. novembra 1903. je osnovana država Panama koju je prvi priznao Vašington i poslije samo 15 dana zaključio ugovor kojim je za deset miliona dolara kupio široku zonu u području Panamskog zemljouza.
■ 1910. - Umro je Petar Ubavkić, srpski vajar.
■ 1914. - U Sarajevu je srpski nacionalni revolucionar iz organizacije 'Mlada Bosna', Gavrilo Princip, ubio austrougarskog nadvojvodu, prestolonaslednika Franca Ferdinanda, velikog pobornika rata protiv Srba i Srbije. Austrougarska je iskoristila taj događaj da Srbiji postavi ultimatum, optužujući je da stoji iza atentata. Pošto je Srbija odbacila ponižavajući ultimatum, Austrougarska joj je objavila rat i napala je, čime je kresnula varnicu Prvog svetskog rata. Prethodno je na Ferdinanda bacio bombu Nedeljko Čabrinović, ali je promašio. Atentatori su pohvatani i osuđeni - Veljko Čubrilović i Danilo Ilić na smrt, a Princip, Čabrinović i Trifko Grabež, budući maloletnici, na 20 godina robije, ali su ubrzo umrli pod torturom u tamnici u Terezinu u Češkoj, ne dočekavši raspad Austrougarske i oslobođenje Bosne i Hercegovine od okupacije.
■ 1914. - Rođen je Dušan Petrović Šane, jugoslovenski političar i narodni heroj.
■ 1921. - Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izglasala je Vidovdanski ustav, kojim je učvršćena vlast kralja. Skupština je u bitnim pitanjima potčinjena monarhu, a država je proglašena 'ustavnom, parlamentarnom i naslednom monarhijom' s dinastijom Karađorđević. Ustav je važio do 1929, kada ga je kralj Aleksandar ukinuo i zaveo tzv. Šestojanuarsku diktaturu.
■ 1921. - Rođen je Narasima Rao, predsednik vlade Indije.
■ 1921. - Rođen je Dušan Kanazir, akademik SANU.
■ 1926. - Rođen je Mel Brooks, američki glumac, režiser, scenarist i producent.
■ 1935. - Predsednik Frenklin Delano Ruzvelt naredio izgradnju trezora zlatnih rezervi SAD u Fort Noksu u Kentakiju.
■ 1937. - Otkriven spomenik oslobodicioma Niša.
■ 1939. - Američka vazduhoplovna kompanija 'Pan Ameriken' otvorila je prvi putnički let preko Atlantika. Karta u jednom pravcu stajala je 375 dolara, a povratna 675.
■ 1940. - Sovjetske trupe zaposele rumunske oblasti Besarabiju i Bukovinu.
■ 1942. - Počela je bitka za Staljingrad, najkrvaviji okršaj u ljudskoj povijesti i jedna od prekretnica 2. svetskog rata.
■ 1946. - Enrico de Nicola postao je prvi predsednik Italije.
■ 1948. - U Bukureštu objavljena "Rezolucija o stanju u KPJ", kojom je sovjetski vođa Josif Visarionovič Staljin, posredstvom Informacionog biroa komunističkih partija /Iformbiro ili Kominform/, želio da podvrgne Jugoslaviju svom diktatu. Rezolucijom, koja je obilovala klevetama na račun jugoslovenskog rukovodstva, pozvane su "zdrave snage" da zbace čelnike nove Jugoslavije. Potom se politički, ekonomski, pa i vojni pritisak Staljina neprestano pojačavao, ali je naišao na odlučan otpor.
■ 1950. - Pušten je u saobraćaj put Beograd-Zagreb, dug 400 kilometara, nazvan autoput bratstvo-jedinstvo, u čijoj su izgradnji učestvovale i dobrovoljne omladinske radne brigade iz cele zemlje. Nasilnim otcepljenjem Hrvatske od Jugoslavije, saobraćaj na putu prekinut je 1992.
■ 1950. - Severnokorejske trupe zauzele Seul, a snage Južne Koreje odbačene su južno od rijeke Han.
■ 1950. - Fudbalska reprezentacija SAD pobedila reprezentaciju Engleske s rezultatom 1:0 na Svetskom fudbalskom kupu u Brazilu.
■ 1956. - U poljskom gradu Poznanj ugušena pobuna radnika, uz veliki broj žrtava. To je bio jedan od prvih izraza krize u istočnoevropskim zemljama posle Staljinove smrti.
■ 1960. - Osnovan Univerzitet u Novom Sadu, koji je počeo da radi u jesen 1960.
■ 1970. - Trupe SAD počele da se povlače iz Kambodže.
■ 1975. - Umro je Rod Serling, američki scenarista i autor serije Zona sumraka.
■ 1976. - Sejšelska ostrva u Indijskom okeanu posle 160 godina stekla nezavisnost od Velike Britanije.
■ 1977. - Umro je srpski slikar Ivan Tabaković, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od najznačajnijih predstavnika srpskog modernog slikarstva. Studirao je u Budimpešti, Zagrebu i Minhenu.
■ 1981. - U eksploziji bombe u sedištu Islamske republikanske partije poginule 74 osobe, među njima i lider partije i predsednik Vrhovnog suda Irana, ajatolah Mohamed Hosein Behešti.
■ 1989. - Na Gazimestanu na Kosovu obeležena 600. godišnjica Kosovske bitke. Centralan događaj na skupu, kom je prisustvovalo oko milion ljudi, bio govor tadašnjeg predsednika Srbije Slobodana Miloševića.
■ 1992. - Prva generacija regruta Vojske Republike Srpske BiH, na praznik Vojske - Vidovdan, u Han Pijesku položila svečanu zakletvu.
■ 1992. - Umro je Mihail Talj, svetski prvak u šahu.
■ 1992. - U organizaciji opozicionog Demokratskog pokreta Srbije, ispred zgrade Skupštine Jugoslavije počeo tzv. Vidovdanski sabor.
■ 1993. - Predstavnici Republike Srpske i Hrvatske Zajednice Herceg-Bosne (HZHB) na pregovorima u Ženevi prihvatili vojni dokument preuzet iz Vens-Ovenovog mirovnog plana za bivšu BiH.
■ 1993. - Grčka proterala u Albaniju hiljade ilegalnih imigranata posle odluke Tirane da protera jednog grčkog pravoslavnog sveštenika.
■ 1995. - Na vojnom poligonu kod Slunja na privremeno okupiranom području Republike Hrvatske formiran je Korpus specijalnih namena Vojske SAO Krajine.
■ 1995. - Japan i SAD postigli sporazum o trgovini automobilima, izbegavši u poslednjem trenutku najavljene američke sankcije protiv japanske automobilske industrije i mogući trgovinski rat.
■ 1996. - Ruske trupe počele povlačenje iz Čečenije.
■ 1996. - Predsednik Turske Sulejman Demirel mandat za sastav vlade poverio vođi islamističke Partije blagostanja Nedžmetinu Erbakanu, koji je posle 73 godine postao prvi islamistički premijer Turske.
■ 1997. - Kubanski i argentinski forenzičari našli šest kostura u blizu bolivijskog grada Valgranda. Kasnije utvrđeno da su među njima i posmrtni ostaci legendarnog vođe gerile Ernesta Če Gevare.
■ 1997. - Boks meč između slavnih Mikea Tysona i Evandera Holyfielda završio je diskvalifikacijom 'Željeznog Mikea' jer je grizao za uši svog protivnika, pri čemu je i otkinuo jedan deo desnog Evanderovog uha.
■ 2001. - Bivši predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević izručen Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, kao prvi šef države koji je predat međunarodnom sudu.
■ 2003. - Predsedništvo Saveza logoraša Republike Srpske donelo odluku da Savez logoraša podnese Međunarodnom sudu pravde u Hagu tužbu protiv Federacije BiH i Hrvatske za genocid i etničko čišćenje nad srpskim narodom, te pojedinačne tužbe protiv pojedinih lica iz Federacije BiH i Hrvatske.
■ 2003. - Meksiko Španiji izručio bivšeg argentinskog pomorskog oficira Rikarda Miguela Kavala, optuženog za genocid i terorizam tokom tzv. prljavog rata, protiv levičarske gerile (1976-1983).
■ 2004. - SAD su predale vlast Iračanima, dva dana pre roka i sedam meseci pre izbora, nakon čega su lideri privremenih iračkih vlasti položili zakletvu.
■ 2004. - Ruske snage tokom višečasovne akcije zauzele veći deo regiona Ingušetije na granici sa Čečenijom i ubile lidera pobunjeničke grupe Magomeda Jevlojeva.
■ 2006. - Crna Gora postala 192. članica UN-a nakon što je Opšta skupština UN-a jednoglasno odobrila rezoluciju kojom se odobrava primanje Crne Gore u članstvo UN-a.
■ 2006. - Umro je Slobodan Janković, srpski košarkaš.
■ 2006. - Vrhovni sud Srbije potvrdio Miloradu Ulemeku Legiji kaznu zatvora od 40 godina za ubistvo Ivana Stambolića i pokušaj ubistva Vuka Draškovića u Budvi, dok je ostaloj sedmorici optuženih policajaca potvrđena kazna u ukupnom trajanju od 207 godina zatvora.
■ 2010. - Umro je Robert Byrd, američki političar poznat po dugovečnosti službe u Senatu.
■ 2011. - Francuskinja Kristin Lagard izabrana je za generalnu direktorku Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) nakon ostavke Dominika Stros-Kana, kao prva žena na čelu te važne međunarodne institucije.
■ 2012. - Predsednik Srbije Tomislav Nikolić poverio je mandat za formiranje vlade lideru koalicije okupljenje oko Socijalističke partije Srbije Ivici Dačiću.
■ 2013. - Šefovi država ili vlada Evropske unije (EU) odlučili da započnu pregovori o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju između EU i Kosova. Sporazum potpisuje EU, a ne zemlje članice, budući da pet zemalja EU nije priznalo nezavisnost Kosova.
■ 2013. - Evropski savet je odlučio da se otvore pristupni pregovori sa Srbijom.
■ 2014. - Soul pevač i tekstopisac Bobi Vomak, autor hitova mnogih muzičara XX veka, umro je u 71. godini. Njegove pesme su i 'It's All Over Now', koju su izvodili Rolingstonsi, kao i 'Lookin for Love'.
■ 2016. - U samoubilačkom terorističkom napadu na međunarodnom terminalu aerodroma 'Ataturk' u Istanbulu poginula je 41 osoba i povređeno 239.
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
