Na Današnji Dan - 14. Januar
Pogledajte događaje koji su se desili na današnji dan, 14. januara! Šta se sve nekada dešavalo četrnaestog januara, šta je posebno ovog datuma, koje su poznate ličnosti rođene a koje umrle ovog datuma?
Osmeh na lice:
■ - Danas je prvi dan Nove godine prema Julijanskom kalendaru, kojeg se pridržavaju Srpska, Ruska, Gruzinska crkva i nekoliko malih pravoslavnih crkava, četiri stare patrijaršije (Vaseljenska, Jerusalimska, Antiohijska i Aleksandrijska) i svi svetogorski manastiri. Posle Drugog svetskog rata, kod nas je pod komunističkim režimom Josipa Broza proslava Pravoslavne nove godine (ili Srpske nove godine, kako se u narodu češće kaže) dugo bila praktično zabranjena i proslavljana je samo krišom. Kafane su obično zatvarane 13. januara u 23.00 časa, katkad i uz intervenciju milicije, a prvi put posle rata Srpska nova godina javno je proslavljana 1992.
■ - Danas je Sveti Vasilije Veliki. Sveti Vasilije, arhieiskop kesarijski, rođen je u vreme cara Konstantina. Još dok je bio nekršten, školovao se u Atini i bio je vrlo obrazovan jer je petnaest godina učio filozofiju, retoriku, astrologiju i ostale nauke toga vremena. Školski drugovi bili su mu Grigorije Bogoslov i Julijan - kasnije car odstupnik. U zrelim godinama krstio se na reci Jordanu zajedno sa svojim bivšim učiteljem Evulom. Postavši čvrst pobornik pravoslavlja, luča moralne čistote i verske revnosti, ovaj umni bogoslov s pravom se naziva Veliki. Živeo je samo pedeset godina, ali je bio čvrsti stub Crkve i njen revnosni strojitelj. Deset godina je služio kao episkop Kesarije kapadokijske, a nazivan je i pčelom crkve Hristove. Sačuvana su mnogobrojna dela ovog oca Crkve, bogoslovska, kanonska, apologetska, kao i služba nazvana po njegovom imenu. Ta služba služi se deset puta u godini, i to uoči Božića, 14. januara (1. januara po starom kalendaru), uoči Bogojavljenja, u sve nedelje Časnog posta, osim Cvetne, na Veliki četvrtak i na Veliku subotu. Sveti Vasilije mirno se upokojio i preselio u carstvo Hristovo 14. januara (1. januara po starom kalendaru) 379. godine.
■ 1301. - Smrću Andrije III okončana je vladavina Arpadovaca nad Ugarskom.
■ 1504. - Papa Lav X je izdao papsku bulu protiv ropstva.
■ 1504. - Španija je anektirala Kubu.
■ 1539. - Španija osvojila Kubu.
■ 1690. - Izumljen klarinet u Nirnbergu.
■ 1724. - Španski kralj Filip V abdicirao sa prestola.
■ 1742. - Umro je engleski astronom i geofizičar Edmund Halej, direktor Griničke opservatorije i kraljevski astronom, po kojem je dobila naziv Halejeva kometa. Prvi je utvrdio da su komete uočene 1682, 1601. i 1551. zapravo isto telo koje se periodično pojavljuje. Izradio je prvi katalog sjajnih zvezda južnog neba i prvu meteorološku kartu.
■ 1742. - Umro je engleski astronom Edmond Hejli. Po njemu čuvena kometa nosi ime - Hejlijeva kometa, jer ju je on prvi otkrio.
■ 1784. - SAD su ratifikovale mirovni ugovor s Velikom Britanijom, čime je i formalno okončan Američki rat za nezavisnost.
■ 1809. - Velika Britanija i Španija sklopile savez protiv francuskog cara Napoleona I.
■ 1814. - Danski kralj Frederik VI je prema Kilskom sporazumu prepustio Norvešku Švedskoj u zamenu za povraćaj Pomeranije.
■ 1826. - U Pešti osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. Književno i kulturno društvo odigralo ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini, ubrzo po osnivanju počelo da izdaje 'Letopis Matice srpske', najstariji srpski književni časopis. 1864. Matica preseljena u Novi Sad.
■ 1840. - U kneževini Srbiji za školsku slavu proglašen Savindan, praznik u spomen na srpskog prosvetitelja i zaštitnika školstva, Svetog Savu. Prva proslava Svetog Save održana 1812. u Zemunu, a himna Svetom Savi prvi put izvedena 1839. u Segedinu.
■ 1842. - U Irigu je srpski pisac i iguman manastira Krušedol Dimitrije Krestić otvorio prvu srpsku čitaonicu s bibliotekom, koju je i osnovao. Čitaonica je čitav vek primala svu važniju srpsku i jugoslovensku štampu i strane časopise, ali su tu dragocenu zbirku 1944. u Drugom svetskom ratu uništile ustaše miniranjem zgrade biblioteke.
■ 1850. - Rođen je francuski pisac Luj Mari Žilijen Vio, poznat kao Pjer Loti, koji je zbog napisa o okrutnostima kolonijalnih trupa u Indokini otpušten iz vojne službe. Kao pomorski oficir mnogo je putovao i dela mu obiluju opisima egzotičnih predela. O boravku u Crnoj Gori napisao je putopis 'Putovanje četiri oficira internacionalnog eskadrona po Crnoj Gori' i pripovetku 'Paskvala Ivanović'. Kao veliki turkofil, u Prvom balkanskom ratu izražavao je simpatije za Otomansko carstvo, ali je posle bugarskog prepada na srpsku vojsku u Drugom balkanskom ratu i kasnije, u Prvom svetskom ratu, pohvalno i s neskrivenim divljenjem pisao o Srbima. Ostala dela: 'U haremu', 'Lotijeva ženidba', 'Mornar', 'Islandski ribar', 'Gospođa hrizantema', 'Roman jednog spahije'.
■ 1858. - Napoleon III izbegao pokušaj atentata.
■ 1867. - U okviru balkanskih nacionalno-oslobodilačkih saveza protiv Otomanskog carstva, Vlada Srbije u Bukureštu s bugarskim revolucionarnim komitetom sklopila sporazum o stvaranju zajedničke države koja bi se zvala Bugaro-Srbija ili Srbo-Bugarska, a za vladara bio predviđen srpski knez Mihailo Obrenović.
■ 1871. - Izdajom u Podosoju uhvaćen hrvatski hajduk Andrijica Šimić.
■ 1875. - Rođen je Albert Švajcer, nemačko-francuski lekar, filozof i teolog, književnik, muzički istoričar i muzičar. Dela su mu: 'Kultura i etika', 'Između vode i prašume', 'Autobiografija', 'Afričke priče' i dr. Dobio je Nobelovu nagradu za mir 1952. godine, a umro je 1965. godine.
■ 1890. - Rođen je srpski slikar Petar Dobrović, majstor intenzivnog kolorita i jasnog ekspresivnog crteža. Slike ovog umetnika s naglašenom ulogom svetlosti i podvučenim odnosom prema elementarnom volumenu svedoče o snažnom temperamentu i impulsivnom doživljaju realnosti. Slikarstvo je studirao u Budimpešti, a u rodnom Pečuju je 1918. učestvovao u vojnoj pobuni, posle koje je uhapšen, ali je pobegao iz zatvora. Mađarske vlasti su ga u odustvu osudile na smrt. Bio je predsednik Baranjsko-srpsko-mađarske republike 1921. Potom je živeo u Parizu, a zatim je u Beogradu bio profesor na Akademiji likovnih umetnosti.
■ 1892. - Rođen je srpski klasični filolog Miloš Đurić, član Srpske akademije nauka i umetnosti, predsednik Srpske književne zadruge i urednik časopisa 'Živa antika', jedan od najvećih svetskih helenista XX veka. Objavio je više od 200 radova iz klasične književnosti i filozofije. Umnogome je izgradio srpsku terminologiju za odgovarajuće grčke mitološke i filozofske pojmove.
■ 1897. - Rođen je srpski istoričar Vasa Čubrilović, najmlađi učesnik atentata na austrugarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda 1914. u Sarajevu, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Kao đak je pristupio nacionalno-revolucionarnoj organizaciji 'Mlada Bosna', a zbog učešća u Sarajevskom atentatu osuđen je na 16 godina robije i do sloma Austro-Ugarske u Prvom svetskom ratu bio je u zatvoru. U Drugom svetskom ratu je zatvoren u logor na Banjici. Studirao je filozofiju na Beogradskom univerzitetu, gde je doktorirao 1927. U periodu između dva svetska rata pripadao je progresivnom krilu Zemljoradničke stranke, a posle oslobođenja zemlje, bio je direktor Balkanološkog instituta i ministar u vladi Jugoslavije.
■ 1897. - Na najviši vrh Južne Amerike Aconcagua, prvi se popeo Švajcarac Matthias Zurbrigen.
■ 1897. - Završeno šesto službeno Svetsko prvenstvo u šahu 1896/97. između Steinitza i Laskera, pobedom Laskera.
■ 1898. - Umro je engleski pisac i matematičar Luis Kerol, autor fantastičnih bajki 'Alisa u zemlji čuda' i 'Alisa s onu stranu ogledala'.
■ 1900. - U Rimu održana premijera Pučinijeve opere Toska.
■ 1907. - Zemljotres razorio grad Kingston na Jamajci i usmrtio oko 1.000 ljudi.
■ 1912. - Rođen je srpski pisac Milorad Panić-Surep, čiju poeziju odlikuje snažan lirski naboj, muzikalnost i kompoziciona koherentnost. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i između dva svetska rata bio je novinar, a u Narodnooslobodilačku borbu stupio je 1941. Posle Drugog svetskog rata; bio je i direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije, Narodne biblioteke i Muzeja revolucije Jugoslavije. Dela su mu: zbirke pesama 'Vetar zviždi', 'Prosto', 'Ti dolaziš', 'Ada', 'Žito', 'Svetlost zemaljska', 'Jasika', 'Od sene i opomene', poema 'Mesec i pruće', letopis 'Kad su živi zavideli mrtvima', studija 'Filip Višnjić - pesnik bune'.
■ 1922. - Umro je srpski general lužičkosrpskog porekla Pavle Jurišić Šturm, jedan od najistaknutijih srpskih oficira u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu, veoma zaslužan za blistave pobede srpske vojske nad austrougarskom armijom u Cerskoj i Kolubarskoj bici. U srpsku vojsku je primljen 1876. kao dobrovoljac sa činom poručnika i već u srpsko-turskom ratu 1876-1877. istakao se kao komandant Šabačkog i Posavsko-tamnavskog bataljona. U srpsko-turskom ratu 1877-1878. veoma je uspešno komandovao Prvim dobrovoljačkim pukom, potom Krajinskim kombinovanim pukom u borbama kod Bele Palanke i Pirota. U srpsko-bugarskom ratu 1885. komandovao je Šestim pukom Drinske divizije, u Prvom balkanskom ratu 1912-1913. Drinskom, a u Drugom balkanskom ratu 1913. Dunavskom divizijom.
■ 1925. - Rođen je japanski pisac Kimitake Hiraoka, poznat kao Jukio Mišima, koji je izvrsno opisao mladu generaciju Japanaca posle Drugog svetskog rata, njenu neizvesnu sadašnjicu i slabe veze s nacionalnom prošlošću i tradicijama. Služio se psihoanalitičkim metodom, objašnjavajući psihička stanja likova. Izvršio je 1970. javno rutualno samoubistvo kao znak protesta protiv pozapadnjačenja Japana. Dela su mu: 'Ispovest maske', 'Šum valova', 'Zlatni paviljon', 'Posle banketa', 'Mornar koji je izneverio more' ...
■ 1926. - Premijera Tijardovićeve Male Florami u Splitu.
■ 1928. - Otvorene su II Zimske olimpijske igre - St. Moritz 1928., prve prave Zimske olimpijske igre koje nisu održane u sklopu Letnjih olimpijskih igara.
■ 1929. - Rođen je srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović, jedan od najznačajnijih evropskih estetičara 20. veka, direktor Narodnog muzeja u Beogradu. Pod njegovim rukovodstvom urađena je nova postavka Narodnog muzeja, otvorena 1966, organizovao je više izuzetno uspešnih izložbi, uključujući izložbu slika Vinsenta van Goga, jednu od najuspešnijih svetskih prezentacija dela holandskog majstora.
■ 1941. - Rođen je slovenački političar i državnik Milan Kučan, predsednik Slovenije u presudnim trenucima raspada SFR Jugoslavije (1991). Slovenija je u njegovo vreme proglasila nezavisnost (25. juna 1991) i postala jedna od najuspešnijih bivših komunističkih zemalja u sprovođenju radikalnih političkih i privrednih reformi. Ponovo je biran za predsednika Slovenije 1994. i 1998.
■ 1943. - U Kazablanki počela konferencija lidera savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu Ruzvelta, Čerčila i De Gola. Na konferenciji koja je završena 26. 1.a zaključeno da sile Osovine moraju bezuslovno kapitulirati i preciziran datum iskrcavanja saveznika u Italiji.
■ 1953. - Narodna skupština Jugoslavije izglasala ustavni zakon kojim je uvedeno društveno vlasništvo i samoupravljanje proizvođača. Umesto vlade i ministarstava uvedena izvršna veća i državni sekretarijati. Prvi predsednik Saveznog izvršnog veća postao Josip Broz Tito.
■ 1955. - Marilyn Monroe se udala za Joea DiMaggia.
■ 1957. - Umro je Hemfri Bogart, jedan od najpopularnijih američkih filmskih glumaca pedesetih godina. Dobitnik Oskara 1951. za film 'Afrička kraljica', legendarnu popularnost stekao je u filmovima 'Kazablanka' i 'Malteški soko'.
■ 1965. - Radivoj Korać je u utakmici protiv švedskog Alvika postigao za OKK 99 poena, čime je postao, a i do danas ostao, rekorder po broju koševa na utakmici Kupa evropskih šampiona.
■ 1969. - Lansiran sovjetski vasionski brod 'Sojuz 4' s kosmonautom Vladimirom Šatalovim, dan kasnije 'Sojuz 5' u kom su bili Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov. Dva broda se potom spojila, kosmonauti Jelisejev i Krunov prešli u 'Sojuz 4'. To je bilo prvo spajanje vasionskih brodova s ljudskom posadom u Zemljinoj orbiti.
■ 1977. - Umro je engleski državnik Robert Entoni Idn- Bio je premijer Velike Britanije od 1955. do 1957. a kao ministar za vezu s Društvom naroda pre Drugog svetskog rata se zalagao za sankcije fašističkoj Italiji zbog napada na Etiopiju. Od 1935. do 1938. bio je šef diplomatije i zastupao je 'politiku nemešanja' u Španski građanski rat. Dao je ostavku kad je premijer Nevil Čembrlen potpisao Minhenski sporazum, kojim je Čehoslovačka prepuštena nacističkoj Nemačkoj. Ministar spoljnih poslova ponovo je bio od 1941. do 1945. i od 1951. do 1955. u vladama Vinstona Čerčila, posle čijeg je povlačenja 1955. postao premijer i šef Konzervativne stranke. Podnio je ostavku u januaru 1957. zbog neuspele britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat u oktobru 1956.
■ 1985. - Martina Navratilova osvojila 100. teniski turnir.
■ 1986. - Vinisio Sereso preuzeo dužnost predsednika Gvatemale kao prvi civilni šef te centralno američke države posle 16 godina.
■ 1988. - Umro je ruski političar Georgij Maksimilijanovič Maljenkov, koji je 1953. na položaju premijera nasledio preminulog Josifa Staljina. U februaru 1955. dao je ostavku i postao jedan od potpredsednika u vladi Nikolaja Bulganjina, a u junu 1957. je smenjen s funkcije u vladi i isključen iz Politbiroa i Centralnog komiteta vladajuće Komunističke partije SSSR pod optužbom da je učestvovao u zaveri za obaranje Nikite Hruščova.
■ 1991. - Umro je srpski filolog Mihailo Stevanović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je više od 600 radova, uključujući monumentalno gramatičko delo 'Savremeni srpskohrvatski jezik'. Uređivao je 'Srpski dijalektološki zbornik, 'Južnoslovenski filolog', 'Naš jezik', 'Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika SANU', 'Rečnik srpskohrvatskog književnog jezika Matice srpske', 'Rečnik jezika Petra Petrovića Njegoša'.
■ 1991. - U Tunisu ubijena tri bliska saradnika Jasera Arafata, među kojima Abu Ijad, jedan od osnivača Palestinske oslobodilačke organizacije.
■ 1996. - Predsednik Gvatemale Alvaro Arsu pozvao, preuzimajući dužnost šefa države, levičarske gerilce da počnu pregovore o okončanju 35-godišnjeg građanskog rata.
■ 2003. - U najvećim demonstracijama u tursko-kiparskoj istoriji desetine hiljada ljudi je u Nikoziji zahtevalo kraj višedecenijske izolacije.
■ 2004. - Italijanska i egipatska policija uhapsile su Ritu Algranati, pripadnicu levičarske terorističke grupe Crvene brigade, koja je učestvovala u otmici i ubistvu bivšeg italijanskog premijera Alda Mora, 1978. godine.
■ 2008. - Umro je Anhel Gonsales jedan od najvećih španskih pesnika i pripadnik generacije književnika poznatih po borbi protiv diktature Fransiska Franka.
■ 2009. - Umro je istaknuti hrvatski vajar Dušan Džamonja.
■ 2009. - Sud u Parizu oslobodio je šest lekara i farmaceuta optužbe za smrt 117 dece koja su 1980-tih tretirana hormonom rasta i potom obolela od Krojcfeld-Jakobsove bolesti.
■ 2010. - Umro je američki pevač i tekstopisac Bobi Čarls autor poznatih hitova 'See You later Alligator' i 'Walking to New Orleans'.
■ 2010. - Jemen je objavio rat protiv Al Kaide.
■ 2011. - Bivši predsednik Tunisa Zin el Abidin ben Ali je pobegao u Saudijsku Arabiju, što se smatra godišnjicom Tuniske revolucije i početkom Arapskog proleća.
■ 2014. - U potapanju broda koji je prelazio reku Nil poginulo je 200 ljudi koji su bežali od oružanih sukoba u Južnom Sudanu. U Južnom Sudanu su se sukobile pristalice predsednika Salve Kira i njegovog bivšeg zamenika Rika Mačara koji je prerastao u sukob etničkih razmera – narod Nueri protiv naroda Dinke.
■ 2016. - Makedonski premijer Nikola Gruevski podneo je ostavku, kako bi bila formirana prelazna vlada sa zadatkom da pripremi vanredne parlamentarne izbore, a kao deo političkog Dogovora iz Pržina koji su podržali Socijaldemokratski savez Makedonije, VMRO DPMNE, Demokratska unija za integraciju (DUI) i Demokratska partija Albanaca (DPA).
Najnovije Vesti - Balkan i Svet
Pogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
■ - Danas je Sveti Vasilije Veliki. Sveti Vasilije, arhieiskop kesarijski, rođen je u vreme cara Konstantina. Još dok je bio nekršten, školovao se u Atini i bio je vrlo obrazovan jer je petnaest godina učio filozofiju, retoriku, astrologiju i ostale nauke toga vremena. Školski drugovi bili su mu Grigorije Bogoslov i Julijan - kasnije car odstupnik. U zrelim godinama krstio se na reci Jordanu zajedno sa svojim bivšim učiteljem Evulom. Postavši čvrst pobornik pravoslavlja, luča moralne čistote i verske revnosti, ovaj umni bogoslov s pravom se naziva Veliki. Živeo je samo pedeset godina, ali je bio čvrsti stub Crkve i njen revnosni strojitelj. Deset godina je služio kao episkop Kesarije kapadokijske, a nazivan je i pčelom crkve Hristove. Sačuvana su mnogobrojna dela ovog oca Crkve, bogoslovska, kanonska, apologetska, kao i služba nazvana po njegovom imenu. Ta služba služi se deset puta u godini, i to uoči Božića, 14. januara (1. januara po starom kalendaru), uoči Bogojavljenja, u sve nedelje Časnog posta, osim Cvetne, na Veliki četvrtak i na Veliku subotu. Sveti Vasilije mirno se upokojio i preselio u carstvo Hristovo 14. januara (1. januara po starom kalendaru) 379. godine.
■ 1301. - Smrću Andrije III okončana je vladavina Arpadovaca nad Ugarskom.
■ 1504. - Papa Lav X je izdao papsku bulu protiv ropstva.
■ 1504. - Španija je anektirala Kubu.
■ 1539. - Španija osvojila Kubu.
■ 1690. - Izumljen klarinet u Nirnbergu.
■ 1724. - Španski kralj Filip V abdicirao sa prestola.
■ 1742. - Umro je engleski astronom i geofizičar Edmund Halej, direktor Griničke opservatorije i kraljevski astronom, po kojem je dobila naziv Halejeva kometa. Prvi je utvrdio da su komete uočene 1682, 1601. i 1551. zapravo isto telo koje se periodično pojavljuje. Izradio je prvi katalog sjajnih zvezda južnog neba i prvu meteorološku kartu.
■ 1742. - Umro je engleski astronom Edmond Hejli. Po njemu čuvena kometa nosi ime - Hejlijeva kometa, jer ju je on prvi otkrio.
■ 1784. - SAD su ratifikovale mirovni ugovor s Velikom Britanijom, čime je i formalno okončan Američki rat za nezavisnost.
■ 1809. - Velika Britanija i Španija sklopile savez protiv francuskog cara Napoleona I.
■ 1814. - Danski kralj Frederik VI je prema Kilskom sporazumu prepustio Norvešku Švedskoj u zamenu za povraćaj Pomeranije.
■ 1826. - U Pešti osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. Književno i kulturno društvo odigralo ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini, ubrzo po osnivanju počelo da izdaje 'Letopis Matice srpske', najstariji srpski književni časopis. 1864. Matica preseljena u Novi Sad.
■ 1840. - U kneževini Srbiji za školsku slavu proglašen Savindan, praznik u spomen na srpskog prosvetitelja i zaštitnika školstva, Svetog Savu. Prva proslava Svetog Save održana 1812. u Zemunu, a himna Svetom Savi prvi put izvedena 1839. u Segedinu.
■ 1842. - U Irigu je srpski pisac i iguman manastira Krušedol Dimitrije Krestić otvorio prvu srpsku čitaonicu s bibliotekom, koju je i osnovao. Čitaonica je čitav vek primala svu važniju srpsku i jugoslovensku štampu i strane časopise, ali su tu dragocenu zbirku 1944. u Drugom svetskom ratu uništile ustaše miniranjem zgrade biblioteke.
■ 1850. - Rođen je francuski pisac Luj Mari Žilijen Vio, poznat kao Pjer Loti, koji je zbog napisa o okrutnostima kolonijalnih trupa u Indokini otpušten iz vojne službe. Kao pomorski oficir mnogo je putovao i dela mu obiluju opisima egzotičnih predela. O boravku u Crnoj Gori napisao je putopis 'Putovanje četiri oficira internacionalnog eskadrona po Crnoj Gori' i pripovetku 'Paskvala Ivanović'. Kao veliki turkofil, u Prvom balkanskom ratu izražavao je simpatije za Otomansko carstvo, ali je posle bugarskog prepada na srpsku vojsku u Drugom balkanskom ratu i kasnije, u Prvom svetskom ratu, pohvalno i s neskrivenim divljenjem pisao o Srbima. Ostala dela: 'U haremu', 'Lotijeva ženidba', 'Mornar', 'Islandski ribar', 'Gospođa hrizantema', 'Roman jednog spahije'.
■ 1858. - Napoleon III izbegao pokušaj atentata.
■ 1867. - U okviru balkanskih nacionalno-oslobodilačkih saveza protiv Otomanskog carstva, Vlada Srbije u Bukureštu s bugarskim revolucionarnim komitetom sklopila sporazum o stvaranju zajedničke države koja bi se zvala Bugaro-Srbija ili Srbo-Bugarska, a za vladara bio predviđen srpski knez Mihailo Obrenović.
■ 1871. - Izdajom u Podosoju uhvaćen hrvatski hajduk Andrijica Šimić.
■ 1875. - Rođen je Albert Švajcer, nemačko-francuski lekar, filozof i teolog, književnik, muzički istoričar i muzičar. Dela su mu: 'Kultura i etika', 'Između vode i prašume', 'Autobiografija', 'Afričke priče' i dr. Dobio je Nobelovu nagradu za mir 1952. godine, a umro je 1965. godine.
■ 1890. - Rođen je srpski slikar Petar Dobrović, majstor intenzivnog kolorita i jasnog ekspresivnog crteža. Slike ovog umetnika s naglašenom ulogom svetlosti i podvučenim odnosom prema elementarnom volumenu svedoče o snažnom temperamentu i impulsivnom doživljaju realnosti. Slikarstvo je studirao u Budimpešti, a u rodnom Pečuju je 1918. učestvovao u vojnoj pobuni, posle koje je uhapšen, ali je pobegao iz zatvora. Mađarske vlasti su ga u odustvu osudile na smrt. Bio je predsednik Baranjsko-srpsko-mađarske republike 1921. Potom je živeo u Parizu, a zatim je u Beogradu bio profesor na Akademiji likovnih umetnosti.
■ 1892. - Rođen je srpski klasični filolog Miloš Đurić, član Srpske akademije nauka i umetnosti, predsednik Srpske književne zadruge i urednik časopisa 'Živa antika', jedan od najvećih svetskih helenista XX veka. Objavio je više od 200 radova iz klasične književnosti i filozofije. Umnogome je izgradio srpsku terminologiju za odgovarajuće grčke mitološke i filozofske pojmove.
■ 1897. - Na najviši vrh Južne Amerike Aconcagua, prvi se popeo Švajcarac Matthias Zurbrigen.
■ 1897. - Završeno šesto službeno Svetsko prvenstvo u šahu 1896/97. između Steinitza i Laskera, pobedom Laskera.
■ 1898. - Umro je engleski pisac i matematičar Luis Kerol, autor fantastičnih bajki 'Alisa u zemlji čuda' i 'Alisa s onu stranu ogledala'.
■ 1900. - U Rimu održana premijera Pučinijeve opere Toska.
■ 1907. - Zemljotres razorio grad Kingston na Jamajci i usmrtio oko 1.000 ljudi.
■ 1912. - Rođen je srpski pisac Milorad Panić-Surep, čiju poeziju odlikuje snažan lirski naboj, muzikalnost i kompoziciona koherentnost. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i između dva svetska rata bio je novinar, a u Narodnooslobodilačku borbu stupio je 1941. Posle Drugog svetskog rata; bio je i direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije, Narodne biblioteke i Muzeja revolucije Jugoslavije. Dela su mu: zbirke pesama 'Vetar zviždi', 'Prosto', 'Ti dolaziš', 'Ada', 'Žito', 'Svetlost zemaljska', 'Jasika', 'Od sene i opomene', poema 'Mesec i pruće', letopis 'Kad su živi zavideli mrtvima', studija 'Filip Višnjić - pesnik bune'.
■ 1922. - Umro je srpski general lužičkosrpskog porekla Pavle Jurišić Šturm, jedan od najistaknutijih srpskih oficira u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu, veoma zaslužan za blistave pobede srpske vojske nad austrougarskom armijom u Cerskoj i Kolubarskoj bici. U srpsku vojsku je primljen 1876. kao dobrovoljac sa činom poručnika i već u srpsko-turskom ratu 1876-1877. istakao se kao komandant Šabačkog i Posavsko-tamnavskog bataljona. U srpsko-turskom ratu 1877-1878. veoma je uspešno komandovao Prvim dobrovoljačkim pukom, potom Krajinskim kombinovanim pukom u borbama kod Bele Palanke i Pirota. U srpsko-bugarskom ratu 1885. komandovao je Šestim pukom Drinske divizije, u Prvom balkanskom ratu 1912-1913. Drinskom, a u Drugom balkanskom ratu 1913. Dunavskom divizijom.
■ 1925. - Rođen je japanski pisac Kimitake Hiraoka, poznat kao Jukio Mišima, koji je izvrsno opisao mladu generaciju Japanaca posle Drugog svetskog rata, njenu neizvesnu sadašnjicu i slabe veze s nacionalnom prošlošću i tradicijama. Služio se psihoanalitičkim metodom, objašnjavajući psihička stanja likova. Izvršio je 1970. javno rutualno samoubistvo kao znak protesta protiv pozapadnjačenja Japana. Dela su mu: 'Ispovest maske', 'Šum valova', 'Zlatni paviljon', 'Posle banketa', 'Mornar koji je izneverio more' ...
■ 1926. - Premijera Tijardovićeve Male Florami u Splitu.
■ 1928. - Otvorene su II Zimske olimpijske igre - St. Moritz 1928., prve prave Zimske olimpijske igre koje nisu održane u sklopu Letnjih olimpijskih igara.
■ 1929. - Rođen je srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović, jedan od najznačajnijih evropskih estetičara 20. veka, direktor Narodnog muzeja u Beogradu. Pod njegovim rukovodstvom urađena je nova postavka Narodnog muzeja, otvorena 1966, organizovao je više izuzetno uspešnih izložbi, uključujući izložbu slika Vinsenta van Goga, jednu od najuspešnijih svetskih prezentacija dela holandskog majstora.
■ 1941. - Rođen je slovenački političar i državnik Milan Kučan, predsednik Slovenije u presudnim trenucima raspada SFR Jugoslavije (1991). Slovenija je u njegovo vreme proglasila nezavisnost (25. juna 1991) i postala jedna od najuspešnijih bivših komunističkih zemalja u sprovođenju radikalnih političkih i privrednih reformi. Ponovo je biran za predsednika Slovenije 1994. i 1998.
■ 1943. - U Kazablanki počela konferencija lidera savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu Ruzvelta, Čerčila i De Gola. Na konferenciji koja je završena 26. 1.a zaključeno da sile Osovine moraju bezuslovno kapitulirati i preciziran datum iskrcavanja saveznika u Italiji.
■ 1953. - Narodna skupština Jugoslavije izglasala ustavni zakon kojim je uvedeno društveno vlasništvo i samoupravljanje proizvođača. Umesto vlade i ministarstava uvedena izvršna veća i državni sekretarijati. Prvi predsednik Saveznog izvršnog veća postao Josip Broz Tito.
■ 1955. - Marilyn Monroe se udala za Joea DiMaggia.
■ 1957. - Umro je Hemfri Bogart, jedan od najpopularnijih američkih filmskih glumaca pedesetih godina. Dobitnik Oskara 1951. za film 'Afrička kraljica', legendarnu popularnost stekao je u filmovima 'Kazablanka' i 'Malteški soko'.
■ 1965. - Radivoj Korać je u utakmici protiv švedskog Alvika postigao za OKK 99 poena, čime je postao, a i do danas ostao, rekorder po broju koševa na utakmici Kupa evropskih šampiona.
■ 1969. - Lansiran sovjetski vasionski brod 'Sojuz 4' s kosmonautom Vladimirom Šatalovim, dan kasnije 'Sojuz 5' u kom su bili Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov. Dva broda se potom spojila, kosmonauti Jelisejev i Krunov prešli u 'Sojuz 4'. To je bilo prvo spajanje vasionskih brodova s ljudskom posadom u Zemljinoj orbiti.
■ 1977. - Umro je engleski državnik Robert Entoni Idn- Bio je premijer Velike Britanije od 1955. do 1957. a kao ministar za vezu s Društvom naroda pre Drugog svetskog rata se zalagao za sankcije fašističkoj Italiji zbog napada na Etiopiju. Od 1935. do 1938. bio je šef diplomatije i zastupao je 'politiku nemešanja' u Španski građanski rat. Dao je ostavku kad je premijer Nevil Čembrlen potpisao Minhenski sporazum, kojim je Čehoslovačka prepuštena nacističkoj Nemačkoj. Ministar spoljnih poslova ponovo je bio od 1941. do 1945. i od 1951. do 1955. u vladama Vinstona Čerčila, posle čijeg je povlačenja 1955. postao premijer i šef Konzervativne stranke. Podnio je ostavku u januaru 1957. zbog neuspele britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat u oktobru 1956.
■ 1985. - Martina Navratilova osvojila 100. teniski turnir.
■ 1986. - Vinisio Sereso preuzeo dužnost predsednika Gvatemale kao prvi civilni šef te centralno američke države posle 16 godina.
■ 1988. - Umro je ruski političar Georgij Maksimilijanovič Maljenkov, koji je 1953. na položaju premijera nasledio preminulog Josifa Staljina. U februaru 1955. dao je ostavku i postao jedan od potpredsednika u vladi Nikolaja Bulganjina, a u junu 1957. je smenjen s funkcije u vladi i isključen iz Politbiroa i Centralnog komiteta vladajuće Komunističke partije SSSR pod optužbom da je učestvovao u zaveri za obaranje Nikite Hruščova.
■ 1991. - Umro je srpski filolog Mihailo Stevanović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je više od 600 radova, uključujući monumentalno gramatičko delo 'Savremeni srpskohrvatski jezik'. Uređivao je 'Srpski dijalektološki zbornik, 'Južnoslovenski filolog', 'Naš jezik', 'Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika SANU', 'Rečnik srpskohrvatskog književnog jezika Matice srpske', 'Rečnik jezika Petra Petrovića Njegoša'.
■ 1991. - U Tunisu ubijena tri bliska saradnika Jasera Arafata, među kojima Abu Ijad, jedan od osnivača Palestinske oslobodilačke organizacije.
■ 1996. - Predsednik Gvatemale Alvaro Arsu pozvao, preuzimajući dužnost šefa države, levičarske gerilce da počnu pregovore o okončanju 35-godišnjeg građanskog rata.
■ 2003. - U najvećim demonstracijama u tursko-kiparskoj istoriji desetine hiljada ljudi je u Nikoziji zahtevalo kraj višedecenijske izolacije.
■ 2004. - Italijanska i egipatska policija uhapsile su Ritu Algranati, pripadnicu levičarske terorističke grupe Crvene brigade, koja je učestvovala u otmici i ubistvu bivšeg italijanskog premijera Alda Mora, 1978. godine.
■ 2008. - Umro je Anhel Gonsales jedan od najvećih španskih pesnika i pripadnik generacije književnika poznatih po borbi protiv diktature Fransiska Franka.
■ 2009. - Umro je istaknuti hrvatski vajar Dušan Džamonja.
■ 2009. - Sud u Parizu oslobodio je šest lekara i farmaceuta optužbe za smrt 117 dece koja su 1980-tih tretirana hormonom rasta i potom obolela od Krojcfeld-Jakobsove bolesti.
■ 2010. - Umro je američki pevač i tekstopisac Bobi Čarls autor poznatih hitova 'See You later Alligator' i 'Walking to New Orleans'.
■ 2010. - Jemen je objavio rat protiv Al Kaide.
■ 2011. - Bivši predsednik Tunisa Zin el Abidin ben Ali je pobegao u Saudijsku Arabiju, što se smatra godišnjicom Tuniske revolucije i početkom Arapskog proleća.
■ 2014. - U potapanju broda koji je prelazio reku Nil poginulo je 200 ljudi koji su bežali od oružanih sukoba u Južnom Sudanu. U Južnom Sudanu su se sukobile pristalice predsednika Salve Kira i njegovog bivšeg zamenika Rika Mačara koji je prerastao u sukob etničkih razmera – narod Nueri protiv naroda Dinke.
■ 2016. - Makedonski premijer Nikola Gruevski podneo je ostavku, kako bi bila formirana prelazna vlada sa zadatkom da pripremi vanredne parlamentarne izbore, a kao deo političkog Dogovora iz Pržina koji su podržali Socijaldemokratski savez Makedonije, VMRO DPMNE, Demokratska unija za integraciju (DUI) i Demokratska partija Albanaca (DPA).
Klik Gore na Sliku - Prikaz; Ponovni Klik - Brisanje
Najnovije Vesti - Balkan i SvetPogledajte i ostale super zanimljive rubrike na sajtu
