Nekoliko srpskih političkih stranka na Kosovu, koje su na oktobarskim izborima dobile odbornička mesta u pojedinim opštinama sa srpskom većinom, reagovalo je na odluku Ministarstva zdravlja Srbije da do 15. januara naredne godine produži rok za izbor novih radnika u svojim institucijama koje funkcionišu u srpskim sredinama.
Radi se o konkursu za nekoliko stotina novih radnih mesta, koje je pre svih, a uoči lokalnih izbora na Kosovu 12. oktobra, najavio sam predsednik Srbije Aleksandar Vučić, navodeći da država Srbija brine o srpskoj zajednici na Kosovu.
Sada se produžetak roka za izbor novih radnika obrazlaže velikim brojem prijavljenih kandidata.
Inače, podršku zvaničnog Beograda ima samo Srpska lista, koja je na lokalnim izborima pobedila u svih deset opština sa srpskom većinom, dok je na februarskim parlamentarnim izborima dobila devet od deset poslaničkih mandata rezervisanih za srpsku zajednicu.
Novi vanredni parlamentarni izbori održavaju se 28. decembra jer Samoopredeljenje, stranka koja je osvojila najviše glasova na februarskim izborima ali nedovoljno da samostalno formira Vladu, nije dobilo podršku drugih partija da formira nove institucije.
Tako će se produžetak roka za izbor radnika u zdravstvenim institucijama Srbije na Kosovu poklopiti sa predizbornom kampanjom.
Zbog toga je Srpska demokratija Aleksandra Arsenijevića osudila tu odluku, pozivajući rukovodioce zdravstvenih institucija da prestanu da se ponašaju prema partijskim nalozima i predizbornim kalkulacijama, već da rade u interesu svoje zajednice.
Inače, direktor Kliničko bolničkog centra u Severnoj Mitrovici je predsednik Srpske liste Zlatan Elek, ali su članovi Srpske liste na rukovodećim pozicijama i u drugim zdravstvenim institucijama. Primera radi, direktorka Doma zdravlja u Gračanici, Mirjana Dimitrijević, je bila kandidatkinja za poslanicu na februarskim izborima ispred Srpske liste.
Srpska demokratija je u svom saopštenju podsetila da ovo nije prvi put da su građani "izigrani kako bi podržali čelnike Srpske liste".
"Godinama se ponavlja isti scenario — obećanja, manipulacije, pritisci — a rezultat je nastavak agonije", navedeno je u saopštenju.
Uoči parlamentarnih izbora februara ove godine Srbija je takođe imala otvoren konkurs za zdravstvene institucije na Kosovu ali je on poništen nakon protesta zbog "netransparentnog" i "stranačkog zapošljavanja podobnih ljudi".
Isti scenario se inače ponavlja gotovo tokom svake predizborne kampanje na Kosovu, kada Srpska lista obećava radna mesta, stanove ili druge beneficije iz budžeta Srbije.
Milija Biševac, lider Srpskog narodnog pokreta je takođe kritikovao odluku o produženju roka za izbor radnika u srpskim zdravstvenim institucijama, navodeći da se radna mesta čuvaju kao "ulog za ucenu građana na predstojećim izborima", te da na kraju posao dobiju rođaci ili "lojalisti" Srpske liste.
Reagovao je i Kosovski savez Gorana Marinkovića uz ocenu da se radi o "zloupotrebi naroda".
Eugen Cakoli iz nevladinog Kosovskog demokratskog instituta ranije je za RSE rekao da "nezakonite aktivnosti institucija Srbije na Kosovu imaju jasne političke implikacije tokom predizborne kampanje". Prema njegovoj oceni, tajming i poruka koja se šalje ostavljaju sumnju da je u pitanju pokušaj "koordinisanog uticaja na birače".
Premijer Kosova na dužnosti Aljbin (Albin) Kurti optužio je u oktobru Srbiju da se meša u lokalne izbore na Kosovu tako što obećava radna mesta i finansijske beneficije.
Pozvao je Evropsku uniju da osudi mešanje Beograda u izbore na Kosovu i da sankcioniše Srbiju zbog toga.
Iz Evropske unije nisu odgovorili konkretno na ove optužbe Kosova ali su naveli da svi građani moraju biti u mogućnosti da ostvare svoje pravo da slobodno glasaju, bez spoljnog mešanja i manipulacija".
Osnovni sud u Banjaluci odbacio je prijedlog Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine (CIK BiH) da se po službenoj dužnosti pokrene postupak za brisanje Milorada Dodika kao ovlaštenog lica za zastupanje Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) iz registra političkih organizacija.
U odgovoru dostavljenom Radiju Slobodna Evropa u četrvrtak, 27. novembra, u banjalučkom Osnovnom sudu ističu da je odluku o tome tročlano sudsko vijeće donijelo tri dana ranije, zaključujući da nemaju zakonski osnov za brisanje Dodika iz evidencije.
"Ni Zakonom o vanparničnom postupku, ni Zakonom o političkim organizacijama, niti bilo kojim drugim zakonom nije određeno da sud koji vodi registar političkih organizacija po službenoj dužnosti pokreće postupak za brisanje lica ovlaštenog za zastupanje političke organizacije iz registra", stoji u odgovoru na upit RSE.
Ova odluka dolazi nakon višesedmičnog dopisivanja Suda BiH i Osnovnog suda u Banjaluci preko Centralne izborne komisije BiH, koja također tvrdi da nije nadležna za provođenje presude.
Sud BiH 16. oktobra poslao je dopis CIK-u u kojem obrazlaže presudu Miloradu Dodiku i traži da je CIK sprovede u potpunosti. U dopisu je navedeno da Dodik ne može obavljati nijednu dužnost u organima koji se finansiraju iz javnih sredstava.
Iako Sud BiH citira zakone i Statut SNSD-a, ne navodi izričito zabranu vođenja stranke, već traži od nadležnih organa da sprovedu zakon.
CIK BiH je u saopštenju 7. novembra naveo da je Osnovni sud u Banjaluci od Izborne komisije zatražio da pojasni raniji podnesak i navede da li se radi o prijedlogu za pokretanje vanparničnog postupka u vezi promjene podataka SNSD-a u registru političkih organizacija.
CIK je taj zahtjev proslijedio Sudu BiH, koji je potom tražio da ih CIK obavijesti da je u ostavljenom roku dostavio traženi prijedlog Osnovnom sudu.
Sud BiH je ponovo istakao da se pravne posljedice presude Miloradu Dodiku provode po sili zakona i da ih može sprovesti Osnovni sud na službenoj dužnosti.
U Centralnoj izbornoj komisiji su potom podsjetili da prema Zakonu o političkim organizacijama nema ovlaštenja da pokreću postupak zabrane rada političke stranke, jer to radi sud sam ili na prijedlog tužilaštva.
Poručili su i da prebacivanje obaveza između pravosudnih institucija preko CIK-a narušava povjerenje javnosti i da će o svemu obavijestiti Visoko sudsko i tužiteljsko vijeće BiH.
CIK je ranije oduzeo Dodiku mandat predsjednika Republike Srpske, ali je on ostao na čelu SNSD-a.
Prijevremeni izbori za predsjednika RS održani su 23. novembra, a Dodik je, u ime stranke, potpisao kandidaturu Siniše Karana za tu funkciju koji je, po do sada objavljenim preliminarnim rezultatima, pobjednik izbora.
Centralna izborna komisija BiH odbila je 23. oktobra zahtjev da se poništi kandidatura SNSD-a za prijevremene izbore u RS.
Specijalno tužilaštvo Kosova saopštilo je četvrtak da je podiglo optužnicu protiv jedne osobe za koju se sumnja da je počinila krivično delo "ratni zločin protiv civilnog stanovništva" u opštini Istok.
Prema optužnici, tokom rata na Kosovu u selu Crnice i okolnim selima u opštini Istok, on je zajedno s drugim pripadnicima srpskih snaga, "počinio ubistvo, pljačku i uništavanje imovine albanskih civila".
T.P., srpske nacionalnosti, uhapšen je 12. septembra 2024. godine.
On je optužen da je učestvovao u ubistvu pet članova jedne porodice u aprilu 1999. godine.
"Žrtve K.R., Z.R., R.R., I.R. i Š.R., pod pretnjom oružja, bile su primorane da napuste svoj dom i presele se u drugu kuću, gde su kasnije ubijene. Prema optužnici, kuća je, zajedno sa telima žrtava, spaljena", navodi se u saopštenju Tužilaštva.
Pored ubistva, T.P. je optužen za krađu pokretne imovine, a zatim paljenje kuća u selima ove opštine.
Specijalno tužilaštvo je nedavno podnelo nekoliko optužnica za zločine počinjene tokom rata 1998-99. godine. U avgustu je podnelo optužnicu u odsustvu protiv 21 osumnjičenog za prisilno proterivanje više od 800.000 albanskih civila sa Kosova tokom rata.
Od kraja rata, desetine ljudi su osuđene za ratne zločine pred lokalnim i međunarodnim institucijama.
Od 2000. do 2008. godine, ratne zločine na Kosovu istraživala je Misija Ujedinjenih nacija na Kosovu (UNMIK), a od 2008. godine Misija Evropske unije za vladavinu prava (EULEKS).
EULEKS je 2018. godine predao slučajeve kosovskom tužilaštvu i lokalnim sudovima.
Tokom rata na Kosovu 1998-1999. godine, ubijeno je više od 13.000 civila, dok su hiljade nestale.
Skoro 1.600 ljudi se i dalje vodi kao nestalo, većina njih su Albanci.
Mađarska kompanija MOL mogla bi da kupi udeo u Naftnoj industriji Srbije (NIS) i razgovori o toj mogućnosti su u toku, rekao je u 27. novembra Gergelj Guljaš, šef kabineta premijera Mađarske Viktora Orbana, prenosi agencija Rojters (Reuters).
Guljaš je izjavio da bi, ukoliko se postigne dogovor, transakcija bila "normalna tržišna operacija", ali je naglasio da su razgovori u ranoj fazi.
"Možda postoji mogućnost za normalnu tržišnu transakciju, ali ovi razgovori su trenutno u toku. Dozvolite mi da ponovo kažem, u interesu je NIS-a da rusko vlasništvo prestane", rekao je Guljaš.
Do ove izjave dolazi u danu sastanka mađarskog premijera Viktora Orbana i predsednika Srbije Aleksandra Vučića u Subotici, na severu Srbije i dan pošto je ministar spoljnih poslova Mađarske Peter Sijarto nakon sastanka sa ministarkom rudarstva i energetike Srbije najavio podršku Mađarske Srbiji u vidu povećanog izvoza nafte i naftnih derivata u Srbiju.
Orban je uoči posete Srbiji naveo u objavi na Fejsbuku (Facebook) da će "Mađarska učiniti sve da pomogne snabdevanju Srbije gorivom", ne navodeći detalje.
Primena sankcija Sjedinjenih Američkih Država (SAD) prema NIS-u, zbog većinskog ruskog vlasništva, počela je, nakon višemesečnog odlaganja, 9. oktobra.
NIS je 19. novembra saopštio da je kompanija tražila od Sjedinjenih Država novu licencu za rad dok traju pregovori između akcionara i zainteresovanih strana o promeni vlasničke strukture.
Vučić je u Subotici, gde se sastaje sa Orbanom, izjavio da se i dalje očekuje konačna odluka Kancelarije za kontrolu strane imovine (OFAK) Ministarstva finansija SAD o radu Naftne industrije Srbije i da će sa Orbanom razgovarati o osiguravanje energetske bezbednosti Srbije.
Kompanija se već suočila sa nedostatkom sirove nafte za preradu zbog čega je NIS-ova Rafinerija u Pančevu, nadomak Beograda, počela pripreme za obustavu rada. To bi, prema najavama zvaničnika, za posledicu moglo imati nestašice i neminovno povećanje cene goriva.
Vučić je 25. novembra izjavio da će Beograd dati ruskim vlasnicima NIS-a rok od 50 dana da prodaju svoj udeo u NIS-u ili će Vlada Srbije preuzeti poslovanje i ponuditi otkup ruskog udela "po najvišoj mogućoj ceni".
Cilj sankcija SAD usmerenih na ruski energetski sektor, pod kojima se našla najveća naftna kompanija u Srbiji je da onemogući Rusiji da dalje finansira invaziju Ukrajine. Za stav da se ne pridruže sankcijama Zapada protiv Rusije, vlasti u Beogradu koristile su kao argument, između ostalog, i zavisnost Srbije od ruskih energenata.
Vršilac dužnosti premijera Kosova Aljbin (Albin) Kurti izjavio je da će prva municija iz fabrike koja će biti izgrađena u Đakovici, biti proizvedena krajem 2026. godine.
Vlada Kosova u tehničkom mandatu je u petak odobrila zahtev za eksproprijaciju zemljišta bivšeg poljoprivrednog kombinata Ereniku kod Đakovice, radi izgradnje industrijske zone gde će biti podignuta fabrika municije.
"Time otvaramo put na terenu za izgradnju fabrike municije, prve takve vrste na Kosovu, koja će služiti našoj vojsci, povećati našu bezbednost i dodatno unaprediti naše odbrambene kapacitete", rekao je Kurti na početku sednice Vlade.
U novembru prošle godine, Vlada je najavila pokretanje procesa otvaranja fabrike za proizvodnju municije i laboratorije za dizajniranje dronova.
Potom je u decembru 2024. Vlada Kosova potpisala sporazum sa turskim proizvođačem industrije "Makine ve Kimya Endüstrisi" o osnivanju fabrike municije na Kosovu.
"Izgradnja ove fabrike, za koju imamo potpisan ugovor sa turskim proizvođačem, biće završena tokom naredne godine. Prva municija iz ove fabrike biće proizvedena krajem 2026. godine. Pored fabrike municije, ova industrijska zona će služiti i drugim investitorima sa kojima smo u kontaktu, i proizvodićemo različite vrste vojnih proizvoda, vojne i civilne dronove 'Made in Kosovo'", rekao je Kurti.
On je naveo da su Kosovske bezbednosne snage, koje danas obeležavaju svoj dan, opremljene modernom opremom. U periodu od četiri godine, uloženo je više od 430 miliona evra u nabavku naoružanja za KBS, rekao je Kurti.
Poslednjih godina, Kosovo je povećalo budžet za odbranu i nedavno je dobilo dronove, oklopna vozila i drugu opremu kupljenu od različitih američkih proizvođača.
KBS je trenutno u procesu transformacije u vojsku. Do završetka ovog procesa, 2028. godine, očekuje se da ove snage imaju preko 7.500 aktivnih pripadnika i rezervista, u odnosu na nešto više od 4.000 koliko ih ima trenutno.
Centralna izborna komisija Kosova (CIK) potvrdila je rezultate drugog kruga lokalnih izbora održanih u 18 opština 9. novembra, čime je otvoren put da novi gradonačelnici preuzmu dužnost u svih 38 opština na Kosovu.
U prvom krugu, koji je održan 12. oktobra, građani su izabrali gradonačelnike u 20 opština.
Članovi CIK-a iz Pokreta Samoopredeljenje na sednici bili su protiv potvrđivanje rezultata za gradonačelnika Klokota, opštine sa srpskom većinom na jugu Kosova u kojoj je pobedila Srpska lista.
Samoopredeljenje je i ranije osporavalo rezultate izbora u opštinama sa srpskom većinom u kojima je pobedila Srpska lista a bili su i protiv sertifikacije ove najveće partije Srba na Kosovu koja ima podršku Beograda, da uopšte učestvuje na izborima.
Na osnovu dva kruga glasanja, Pokret Samoopredeljenje i Demokratski savez Kosova osvojili su vlast u po sedam opština, Demokratska partija Kosova u šest, Alijansa za budućnost Kosova u pet, a Srpska lista u deset opština.
Pokret Samoopredeljenje, čiji je lider Aljbin Kurti, u naredne četiri godine će voditi Južnu Mitrovicu, Kosovo Polje, Gnjilane, Obilić, Kamenicu, Podujevo i Štimlje.
Demokratski savez Kosova će biti na čelu opštine Priština, Peć, Dragaš, Vitina, Junik, Istok i Lipljan; Demokratska partija Kosova će voditi Prizrene, Vučitrn, Kačanik, Srbicu, Uroševac i Elez Han; Alijansa za budućnost Kosova će vlast držati u Đakovici, Suvoj Reci, Klini, Orahovcu i Dečanima, a Srpska lista u svih deset opština sa srpskom većinom na Kosovu – Leposaviću, Novom Brdu, Štrpcu, Zubinom Potoku, Zvečanu, Gračanici, Ranilugu, Partešu, Severnoj Mitrovici i Klokotu.
Nakon potvrđivanja konačnih rezultata, Srpska lista se i zvanično vraća u četiri opštine na severu Kosova, gde su na čelu bili albanski gradonačelnici jer je ova stranka napustila institucije novembra 2022. što je uzrokovalo brojne tenzije.
Turska stranka, KDTP, na vlasti će biti u opštini Mamuša.
Socijaldemokratska inicijativa je pak pobedila u Mališevu, dok je inicijativa Ramiza Ladrovcija pobedila u Glogovcu.
Izlaznost u prvom krugu lokalnih izbora bila je preko 40 odsto, dok je u drugom krugu bila preko 32 odsto.
Dva kruga glasanja održana su bez većih incidenata.
Više državno tužilaštvo u Podgorici odredilo je nakon saslušanja Danku Saviću (61) iz Danilovgrada zadržavanje do 72 sata zbog sumnje da je učestvovao u oružanoj stranoj formaciji Rusije u ratu protiv Ukrajine.
Savić je uhapšen 27. novembra a, kako je saopštila policija, sumnja se da je učestvovao u ratu protiv Ukrajine, od početka 2023. do početka 2025. godine.
Na njegovom računu pronađeno je milion i po eura.
"Materijalni dokazi ukazuju na sumnju da je D.S. protivno zakonu i pravilima međunarodnog prava, učestvovao u stranoj oružanoj formaciji Ruske federacije, u Lugansku, u ratu koji Rusija vodi protiv Ukrajine (od februara 2022.) na ukrajinskoj teritoriji te da je na osnovu toga pribavljao i posjedovao ogromna novčana sredstva, od čega je 1.500.000 eura bilo na tekućem računu", kazali su iz policije.
U okviru operacije "Lugansk", nazvanoj po istoimenoj ukrajinskoj oblasti pod okupacijom Rusije, policija je pretresla još 11 osoba kod kojih je pronađeno 24 komada vatrenog oružja, preko hiljadu metaka, hladno oružje, obilježja stranih formacija sa inostranim dokumentima...
Savić već hapšenSavić je ranije uhapšen u junu ove godine zbog nedozvoljenog držanja oružja.
Prema podacima Radija Slobodna Evropa, Savić je državljanin Bosne i Hercegovine sa prebivalištem u Danilovgradu.
Bivši je pripadnik Vojske Jugoslavije, a deklarisao se kao "kozački vojni zapovjednik" u Balkanskoj kozačkoj vojsci, koja navodno djeluje kao ogranak Centralne kozačke vojske Rusije, bliske predsjedniku Vladimiru Putinu.
Nakon njegovog hapšenja, policija navodi da je realizovana višemjesečna operacija "Lugansk" usmjerena na dokazivanje učešća lica u stranim oružanim formacijama.
"Pretresom stambenih i drugih prostorija koje koristi Savić, policija je pronašla i oduzela: vojne uniforme, pancire, šlemove, uniforme Kozačkog bratstva, uređaje za komunikaciju, uvjerenja o državljanstvima, inostrane pasoše i knjižicu za učešće na frontu", navodi policija.
Još jedno hapšenje, oružje i oprema kod 11 osobaPolicija je privela i D.B. (74) iz Danilovgrada zbog nedozvoljenog držanja oružja, kod kojeg je pronađena lovačka puška i 18 komada municije.
Kod ostalih lica pronađeni su različiti tipovi oružja, municija, uniforme, zastave, komunikaciona oprema i drugi predmeti.
Pretresena je i jedna advokatska kancelarija, dok se za jednim licem traga, navodi policija.
"U cilju sprovođenja daljih dokaznih radnji za izvršenje krivičnog djela učestvovanje u stranim oružanim formacijama, spisi predmeta i predmeti će biti dostavljeni Višem državnom tužilaštvu u Podgorici."
Policija je sprovela akciju u koordinaciji sa Višim tužilaštvom u Podgorici i službenicima Obavještajno – bezbjednosnog direktorata Ministarstva odbrane.
U saopštenju navode da je crnogorska policija odlučna da se suprotstavi "savremenim visokorangiranim bezbjednosnim prijetnjama otkrivanjem malignog i hibridnog djelovanja, koje dolazi iznutra i inostranstva.
Transparency International u Bosni i Hercegovini (TI BiH) zatražio je u četvrtak, 27. novembra, od Centralne izborne komisije (CIK) BiH da ispita sumnje o izbornim prevarama na prijevremenim izborima za predsjednika Republike Srpske
TI BiH tvrdi da podaci podaci s brojnih biračkih mjesta dovode u pitanje integritet čitavog izbornog procesa, jer "postoji oko 40 biračkih mjesta čiji rezultati izazivaju posebnu sumnju, ukupno praveći razliku veću od 8.500 glasova".
To je, naglašavaju, dovoljno da utiče na konačan ishod izbora.
Na prijevremenim izborima za predsjednika RS, održanim 23. novembra, nakon što je Miloradu Dodiku zbog pravosnažne presude oduzet mandat, pobijedio je kandidat Dodikovog Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), entitetski ministar visokog obrazovanja Siniša Karan, sa razlikom od oko dva posto u odnosu na kandidata opozicije Branka Blanuše.
Ukupna razlika u glasovima je nešto više od 8.000 u korist Karana.
Transparency BiH navodi da se biračka mjesta sa spornim rezultatima glasanja uglavnom nalaze u Doboju, Laktašima i Zvorniku i prijavila su neuobičajeno visoku izlaznost u odnosu na prosjek, u pojedinim slučajevima i preko 80 ili čak 90 posto.
"Na većini spornih lokacija kandidat vladajuće koalicije osvojio je više od 80 posto, a pojedinim i preko 97 posto. Posebno se izdvajaju biračka mjesta Doboj – Opsine, gdje je izlaznost premašila 90 posto, te Doboj – Majevac sa 80 posto – u oba slučaja kandidat opozicije dobio je samo pet glasova", naveli su u TI BiH.
Transparency naglašava da je na devet od 40 spornih biračkih mjesta zabilježena takva izlaznost da bi, prema matematici, u prosjeku jedan glasač morao glasati svakog minuta tokom cijelog dana.
"U to je teško povjerovati", navode iz organizacije, zbog čega su od CIK-a zatražili zvanične podatke o izlaznosti u 11 i 15 sati na tim mjestima.
Upravo su ti intervalni podaci, podsjećaju u TI BIH, bili ključni dokazi za poništavanje lokalnih izbora u Doboju 2020. godine.
"U tadašnjoj odluci CIK-a BiH navedeno je da je prijavljena izlaznost u pojedinim intervalima bila toliko da je 'svakih 50 sekundi glasao jedan birač', a kasnije je grafološko vještačenje pokazalo da je 10 do 20 posto potpisa bilo krivotvoreno. Sudski postupci koji su uslijedili potvrdili su masovnu krađu glasova birača u dijasporima i glasova preminulih osoba koje nisu bile izbrisane iz dokaza", istakli su u Transparency-ju u BiH.
Iz ove organizacije podsjećaju da su sudovi u BiH prethodnih godina pravosnažno utvrdili rasprostranjenu pojavu krađeg identiteta i dopisivanja glasova birača koji nisu izašli na izbore – uključujući i glasove preminulih i građana u inostranstvu.
Slične nepravilnosti, kažu, evidentirane su i tokom samog izbornog dana, o čemu su pojedini birači javno svjedočili.
I u Srpskoj demokratskoj stranci (SDS), čiji je Blanuša kandidat, te drugim opozicim partijama koje su ga podržale, tvrde da je Blanuša "oštećen" za najmanje 15.000 glasova i najavljuju žalbu, tražeći ponavljanje izbora u Doboju, Laktašima i Zvorniku zbog, kako navode, pritisaka na birače, falsifikovanja potpisa i nelogičnih razlika u rezultatima.
TI BiH poručuje da bi CIK, s obzirom na ranije iskustvo i obim prijavljenih nepravilnosti, morao hitno reagovati kako bi se zaštitio kredibilitet izbornog procesa.
Ministar odbrane Bosne i Hercegovine Zukan Helez rekao je da su u toku razgovori o sudjelovanju Oružanih snaga BiH u mirovnoj misiji u Pojasu Gaze.
"Želim da podijelim jednu vijest koju dosad nismo iznosili u javnosti, a to je da razgovaramo, dogovaramo i mislim da će to biti uspješno da naše mirovne snage sudjeluju u mirovnoj misiji u Gazi koje će predvoditi Sjedinjene Američke Države", rekao je Helez 26. novembra.
Više detalja zasad nije poznato.
Informacije o mogućem sudjelovanju BiH u mirovnom planu američkog predsjednika stižu nakon što je Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija 17. novembra odobrilo rezoluciju koju je sastavio SAD, a koja podržava plan predsjednika Donalda Trumpa za okončanje rata u Pojasu Gaze.
Rezolucija također odobrava međunarodne stabilizacijske snage u palestinskoj enklavi.
Izrael i palestinska grupa Hamas, koju su SAD i druge sile označile kao terorističku, prošlog su mjeseca pristali na prvu fazu Trumpovog plana od 20 tačaka za Gazu, prekid vatre u njihovom dvogodišnjem ratu i sporazum o oslobađanju talaca.
Međutim, rezolucija UN-a smatra se ključnom za legitimizaciju privremenog upravnog tijela i za ponudu garancija zemljama koje razmatraju slanje trupa u Gazu.
U tekstu rezolucije se navodi da države članice mogu sudjelovati u Mirovnom odboru kojim predsjedava Trump, zamišljenom kao prelazni organ koji bi nadgledao obnovu i ekonomski oporavak Gaze.
Također ovlašćuje međunarodne stabilizacijske snage, koje bi osigurale proces demilitarizacije Gaze, uključujući uništavanje oružja i vojne infrastrukture.
Rezolucija je dio druge faze mirovnog plana administracije Donalda Trumpa za Gazu, nakon što je prije mjesec postignut dogovor o prvoj fazi, odnosno prekidu vatre i razmjeni talaca između Izraela i Hamasa.
Druga faza predviđa uspostavu prelazne uprave (Odbora za mir), kraj vlasti Hamasa u Gazi i potpunu demilitarizaciju enklave, što Hamas zasad nije prihvatio.
Međunarodne sigurnosne snage (ISF) bile bi raspoređene uz dogovor s Izraelom i Egiptom, a SAD razgovara s više država o učešću u misiji, bez slanja američkih vojnika. Države koje su se dosad pominjale su Indonezija, Ujedinjeni Arapski Emirati, Egipat, Katar, Turska i Azerbejdžan.
Rezolucija također predviđa financijsku podršku obnovi Gaze putem Svjetske banke i posebnog fonda.
Oružane snage BiH su i ranije sudjelovale u mirovnim misijama u svijetu, a trenutno su tri pripadnika u Centralnoafričkoj Republici.
Sjedinjene Američke Države će odmah obustaviti obradu zahteva za imigraciju u vezi s Avganistanom pošto je avganistanski državljanin u sredu pucao i teško ranio dva pripadnika Nacionalne garde nedaleko od Bele kuće u Vašingtonu.
Osumnjičenog, koji je ranjen u razmeni vatre pre hapšenja, identifikovalo je Ministarstvo za unutrašnju bezbednost kao avganistanskog državljanina Rahmanulaha Lakanvala.
Tramp, koji se u vreme napada nalazio u svojoj rezidenciji na Floridi, na društvenim mrežama je objavio snimljenu video izjavu u kojoj je pucnjavu nazvao "činom zla, činom mržnje i činom terora".
On je naveo da je osumnjičeni stigao u SAD u septembru 2021. godine jednim od "onih zloglasnih letova", što se odnosi na evakuaciju Avganistanaca pošto su talibani povratili kontrolu nad tom zemljom posle povlačenja SAD.
Tramp je dodao da će njegova administracija "ponovo ispitati" sve Avganistance koji su došli u SAD tokom mandata Džoa Bajdena (Joe Biden).
Američka agencija za državljanstvo i imigraciju potom je na X potvrdila da se "s trenutnim dejstvom, obrada svih imigracionih zahteva koji se odnose na avganistanske državljane obustavlja na neodređeno vreme, dok se ne izvrši dodatna revizija protokola za bezbednost i provere".
"Zaštita i sigurnost naše domovine i američkog naroda ostaju naš jedini fokus i misija", dodala je ta agencija.
Nekoliko američkih medija je izvestilo da je Lakanval služio u avganistanskoj vojsci deceniju, podržavajući američke specijalne snage u ratom razorenoj zemlji tokom tog vremena.
Očekuje se da će napad, koji se dogodio blizu metro stanice nekoliko blokova od Bele kuće, takođe ponovo staviti u fokus Trampov kontroverzni potez da rasporedi Nacionalnu gardu u nekoliko velikih američkih gradova u proklamovanom cilju da se smanji stopa kriminala širom zemlje.
Kao odgovor na pucnjavu, ministar odbrane Pit Hegset (Pete Hegseth) je rekao da će 500 vojnika Nacionalne garde biti dodato na više od 2.000 pripadnika te Garde koji su već stacionirani u glavnom gradu.
Potpredsednik SAD Džej Di Vens (J. D. Vance), koji je u sredu bio u Kentakiju, naveo je na X da je pucnjava dokazala da je imigraciona politika Trampove administracije bila opravdana.
"Moramo udvostručiti napore da deportujemo ljude koji nemaju pravo da budu u našoj zemlji", rekao je on.
Gradonačelnica Vašingtona Mjuriel Bauzer, koja se otvoreno sukobila sa predsedničkom administracijom oko raspoređivanja Nacionalne garde u prestonici, opisala je napad kao "užasan i beskrupulozan" i dodala da je "osumnjičeni u pritvoru zbog ove ciljane pucnjave i da će biti krivično gonjen u punoj meri zakona".
Dotle istražitelji, predvođeni zajedničkom operativnom grupom Federalnog istražnog biroa (FBI) za borbu protiv terorizma, traže razloge koji su naveli avganistanskog imigranta da puca na dva vojnika Nacionalne garde.
Izvršni pomoćnik načelnika Vašingtonske metropolitanske policijske uprave Džef Kerol (Jeff Carroll) rekao je da su dva vojnika Garde bila napadnuta iz "zasede" i da je napadač izgleda delovao sam.
Dva vojnika, pripadnici Nacionalne garde Zapadne Virdžinije, bili su u "patroli visoke vidljivosti" ispred ulaza u stanicu metroa kada je osumnjičeni "došao iza ugla", izvukao oružje i odmah pucao na njih dvojicu, rekao je Kerol.
Posle razmene vatre, drugi pripadnici Nacionalne garde savladali su osumnjičenog, rekao je on.
Izvor: Reuters